Σάββατο 29 Μαρτίου 2014

ἡ πνευματικὴ καὶ ὑλικὴ φυλακὴ τῆς κτήσεως

Γιάννης Χριστοφόρου
Ἐν τῇ μοναχικῇ ὑποσχέσει τῆς ἀκτημοσύνης ἡ ἔμφασις δίδεται εἰς τὴν πάλην πρὸς τὸ πάθος τῆς «φιλοκτημοσύνης» ἢ τῆς «φιλαργυρίας». Δι’ αὐτῆς ὁ μοναχὸς δὲν ὑπόσχεται τόσον νὰ ζήσῃ «ἐν πτωχείᾳ» (ὡς ὑπόσχονται οἱ δυτικοί), ὅσον νὰ ἐλευθερώσῃ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἀπὸ τῆς ἐπιθυμίας τοῦ «κατέχειν» μέχρι τοιούτου βαθμοῦ, ὥστε ὁ ἀληθὴς θεράπων τῆς ἀκτημοσύνης παύει νὰ φείδηται καὶ τοῦ ἰδίου αὐτοῦ σώματος. […]
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δὲν ἠδυνήθη νὰ ὀργανώσῃ τὴν ζωὴν αὐτοῦ κατὰ τοιοῦτον τρόπον, ὥστε νὰ ἔχῃ ἀρκετὴν «σχόλην», ἐλεύθερον χρόνον, διὰ τὴν προσευχὴν καὶ τὴν πνευματικὴν θεωρίαν τοῦ Θεοῦ. Καὶ αἰτία τούτου εἶναι τὸ ἄπληστον πάθος τῆς «φιλοκτημοσύνης». Τὸ πάθος τοῦτο τῆς πλεονεξίας ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὠνόμασεν εἰδωλολατρίαν (βλ. Κολ. γ´ 5) καὶ ὁ ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος «ἀπιστίας θυγατέρα»…«εὐαγγελίων μυκτηριστὴν καὶ παραβάτην ἑκούσιον». Ἡ γνησία χριστιανικὴ ἀκτημοσύνη εἶναι ἄγνωστος, ἀκατανόητος εἰς τὸν κόσμον. Καὶ ἂν τολμήσωμεν νὰ ἰσχυρισθῶμεν ὅτι αὕτη ἐπεκτεινομένη ἀπορρίπτει οὐχὶ μόνον κτήσεις ὑλικάς, ἀλλὰ καὶ διανοητικάς, τότε θὰ φανῇ τοῦτο εἰς τὴν πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων παραφροσύνη. Ἄνθρωποι ἔχοντες ἐπιστημονικὰς γνώσεις θεωροῦν τὸν πνευματικὸν  αὐτῶν πλοῦτον ὡς τὴν οὐσίαν τῆς ὑπάρξεως αὐτῶν, μὴ ὑποπτευόμενοι παντάπασιν ὅτι ὑπάρχει ἄλλη, ὑψηλοτέρα γνῶσις, καὶ θησαυρὸς ἀληθῶς ἀσύγκριτος πρὸς τὸν ἴδιον αὐτῶν πλοῦτον, φέρων μεθ’ ἑαυτοῦ βαθεῖαν εἰρήνην. […]
Ἡ ἀγάπη πρὸς τὰς κτήσεις ἐκδιώκει τὴν ἀγάπην πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τὸν πλησίον. Καὶ οἱ ἄνθρωποι δὲν ἀντιλαμβάνονται τοῦτο καὶ δὲν θέλουν νὰ ἐννοήσουν ὅτι ἐκ τῆς ἀπληστίας τῶν ἐπιθυμιῶν αὐτῶν, αἱ ὁποῖαι κυριεύουν τὰ πνεύματα καὶ τὰς καρδίας αὐτῶν, ἐκπηγάζουν τὰ ἀναρίθμητα παθήματα ὁλοκλήρου του κόσμου. Ὁ τῆς Κλίμακος Ἅγιος λέγει: «Ρίζα πάντων τῶν κακῶν ἡ φιλαργυρία ἐστί τε καὶ λέγεται (βλ. Α´ Τιμ. ς´ 10)· μῖσος γὰρ καὶ κλοπὰς καὶ φθόνους καὶ χωρισμοὺς καὶ ἔχθρας καὶ ζάλας καὶ μνησικακίας καὶ ἀσπλαχνίας καὶ φόνους αὕτη πεποίηκε» - καὶ πολέμους. […]


