ὁ πειραματικὸς χαρακτήρας τῆς πίστης

Alexander Maksimovich

[…] Μποροῦμε νὰ κάνουμε τὰ δικά μας πειράματα. Στὴ φυσική, γιὰ παράδειγμα, βλέπουμε ὅτι ἕνας καλὸς ἐπιστήμονας πρῶτα δημιουργεῖ μία ὑπόθεση καὶ ὕστερα αὐτὸς ἢ κάποιος ἄλλος ἐπιστήμονας διεξάγει τὸ πείραμα, γιὰ νὰ ἐπαληθεύσει αὐτὴ τὴν ὑπόθεση. Καὶ ἂν ἐπαληθευτεῖ, ἔπειτα διατυπώνεται καὶ ἀναγνωρίζεται ὡς νόμος ποὺ διέπει τὴ σχέση τῶν φυσικῶν φαινομένων. Ἔτσι ἔχουμε ἀνακαλύψει ὅλους τοὺς νόμους τῆς φυσικῆς. Στὴν πίστη μας ὅλη ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ μᾶς δίδεται σὲ ὑποθετικὴ μορφή. Ξέρετε γιατί; Διότι ὁ Θεὸς εἶναι καλὸς καὶ δὲν θέλει νὰ περιορίσει τὴν ἐλευθερία μας∙ γιὰ νὰ μὴ μᾶς ἐπιβληθεῖ, μᾶς λέει: «Ἐάν τις θέλῃ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιεῖν, γνώσεται περὶ τῆς διδαχῆς, πότερον ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν ἢ ἐγὼ ἀπ’ ἐμαυτοῦ λαλῶ» (Ἰωάν. 7, 17). Δηλαδή, ἂν δεχτεῖτε τὴ διδασκαλία μου, τότε θὰ γνωρίσετε ἀπὸ ποῦ προέρχεται∙ ἀπὸ κάποιον ἄνθρωπο ἢ ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ ἂν εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό, θὰ γεννήσει καινότητα ζωῆς. Θὰ παρατηρήσετε ὅτι οἱ ἐντολὲς τοῦ Κυρίου καὶ ὅλα τὰ λόγια Του δίδονται ὡς ὑποθέσεις. Γιὰ παράδειγμα, «σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγώ εἰμι ὁ Θεός» (Ψ. 45, 10). Ἂν προσπαθήσετε νὰ ἡσυχάσετε, ἂν κάνετε τὸ δικό σας πείραμα, τότε θὰ γνωρίσετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεός. «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται» (Μτθ. 5, 4). Ἂν πενθήσουμε, τότε θὰ λάβουμε τὴν παράκληση ἀπὸ τὸν Παράκλητο. Ὅλη λοιπὸν ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ -ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ- μᾶς δίδεται ὡς ὑπόθεση, τὴν ὁποία μποροῦμε νὰ ἀναλύσουμε στὴν ὑποθετική της μορφή, ὄχι γιατὶ δὲν εἶναι ἀληθινή, ἀλλὰ γιατὶ ὁ Θεὸς εἶναι καλὸς καὶ θέλει ἐμεῖς νὰ κάνουμε τὸ πείραμα, νὰ τὸ ἀποδείξουμε στοὺς ἑαυτούς μας καὶ νὰ τὸ καθιερώσουμε ὡς νόμο τῆς ζωῆς μας. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ γίνεται νόμος ζωῆς. Κάνουμε τὸ πείραμά μας, βλέπουμε ὅτι «ἀποδεικνύεται» καὶ συνεπῶς ὁ λόγος Του γίνεται ἀπόλυτος γιὰ μᾶς. Γι’ αὐτὸ εἶναι λάθος νὰ κατατάσσουμε τὴ θεολογία στὶς θεωρητικὲς ἐπιστῆμες. Εἶναι θετικὴ ἐπιστήμη. Ἀκολουθεῖ ἀκριβῶς τὴ μέθοδο τῶν θετικῶν ἐπιστημῶν, ἀκόμη περισσότερο καὶ ἀπὸ τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη. […]

Ἀρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Πλατυσμὸς τῆς καρδίας, ἔκδ. Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας 2012

ἠθικὸ καὶ λογικὸ σκάνδαλο

[…] Ὅταν οἱ Ἀπόστολοι παρουσιάσθηκαν νὰ κηρύσσουν ὄχι μιὰ ἰδέα σὲ κάποια γενικὴ ἀνάσταση ἀλλὰ τὴν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, ἑνὸς δηλαδὴ ἀνθρώπου σύγχρονου καὶ γνωστοῦ, τὸν ὁποῖο μάλιστα οἱ ἴδιοι εἶχαν ἀπορρίψει καὶ καταδικάσει γιὰ ἀποστασία καὶ βλασφημία, τὸ κήρυγμα αὐτὸ τὸ θεώρησαν πραγματικὴ πρόκληση.

Ἡ πίστη στὴν ἀνάσταση ἑνὸς ἀποστάτη, βλάσφημου, αἱρετικοῦ καὶ ψευδοπροφήτη, κατὰ τὴ γνώμη τους, ποὺ οἱ θρησκευτικοὶ ἡγέτες, οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι, καταδίκασαν σὲ θάνατο καὶ σταύρωσαν, ἦταν πέτρα σκανδάλου.

Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ μὲ τοὺς Ἕλληνες σοφούς, ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος πῆγε καὶ μίλησε στὴν Ἀθήνα γιὰ πίστη στὴν ἀνάσταση. Στὴν ἀρχὴ νόμισαν πὼς ἐπρόκειτο γιὰ κάποια καινούργια «ἰδέα», διάφορη ἀπὸ ἐκείνη τῆς ἀθανασίας, καὶ δέχτηκαν νὰ τὸν ἀκούσουν. Ὅταν ὅμως, ἐπεσήμανε ὅτι δὲν ὁμιλεῖ γιὰ κάποια «ἰδέα» ἀλλὰ γιὰ συγκεκριμένο γεγονὸς ἑνὸς σύγχρονου ἱστορικοῦ προσώπου ποὺ ὁ Θεὸς ἀνέστησε ἐκ νεκρῶν, τότε ἀντέδρασαν καὶ τὸν χαρακτήρισαν ὡς φορέα «καινῶν δαιμονίων». […]

Γεώργιος Πατρῶνος, Θεολογία καὶ ὀρθόδοξο βίωμα. ἐκδ. Δόμος, Ἀθήνα 1994

ἐξέδυσάν με

τὰ Πάθη στὴν ἑλληνικὴ μουσικὴ παράδοση

Π. Κοροβέσης - «…ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς»

Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὁ Θεός εἶναι Ἄναρχος. Ὡς ἐκ τούτου τὸ βασίλειό του θὰ ἔπρεπε νά ὀνομάζεται Ἀναρχία. Δέν ξέρω ἄν αὐτό ἰσχύει στό οὐράνιο βασίλειο. Αὐτὸ ποὺ γνωρίζω ἀπό πρῶτο χέρι εἶναι: Ὅταν κάποιος δηλώνει ἐπισήμως πὼς εἶναι ἀναρχικός, δηλαδή θεωρεῖ τήν ἀναρχία βασίλειό του, κινδυνεύει νὰ πάει φυλακή, ἀκόμα καὶ ὅταν δὲν ἔχει ἐκτελέσει καμία ἀξιόποινη πράξη.

Οἱ διωκτικὲς ἀρχές θὰ φροντίσουν νὰ ἀποκτήσει κάποια τῆς ἀρεσκείας τους (ἂς θυμηθοῦμε πόσοι ἀναρχικοί φυλακίστηκαν γιὰ τὸ τίποτα καὶ τελικὰ ἀθωώθηκαν). Καὶ ἐδῶ μποροῦμε νὰ κάνουμε διάφορες ὑποθέσεις γιὰ νὰ ἐξηγήσουμε αὐτὸ τὸ φαινόμενο.

