ἀφελῶς ὑπάρχειν

Γιάννης Δέδες

Διὰ τῆς ἀρνήσεως τῶν ἀντικειμενικῶν ἀξιῶν ὁ ὑπαρξιστὴς μεταβάλλεται εἰς τὸν ἀνὰ πᾶσαν στιγμὴν ἀναδημιουργὸν τῆς ζωῆς καὶ τῶν προϋποθέσεων δράσεως ἐντὸς τοῦ ἐλευθέρου χώρου τοῦ Μηδενός, τοῦ ὁποίου τὰ ἄπειρα ὅρια συλλαμβάνει ἡ ἀγωνία, δημιουργοῦσα οὕτω τὸ χάσμα τοῦ Μηδενὸς ἐν ἐμοὶ ὡς ἀπόστασιν μεταξὺ ἐμοῦ ὡς φυσικοῦ ὄντος καὶ ἐμοῦ ὡς ἀνωτέρου τοιούτου.

Ἡ τραγικωτέρα ἐμφάνισις τοῦ Μηδενὸς εἶναι ὁ θάνατος. Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς παρουσιάζεται ὡς ἡ εὐεργετικωτέρα καὶ δυναμικωτέρα τοποθέτησις τῆς ὑπάρξεως ἐν τῇ ἀγωνίᾳ καὶ τῇ ἀπελπισίᾳ. Ἡ εὐεργεσία ἔγκειται εἰς τὸ ὅτι ὁ θάνατος ἀπομονώνει τὴν ὕπαρξιν καθ’ ἑαυτὴν καὶ συγκεντρώνει τὸν ἄνθρωπον εἰς περισυλλογὴν περὶ τοῦ προορισμοῦ του. Τὸ μελλοντικὸν τέλος, ὁ ἐξαφανισμὸς «σοβαρεύει» τὸ παρὸν ἐν τῇ ἀγωνίᾳ πρὸ τῆς ἐπικρεμαμένης ἀνυπαρξίας. Ἡ ἐπάνοδος εἰς ἑαυτὸν σημαίνει οὕτως ἐξαφάνισιν τοῦ ἀφελῶς ὑπάρχειν καὶ ἀποκάλυψιν εὐθύνης καὶ φροντίδος περὶ τῆς ἀναλόγως πρὸς τὸ ἀναπόφευκτον τοῦτο τέλος τῆς ὑπάρξεως βιώσεως τῆς ἐν τῷ κόσμῳ ζωῆς. Οἱ ὑπαρξισταὶ φαίνονται νὰ διαπνέωνται κυρίως ἀπὸ τὴν ἀρχήν, ὅτι τὸ εἰδέναι τεθνᾶναι εἶναι ἡ οὐσία τοῦ γιγνώσκειν ὀρθῶς ζῆν. Ὁ ἄνθρωπος ὑπάρχει ὡς θνητός, θνῄσκει ἀνὰ πᾶσα στιγμήν, ἵνα μετὰ τοῦ «θνητός», ὡς κυρίου κατηγορήματος τῆς οὐσίας του, αἰσθανθῇ ἑαυτὸν ἀληθῶς τοιοῦτον, ἀπαλλαγῇ οὕτω πάσης ψευδαισθήσεως καὶ στραφῇ ἐν ἀγωνίᾳ πρὸς τὰ ἔνδον, πρὸς δημιουργίαν νέας σοβαρᾶς ἀτομικῆς καὶ ἀπομεμονωμένης ὑπάρξεως, ὡς ἀποκαλύπτει αὐτὴν ἐν τῇ ἀπολύτῳ μονώσει ὁ θάνατος.   

Νικ. Ἀ. Νησιώτη, Ὑπαρξισμὸς καὶ Χριστιανικὴ πίστις, ἐκδ. Μήνυμα, ³Ἀθήνα 1986