ἀρχιμ. Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Ἄσκησις καὶ Θεωρία, Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας 1996     

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

ντόπιοι καὶ ξένοι ἀφεντάδες κι ὁ Γεροθεὸς


Γιῶργος Κόρδης
Παντοῦ εἰς τὴν πατρίδα Τοῦρκοι, καὶ τὸ κάστρο τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου ἦταν ἡ ἐλπίδα τῆς Ἑλλάδος, κιντύνευε· καὶ σὰν χάνεταν αὐτό, καὶ ἡ πατρὶς κακὴ τύχη εἶχε - τὰ ὀτζάκια καύλωναν. (σελ. 273)
Τοὺς κατάτρεξαν οἱ Εὐρωπαῖγοι τοὺς δυστυχεῖς Ἕλληνες. Εἰς τὴς πρῶτες χρονιὲς ἐφόδιαζαν τὰ κάστρα τῶν Τούρκων· τοὺς κατάτρεχαν καὶ τοὺς κατατρέχουν ὁλοένα διὰ νὰ μὴν ὑπάρξουν. […] Καὶ τοὺς λευτερώνουν χειρότερα κι’ ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Καὶ οἱ τέσσεροι (μεγάλες δυνάμεις) καλὰ φρονοῦν, ὅμως νὰ ἰδοῦμεν τὶ λέγει κι’ αὐτὸς ὁ μάστορης ὁ Γεροθεός. (341-342)
Αὐτὰ κάνουν οἱ καλοὶ πατριῶτες· θέλουν νὰ δώσουν τὴν πατρίδα σὲ ξένους ἀφεντάδες, δὲν θέλουν νὰ εἴμαστε μόνοι μας νοικοκυραῖοι. (σελ. 391)
Οἱ ἀσυνείθητοι διὰ νὰ κάμῃ ὁ καθεὶς τοὺς σκοπούς του ἄλλος βγάνει τὴν θρησκεία ὀμπρός, ἄλλος τὴν πατρίδα […] (σελ. 403)
Κοντὰ ἑφτὰ μῆνες καὶ περισσότερον ὁποῦ τελειώσαμεν τὸ Σύνταμα, καὶ χωρὶς νὰ εἴχαμεν κυβέρνηση καὶ μὲ τόσες ἀντενέργειες καὶ φατρίες καὶ ξένους σκοποὺς καὶ τῶν δικῶ μας, μύτη δὲν μάτωσε κανενοῦ, κόττα δὲν κλέφτηκε, ἄνθρωπος δὲν διατιμήθη εἰς ὅλο τὸ Κράτος. Τηρᾶτε τῆς ἐποχῆς τοὺς τύπους, μ’ ὅλον ὁποῦ εἶναι καὶ κομματιασμένες κι’ αὐτές, καὶ φαίνεται ἡ ἀλήθεια. Τότε κυβερνοῦσε ὁ ἴδιος Θεός, ὅτι εἶδε τοὺς ἀνθρώπους εἰς μετάνοιαν κι’ ἀποσταμένους άπὸ τὴν κακία καὶ γύρισαν ὀπίσου εἰς τὸν Θεὸν κ’ ἔπεσαν εἰς μετάνοια. Τότε κι’ αὐτὸς ἔκαμεν τὸ ἔλεός του κ’ ἔδωσε τὴν ὁμόνοια σὲ ὅλο τὸ Κράτος. (σελ. 456 ὑποσημ.)


 Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη, Ἀπομνημονεύματα, ἐκδ. Μπάυρον

Τετάρτη 19 Μαρτίου 2014

ὁ παπα-«Σύντροφος» (ἀπόσπασμα)