Ἡ πρώτη ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ἐξουσία. Οἱ ἄθεοι, οἱ εἰδωλολάτρες, οἱ ἐθνικοὶ (ὑπέρ-ἐθνικοὶ) ἔχουν πάρει τὴν ἐξουσία ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἔχουν θέσει ὑπὸ διωγμὸ κάθε εἴδους πνευματικότητα. Ἐνδιαφέρονται μόνο γιὰ ὑλικὰ πράγματα καὶ ἔχουν θεό τους μόνο τὸν Μαμωνά. Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε γιὰ ἕναν διωγμὸ τῶν πολιτῶν τοῦ βασιλείου τῆς Ἀναρχίας;

Κάτι σὰν τοὺς διωγμοὺς τῶν πρώτων χριστιανῶν; Μιὰ δεύτερη ὑπόθεση εἶναι πὼς τὸ βασίλειο τῆς Ἀναρχίας εἶναι μόνο γιὰ τοὺς οὐρανούς, ὅπου βέβαια ὑπάρχει καί ὁ Παράδεισος. Οἱ ἄνθρωποι λοιπὸν ὡς νέοι «Προμηθεῖς» ὀφείλουν νὰ κλέψουν ἕνα κομμάτι Παραδείσου καὶ νὰ τὸ δώσουν στοὺς ἀνθρώπους. Ἀλλὰ καὶ ἐδῶ ἰσχύει ἡ προστασία τῆς ἰδιοκτησίας. Καὶ ἡ κλοπὴ διώκεται, ἔστω καὶ ἂν αὐτὸ ἀφορᾶ ἕνα μικρὸ ἀγροτεμάχιο τοῦ Παραδείσου.

[…] Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἄρχουσα τάξη ποὺ ἐξαπέλυσε ἐναντίον τῶν ἀναρχικῶν ἀπηνεῖς διώξεις, εἴχαμε καὶ τοὺς «συντρόφους» ποὺ πάλευαν καὶ αὐτοὶ γιὰ τὴν ἀνατροπὴ τοῦ καπιταλισμοῦ καὶ στάθηκαν χειρότεροι διῶκτες τους ἀπὸ τοὺς καπιταλιστές.

Οἱ μπολσεβίκοι ὑπέγραψαν τὴ μεγαλύτερη σφαγὴ μέχρι τότε τῶν ἀναρχικῶν στὴν Κρονστάνδη. Εἶναι λογικὸ λοιπὸν νὰ ὑπάρχει μιὰ τέτοια εἰκόνα γιὰ τοὺς ἀναρχικούς, ἀφοῦ αὐτὴ εἶναι ἔργο τῶν διωκτῶν τους. […]

Ἐφημερίδα τῶν Συντακτῶν 02.02.2019

(ἡ ὑπογράμμιση εἶναι τοῦ ἐρανιστῆ)

Ὁ Μ. Μπακούνιν γιὰ τὸν χριστιανικὸ ἀναχωρητισμὸ

[…] εἰδαμε στοὺς πρῶτους αἰῶνες τοῦ χριστιανισμοῦ ὅτι ἅγιοι καὶ ἀκλόνητοι ἄνθρωποι, ποὺ εἶχαν πάρει στὰ σοβαρὰ τὴν ἀθανασία τῆς ψυχῆς καὶ τὴ σωτηρία τῶν δικῶν τους ψυχῶν, ἔσπασαν τοὺς κοινωνικοὺς δεσμούς τους, καί, μένοντας μακριὰ ἀπὸ κάθε συναλλαγὴ μὲ τὰ ἀνθρώπινα ὄντα, ἀναζήτησαν στὴ μοναξιὰ τὴν τελειότητα, τὴν ἀρετή, τὸν Θεό. Μὲ πολὺ μυαλὸ καὶ λογικὴ συνέπεια, ἔφτασαν νὰ βλέπουν τὴν κοινωνία σὰν πηγὴ διαφθορᾶς καὶ τὴν ἀπόλυτη ἀπομόνωση τῆς ψυχῆς σὰν ὅρο ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἐξαρτῶνται ὅλες οἱ ἀρετές.