Ἦταν παλιὸς μαρξιστής. Σκληρὸς ἰδεολόγος. Ἀπόλυτος καὶ συνεπής. Εἶχε δωρίσει ὁλόκληρη τὴν περιουσία του στὸ κόμμα.
[…] Ἡ δίψα του ὅμως γιὰ δικαιοσύνη καὶ προπαντὸς γιὰ ἀλήθεια δὲν τὸν ἄφησε νὰ πολυκαιρίσει στὸ κόμμα. Τὰ βρόντηξε κι ἔφυγε. Ζήτησε τὴ διαγραφή του.
-Δὲν θὰ πολεμῶ ἐγὼ τὸν κοινωνικὸ φασισμὸ γιὰ νὰ βάλω στὴ θέση του τὸν φασισμὸ τῆς ἰδεολογίας. Νὰ ὑπερασπίζομαι ἀπὸ τὴ μία τὰ δικαιώματα τῶν ἀνθρώπων καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη νὰ καταπιέζω τὴν ἴδια τὴ ζωή. […] Πέρασαν μερικὰ χρόνια ποὺ εἶχε μακριὰ ἀπὸ τὸ κόμμα. Ἔπειτα ἐξαφανίστηκε καὶ ἀπὸ τὴν πιάτσα. Τὸν ἀναζήτησαν. Ρώτησαν νὰ μάθουν ποῦ εἶχε χαθεῖ. Ἀργότερα ἔμαθαν ὅτι πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἔγινε καλόγερος.
[…] Παλιοὶ φίλοι ἀριστεροὶ τὸν ἀνακάλυψαν τυχαῖα. Τὸ εἶπαν στὴν πιάτσα. Ἀπὸ τότε πήγαιναν σχεδὸν κάθε χρόνο καὶ τὸν συναντοῦσαν διάφοροι παλιοὶ συντρόφοι του. Μιλοῦσαν μαζί του γιὰ πολλὰ καὶ διαφορετικὰ θέματα.
–Τὶ κάνει ὁ κόσμος ἔξω; Ἔχει δουλειές; Νὰ φάει ἔχει; Τὸ σύστημα ὑγείας, ἡ παιδεία μας, τὰ παιδιά μας; Τὶ γίνεται μὲ αὐτά; Νὰ ξέρετε ὅτι τὸ κοινωνικὸ ζήτημα πρωτίστως εἶναι πνευματικό.
Ὁ ἴδιος δὲν μποροῦσε νὰ φανταστεῖ Θεὸ δίχως ἄνθρωπο. Εἶχε πάντα ἕνα μεγάλο καημὸ γι’ αὐτὰ τὰ θέματα […] ἡ καρδιά του χτυποῦσε ἀκόμη στοὺς δρόμους, στὶς πλατεῖες, στὶς πορεῖες καὶ τὶς διαδηλώσεις. Γιὰ τὸ δίκιο τῶν φτωχῶν, τῶν κατατρεγμένων. Γιὰ τὸ ψωμὶ τῶν ἀνθρώπων ποὺ τὸ θεωροῦσε πνευματικὸ ζήτημα.
-Ἐγώ, ἀδέλφια, δὲν λιποτάκτησα ἀπὸ τὸν ἀγώνα. Ποτὲ δὲν ἔπαψα νὰ ἐνδιαφέρομαι γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὰ προβλήματά του. Ἁπλὰ τράβηξα ἀπὸ ἄλλο μονοπάτι. Τοὺς βαρέθηκα αὐτοὺς ἐκεῖ ἔξω. Κόμματα καὶ ἰδεολογίες μοῦ σακάτεψαν τὴ ζωή, μοῦ στέγνωσαν τὴν ψυχή. Ὅλοι τους πῆραν ἐξουσία καὶ μπαστάρδεψαν τὶς ἀξίες μας. Τὶς ἰδέες γιὰ τὶς ὁποῖες παλέψαμε. Δώσαμε τὸ βιός μας καὶ τὴ ζωή μας ὁλάκερη. Μονάχα ὁ Χριστὸς καὶ ὁ Che ἔμειναν ἀγνοὶ καὶ ἀθῶοι. Γιατὶ ἀρνήθηκαν τὴν ὁποιαδήποτε μορφὴ ἐξουσίας. Ὅλοι οἱ ἄλλοι πούλησαν ἀκριβὰ τὴν ἐπαναστατικότητά τους. Ἐξαργύρωσαν τὰ μαρτύριά τους μὲ θέσεις στὸ δημόσιο καὶ κρατικὲς ἀβάντες. Νὰ ξέρετε ὅτι οἱ χειρότεροι τύραννοι εἶναι αὐτοὶ ποὺ κάποτε μιλοῦσαν γιὰ ἐπανάσταση. Οἱ μεγαλύτεροι γδάρτες ὀνείρων εἶναι ὅλοι αὐτοὶ ποὺ κάποτε ἔγραφαν ποιήματα καὶ ἔπαιρναν ὅρκους στὸ ὄνειρο τῆς οὐτοπίας. Μᾶς πούλησαν, ἀδέλφια. Μᾶς πούλησαν γιὰ τριάκοντα ἀργύρια ἐξουσίας καὶ προβολῆς.
 […] Τὰ χειρότερα ἀφεντικὰ εἶναι οἱ κομμουνιστὲς καὶ οἱ «ἰδεολόγοι χριστιανοί». […] Ἔχουν ἀπολυτοποιήσει τὶς ἰδέες τους. Κόβουν καὶ ράβουν τοὺς ἀνθρώπους πάνω στὴν ἰδεολογία. Ἡ ἰδεολογία δὲν σὲ ἀφήνει νὰ δεῖς τὴν ἀλήθεια. Σοῦ ἔχει ἕτοιμες ἀπαντήσεις γιὰ ὅλα τὰ θέματα. […]


π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, Ὁ Κινέζος, ὁ Θεὸς καὶ ἡ μοναξιά, ἐκδ. Ἁρμός, 2011 

Σάββατο 15 Μαρτίου 2014

Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς - πλοῦτος: ὁ σφετερισμὸς τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ


Ἐὰν λοιπὸν κάποιος βλέπει τὸν λογισμό του νὰ ὀρέγεται πλοῦτο καὶ πολυκτημοσύνη, νὰ γνωρίζει ὅτι ὁ σαρκικὸς αὐτὸς λογισμὸς θὰ τὸν χωρίσει ἀπὸ τὸν σταυρωθέντα Χριστό. Πῶς λοιπὸν θὰ ἀρχίσει νὰ ἀνεβάζει τὸν ἑαυτό του στὸ ὕψος τοῦ Σταυροῦ; Ἐλπίζοντας στὸν Χριστό, τὸν χορηγὸ καὶ τροφέα τοῦ παντός, ἂς ἀπέχει ἀπὸ κάθε πορισμὸ ἀδικίας καὶ ἀπὸ τὸ δίκαιο εἰσόδημά του, χωρὶς νὰ προσκολλᾶται πολὺ σὲ αὐτό, ἂς τὸ χρησιμοποιεῖ καλῶς καθιστώντας ὅσο εἶναι δυνατὸ κοινωνοὺς σὲ αὐτὸ τοὺς φτωχούς.
(ὁμιλία ΙΑ´ εἰς τὸν τίμιον καὶ ζωοποιὸν Σταυρὸν)


Ὅταν λοιπὸν νηστεύεις καὶ τρέφεσαι μὲ ἐγκράτεια, νὰ μὴν ἀποθηκεύεις γιὰ αὔριο τὰ περισσεύματα, ἀλλὰ ὅπως ὁ Κύριος πτωχεύοντας μᾶς πλούτισε, ἔτσι κι ἐσὺ πεινώντας ἑκουσίως χόρτασε τὸν ἀκουσίως πεινασμένο. […] Ἐὰν δὲ δὲν θέλεις νὰ δώσεις τὰ δικά σου, τουλάχιστον ν’ ἀπέχεις ἀπὸ τὰ ξένα καὶ νὰ μὴν κατέχεις αὐτὰ ποὺ δὲν εἶναι δικά σου ἁρπάζοντας καὶ θησαυρίζοντας ἀδίκως ἀπὸ τοὺς φτωχότερους, γιὰ νὰ μὴν ἀκούσεις δικαίως ἀπὸ τὸν προφήτη· «ἐγὼ δὲν προτιμῶ αὐτὴ τὴ νηστεία», λέγει ὁ Κύριος, «οὔτε ἂν σκύβεις τὸ λαιμό σου θὰ γίνει ἀποδεκτὴ ἡ νηστεία σου, ἀλλὰ κατάργησε κάθε συμφωνία ἀδικίας, διάλυσε τοὺς δεσμοὺς τῶν βίαιων συναλλαγῶν, ἀκύρωσε κάθε ἄδικο συμβόλαιο· τότε τὸ φῶς σου θὰ λάμψει σὰν αὐγὴ κι ἡ θεραπεία σου γρήγορα θὰ ἀνατείλει, θὰ πορεύεται ἔμπροσθέν σου ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ θὰ σὲ περιβάλλει».
Ὲὰν λοιπὸν δὲν δίνεις ἀπὸ τὰ δικά σου στὸν φτωχὸ καὶ μάλιστα ἀπὸ τὸ περρίσσευμα, τουλάχιστον μὴν ἀποκτᾶς τὰ δικά σου σὲ βάρος τοῦ φτωχοῦ. […] Ὁ πλούσιος τοῦ ὁποίου καρποφόρησαν οἱ ἀγροὶ καὶ ὁ ἐνδεδυμένος πολυτελῶς καταδικάζονται δικαίως ὄχι γιατὶ ἀδίκησαν κάποιον ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν μετέδωσαν ἀπὸ ὅσα ἀπέκτησαν. Διότι τὰ πλούτη εἶναι κοινὰ ἀπὸ τὰ κοινὰ ταμεῖα τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ. Πῶς λοιπὸν δὲν εἶναι πλεονέκτης αὐτὸς ποὺ ἰδιοποιεῖται τὰ κοινά, ἔστω κι ἂν δὲν εἶναι σὰν ἐκεῖνον ποὺ σφετερίζεται φανερὰ τὰ ξένα;  […]
(ὁμιλία ΙΓ´ τῇ Πέμπτῃ Κυριακῇ τῶν νηστειῶν ἐν ᾗ καὶ περὶ ἐλεημοσύνης)