Ἂν ἔβγαιναν καμιὰ φορὰ ἀπὸ τὴ μοναξιά τους, δὲν τὸ ἔκαναν ἐπειδὴ ἔνιωθαν τὴν ἀνάγκη τῆς κοινωνίας, ἀλλὰ ἀπὸ γενναιοδωρία, ἀπὸ χριστιανικὴ ἀγάπη, τὴν ὁποία ἔνιωθαν γιὰ τοὺς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους, πού, ἐξακολουθώντας νὰ διαφθείρονται μέσα στὸ κοινωνικὸ περιβάλλον τους, χρειάζονταν τὶς συμβουλές, τὶς προσευχὲς καὶ τὴν καθοδήγησή τους. Τὸ ἔκαναν πάντα γιὰ νὰ σώσουν τοὺς ἄλλους καὶ ποτὲ τὸν ἑαυτό τους, οὔτε γιὰ νὰ φτάσουν σὲ μεγαλύτερη ἀτομικὴ τελειότητα. Ἀντίθετα, διακινδύνευαν νὰ χάσουν τὶς ψυχές τους εἰσερχόμενοι πάλι στὴν κοινωνία, ἀπὸ τὴν ὁποία εἶχαν διαφύγει μὲ φρίκη, θεωρώντας την σχολεῖο κάθε διαφθορᾶς. Καὶ μόλις ὁλοκληρωνόταν τὸ ἅγιο ἔργο τους, ἐπέστρεφαν ὅσο πιὸ γρήγορα μποροῦσαν στὴν ἔρημό τους, προκειμένου νὰ τελειοποιήσουν πάλι τὸν ἑαυτό τους μέσῳ τῆς ἀκατάπαυστης ἐνατένισης τῶν ἀτομικῶν ὄντων καὶ τῶν μοναχικῶν ψυχῶν τους, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ μόνον.

Αὐτὸ εἶναι ἕνα παράδειγμα ποὺ πρέπει νὰ μιμηθοῦν ὅλοι ὅσοι ἐξακολουθοῦν νὰ πιστεύουν στὴν ἀθανασία τῆς ψυχῆς, στὴν ἔμφυτη ἐλευθερία ἢ ἐλεύθερη θέληση, ἂν θέλουν νὰ σώσουν τὶς ψυχές τους καὶ νὰ προετοιμαστοῦν γιὰ τὴν αἰώνιοα ζωή. Ἐπαναλαμβάνω: οἱ ἅγιοι ἀναχωρητές, πού, λόγῳ τῆς αὐτοεπιβεβλημένης ἀπομόνωσής τους, κατέληγαν στὴν ἀπόλυτη μωρία, ἦταν ἀπολύτως λογικοί. […]

Μιχαὴλ Μπακούνιν, Φιλοσοφία-Θρησκεία-Ἠθική, μετ. Ζήσης Σαρίκας, ἐκδ. Πανοπτικόν, ²2009

(ἡ ὑπογράμμιση εἶναι τοῦ ἐρανιστῆ)

Μ. Γλέζος - ἄμεση δημοκρατία

Θέμης Τσιρώνης, ὁ ἁη-λαὸς

[…] Ἡ ἐξουσία πρέπει νὰ προέρχεται ἀπὸ τὸ Λαό, νὰ ἀνήκει στὸ Λαὸ καὶ νὰ ἀσκεῖται ἀπὸ τὸ Λαό. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀπώτερη πραγματικότητα στὴν ὁποία πρέπει νὰ φτάσουμε. Ἡ καθαρὴ Ἄμεση Δημοκρατία. […] γιὰ τὴν ὁποία ἀγωνίζομαι, ἀγωνίστηκα καὶ θὰ ἀγωνίζομαι ὅλη μου τὴ ζωή, γιατὶ σὲ αὐτὴ δὲν ὑπάρχουν ἡγέτες καὶ ὅλος ὁ κόσμος εἶναι ἴσος καὶ πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζεται ὡς ἴσος.