Αὐτοὶ ὅμως ποὺ πλουτίζουν καὶ εὐημεροῦν καὶ ἀπολαμβάνουν τὴν πρόσκαιρη δόξα καὶ γενικότερα ὅσοι ἐπιθυμοῦν τέτοιες καταστάσεις, θὰ περιπέσουν σὲ δεινότερα πάθη καὶ θὰ πέσουν σὲ δυσχερέστερες παγίδες τοῦ διαβόλου. Γιατὶ αὐτὸς ποὺ πλούτισε δὲν ἐγκαταλείπει τὴν ἐπιθυμία τοῦ πλουτισμοῦ ἀλλὰ μᾶλλον τὴν αὐξάνει ὀρεγόμενος περισσότερα ἀπὸ πρίν.Ἔτσι καὶ ὁ φιλήδονος καὶ ὁ φίλαρχος καὶ ὁ ἄσωτος καὶ ὁ ἀκόλαστος αὐξάνουν μᾶλλον τὶς ἐπιθυμίες τους καὶ δὲν τὶς ἀποβάλλουν. Οἱ δὲ ἄρχοντες καὶ οἱ ἀξιωματοῦχοι προσλαμβάνουν ἐπιπλέον καὶ δύναμη, γιὰ νὰ πραγματοποιοῦν ἀδικίες καὶ ἁμαρτίες. Γι’ αὐτὸ εἶναι δύσκολο στὸν ἄρχοντα νὰ σωθεῖ καὶ στὸν πλούσιο νὰ εἰσέλθει στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

(ὁμιλία ΙΕ´ ἐκφωνηθεῖσα τῇ Κυριακῇ τῶν Βαΐων) 