Ἀναμφίβολα, τὸ πιὸ κοντινὸ καθεστὼς στὴν Ἄμεση Δημοκρατία ποὺ ἀξιώνω, καὶ στὴν ὁποία εἶχα τὴν τύχη νὰ μπορέσω νὰ συμμετέχω, ὑπῆρξε τα’ Ἀπεράθου, τὸ χωριὸ ὅπου γεννήθηκα καὶ μεγάλωσα. Σὲ αὐτὸ εἴχαμε Ἄμεση Δημοκρατία ἀπὸ τὸ 1987, ὅταν μὲ ἐξέλεξαν Πρόεδρο τῆς Κοινότητας, ἕως τὸ 1999, χρονιὰ κατὰ τὴν ὁποία ἡ ἑλληνικὴ νομοθεσία ἄλλαξε καὶ ἡ γενέτειρά μου προσαρτήθηκε σὲ μιὰ ἄλλη ἀνώτερη διοικητικὴ περιφέρεια, στὸ Δῆμο Δρυμαλίας Νάξου, καὶ σήμερα στὸ Δῆμο Νάξου, κάτι ποὺ μᾶς ἔκανε νὰ χάσουμε τὰ ἡνία τῆς λήψης ἀποφάσεων σὲ ζητήματα ποὺ ἐπρόκειτο νὰ ἐπηρεάσουν τὴν καθημερινότητά μας. Τὴ δεδομένη στιγμὴ χάθηκε ἡ οὐσία τῆς ἴδιας μας τῆς δημοκρατίας πραγματικὰ ἄμεσης ποὺ μὲ τὴν προσπάθειά μας ἐπιτύχαμε νὰ χτίσουμε γιὰ δώδεκα χρόνια.

Τὸ σύστημα λειτουργοῦσε, σᾶς διαβεβαιώνω γι’ αὐτό. Ὑπῆρχε μεγάλη οἰκονομική, κοινωνική, πολιτικὴ καὶ πολιτιστικὴ ἀνάπτυξη… Προοδεύσαμε πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις καὶ ὁ κόσμος μὲ εὐχαριστοῦσε, κάτι πού, ὀφείλω νὰ ὁμολογήσω, μὲ κάποιον τρόπο μὲ δυσαρεστοῦσε, γιατὶ δὲν εἶμαι κανένας σωτήρας καὶ πολὺ λιγότερο ἕνας ἡγέτης. Γι’ αὐτὸ τὸ καλοκαίρι τοῦ 1989, δύο χρόνια μετὰ τὴν ἐκλογή μου, πῆρα τὴν ἀπόφαση νὰ παραιτηθῶ ἀπὸ τὴ θέση μου ὡς Πρόεδρος καὶ συμμετεῖχα ὡς μέλος τοῦ Κοινοτικοῦ Συμβουλίου, ἔτσι ὥστε μὲ τὴ χειρονομία μου, τὸ Χωριὸ νὰ δεῖ ὅτι εἶχα περιοριστεῖ μόνο στὸ νὰ τοὺς ἀποδείξω πῶς νὰ ἀσκοῦν τὴν ἐξουσία λήψης ἀποφάσεων. Ἀυτὴ ἦταν μοναδικὴ καὶ ἀποκλειστικὰ δική τους ὑπόθεση καὶ αὐτοὶ ποὺ τὴ χειρίζονταν ἦταν οἱ ἴδιοι. […]

Μανώλης Γλέζος, Ἀντισταθεῖτε, ἕνα μανιφέστο ἐνάντια στὴν ὑποταγή, Ἀθήνα 2017