Τετάρτη 12 Μαρτίου 2014

ἡ ριζοσπαστικὴ... μεταφυσικὴ τοῦ μαρξισμοῦ


Ποιὲς εἶναι, τελικά, οἱ συνέπειες γιὰ τὴ φιλοσοφία ἀπὸ τὴ μαρξιστικὴ ἀντιστροφὴ τοῦ ἐγελιανοῦ συστήματος;
Πρὶν ἀπὸ κάθε τὶ ἄλλο, μιὰ ὁπωσδήποτε καινούργια γιὰ τὴ φιλοσοφία γλώσσα, γλώσσα ἀμφισβήτησης καὶ ριζοσπαστικῆς κριτικῆς, ποὺ φιλοδοξεῖ νὰ ἀναστήσει τὴ φιλοσοφία ἀπὸ τὴν ἀφασία τῆς ἰδεαλιστικῆς ἀφαίρεσης, νὰ τῆς μεταγγίσει τὴν ἄμεση αἴσθηση τῆς πραγματικῆς ζωῆς. Ὁ μαρξισμὸς ἐμφανίζεται –τουλάχιστον στὰ κείμενα τῆς νεότητας τοῦ Marx- νὰ φέρνει περισσότερο ἕνα μήνυμα ἐπαναστατικῆς ἀλλαγῆς τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας καὶ λιγότερο μιὰ πληρέστερη πρόταση ἀφηρημένου στοχασμοῦ γιὰ τὴν ἑρμηνεία τῆς πραγματικότητας. Εἶναι μιὰ φιλοσοφία ποὺ ζητάει νὰ σαρκωθεῖ σὲ καθημερινὴ δυναμικὴ πράξη, δίνοντας στὸν ἄνθρωπο τὴ δυνατότητα νὰ πλάσει μὲ τὰ ἴδια του τὰ χέρια τὴν Ἱστορία, νὰ συντρίψει τὶς δομὲς τῆς καταπίεσης καὶ ἀλλοτρίωσής του, νὰ ἐλευθερώσει τὴν ἐργασία ἀπὸ τὴ δουλεία στὸ συμφέρον μιᾶς ὀλιγαρχίας, νὰ δείξει τὴν ἀξία ποὺ ἔχει ἡ ὑλικὴ ὄψη τῆς ζωῆς, μεταμορφώνοντας τὸν κόσμο, τὶς πλουτοπαραγωγικὲς πηγὲς καὶ τὰ ἀγαθά του, σὲ δῶρο ποὺ προσφέρεται σὲ ὅλους.
Ὡστόσο, αὐτὴ ἡ καινούργια γιὰ τὴ φιλοσοφία γλώσσα δὲν παύει νὰ δεσμεύεται ἀπὸ τὴν ἱστορική της καταγωγή. Γεννημένος μέσα απὸ τὴ μήτρα τοῦ ἐγελιανισμοῦ, εἶναι καὶ ὁ μαρξισμὸς  γνήσιο τέκνο τῆς δυτικῆς μεταφυσικῆς, ὅσο κι ἂν ὁ ἴδιος θέλει νὰ βρίσκεται στοὺς ἀντίποδες τοῦ μεταφυσικοῦ προβληματισμοῦ.
[…] Ἡ ἀπαίτηση γιὰ ὑποταγὴ τῆς πραγματικότητας στὴ νοητικὴ ἱκανότητα τοῦ ἀνθρώπινου ὑποκειμένου, ἡ ἐξάντληση τῆς ἀλήθειας μέσα στὰ ὅρια ἑνὸς στεγανοῦ συστήματος νοητικῶν προσδιορισμῶν ποὺ ἑρμηνεύουν ἀξιωματικὰ καὶ τελειωτικὰ τὴ σύνολη πραγματικότητα, ἡ μεθόδευση αὐτῆς τῆς ἑρμηνείας μὲ «ἀξιώματα» ἢ «ἀρχὲς» ἢ «νόμους» «ἐπιστημονικῆς» θετικότητας, εἶναι ἡ κοινὴ μεταφυσικὴ βάση τόσο γιὰ τὶς ἰδεαλιστικὲς ὅσο καὶ γιὰ τὶς ὑλιστικὲς καταλήξεις τῆς δυτικῆς φιλοσοφίας. Καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴ βάση δεν ξεφεύγει οὔτε ὁ μαρξισμός.


Χρήστου Γιανναρᾶ, Σχεδίασμα εἰσαγωγῆς στὴ φιλοσοφία, ἐκδ. Δόμος, Ἀθήνα 21994

Σάββατο 8 Μαρτίου 2014

ἡ ἀκολασία... τῆς ὑπεραξίας


[…] (Λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος) «Πολλοὶ ποὺ εἶναι βρώμικοι ἄνθρωποι, ἀκόλαστοι καὶ ἀπατεῶνες, ποὺ δὲν εἶναι ἄξιοι οὔτε τὸν ἥλιο νὰ δοῦν, οὔτε νὰ ζοῦν, οὔτε νὰ ἀναπνέουν, ἀπολαμβάνουν τὴν καλοπέρασή τους, ἀνατρέποντας τὰ πάντα, ἁρπάζοντας τὰ σπίτια ἀπ’ τὶς χῆρες, κακομεταχειρίζονται τὰ ὀρφανὰ καὶ ὑπερηφανεύονται μπροστὰ στοὺς φτωχότερους. Κι αὐτὰ τὰ κάνουν, γιατὶ θέλει ὁ διάβολος νὰ πείσει τοὺς ἀνθρώπους πὼς κάθε εἴδους πλουτισμὸς (δίκαιος ἢ ἄδικος) εἶναι δωρεὰ τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ κάνει ἔτσι τοὺς ἀνθρώπους νὰ βλασφημοῦν ἔντονα τὸ Θεό, σὰν ἄδικο.»  

[…] Πολὺ πρὸ τοῦ Μὰρξ (στὶς ἀρχὲς μόλις τοῦ Β´ αἰώνα) γράφει ὁ Ἕλληνας ἐπίσκοπος Λουγδούνου (Λιών) Εἰρηναῖος γιὰ τὴν ὑπεραξία τῆς ἐργασίας (στὴ μορφὴ τῆς δουλείας). Ἕνας ἐργάτης «δουλεύει σὲ κάποιον γιὰ πολλὰ χρόνια χωρὶς τὴν ἐλεύθερη θέλησή του (δηλαδὴ μὲ τὴ βία) καὶ τοῦ αὐξάνει τὴν περιουσία (τὸ κεφάλαιο). Ἔπειτα μὲ κάποια ἀφορμὴ (ὁ ἐργάτης-δοῦλος) φεύγει καὶ (τότε ὁ ἐργοδότης) τοῦ δίνει ἕνα μέρος (μόνον) ἀπ’ τὴν (πραγματικὴ) ἀμοιβή του, γιατὶ στὴν πραγματικότητα (ὁ ἐργάτης-δοῦλος) φεύγοντας παίρνει λίγη (ἀμοιβή, ἀπ’ ὅ,τι ἔχει ἀποδώσει) μὲ τοὺς πολλούς του κόπους καὶ τὰ μεγάλα ἀποτελέσματα τῆς ἐργασίας του. (Ἂν) κάποιος προκαλέσει (τὸ θέμα) πὼς (ὁ ἐργοδότης) δὲν φέρθηκε σωστά, (τότε) θὰ φανεῖ (καθαρὰ) πὼς αὐτὸς (ὁ ἐργοδότης) εἶναι ἄδικος κριτὴς σ’ αὐτὸν ποὺ μὲ βία τοῦ δούλευε».


Ν. Θ. Μπουγάτσου, Καπιταλισμὸς καὶ Ὀρθόδοξος Χριστιανισμὸς μὲ ἀναφορὰ στὸν Μ. Weber, Ἀθήνα 1983, ἐκδ. Μήνυμα

Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

πλοῦτος ὁ ἀποκτηνωτικὸς



[…] ἕνας ἄνθρωπος δὲν βλέπει τὴν περιουσία τῶν ἄλλων ὡς δική του, ἀλλὰ τὴ δική του σὰν νὰ ἀνήκει στοὺς ἄλλους. Στερεῖται γιὰ ὅσους ἔχουν ἀνάγκη. Ἕνας πλούσιος δὲν ἔχει τίποτε, ἂν δὲν τὰ ἔχει ὅλα, διότι δὲν εἶναι ἄνθρωπος. Τὸ πρόσωπό του μαρτυρεῖ τὴν κτηνωδία τῆς φύσης του. Ἀλλὰ τὰ θηρία εἶναι λιγότερο ἄσπλαχνα, τὰ χέρια τους λιγότερο ἁρπαχτικά, τὰ νύχια τους λιγότερο βάναυσα. Ὅταν ἡ ἀρκούδα καὶ ὁ λύκος χορτάσουν, παύουν νὰ κυνηγοῦν τὴ λεία. Ὁ πλούσιος ὅμως δὲν χορταίνει ποτέ. […] Νιώθετε συμπάθεια ὅταν βλέπετε ἕνα θηρίο νὰ κατασπαράσσει ἕνα πρόβατο. Ἀλλ’ ὅταν βασανίζετε ἕναν συνάνθρωπό σας, μὲ τὸν ὁποῖο εἶστε ὅμοιοι, πιστεύετε ὅτι δὲν κάνετε τίποτα ἐπονείδιστο καὶ θέλετε νὰ θεωρεῖστε ἀκόμη ἄνθρωποι! Ἡ φιλανθρωπία κάνει τὸν ἄνθρωπο καὶ ἡ ἀγριότητα τὸ θηρίο. Ὁ ἄνθρωπος ἀνακουφίζει, τὸ θηρίο καταβροχθίζει. Κι ἀκόμη τὸ στόμα τοῦ φιλάργυρου εἶναι ἀγριότερο ἀπὸ τοῦ θηρίου, διότι καὶ μόνο ὁ λόγος του φέρνει τὸ θάνατο!

(Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὑπόμνημα εἰς τὴν Α´ πρὸς Κορινθίους, ΕΠΕ 18, Θ´, 242-263)