Τρίτη 24 Μαρτίου 2015

ἐλεύθεροι ἐρωτευμένοι ἢ ναρκισσικὰ κτήματα;


Αὐτείδωλον ἐγενόμην,
τοῖς πάθεσι τὴν ψυχήν μου βλάπτων, Οἰκτίρμον·
ἀλλ’ ἐν μετανοίᾳ με παράλαβε,
καὶ ἐν ἐπιγνώσει ἀνακάλεσαι·
μὴ γένωμαι κτῆμα, μὴ βρῶμα τοῦ ἀλλοτρίου·
Σωτήρ, αὐτός με οἴκτειρον.

Ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης, Μ. Κανὼν


Γιῶργος Μήλιος


Ἡ αὐτοειδωλοποίηση εἶναι ἡ ἀποτελεσματικότερη γενέθλιος συνθήκη τῆς ἐξουσίας. Ἡ μετάνοια, ἡ χειρουργικὴ ἀποτίναξη τῶν παθῶν, φανερώνει τὸ ὄνομα μὲ τὸ ὁποῖο καλοῦμαι σὲ σχέση. Ἔτσι γνωρίζω γνωριζόμενος, δηλαδὴ ἐλευθερώνομαι ἀπὸ τὴν ἀνάγκη νὰ ἄρχω καὶ νὰ ἄρχομαι. Ἔτσι παθιάζομαι· εἰδάλλως βαυκαλίζομαι ἐν πάθεσι, ὀλισθαίνω στὰ σκοτάδια μου ὅπου δὲν γνωρίζω κανέναν, μόνο τὴν παρομοίωσή μου.  

Σάββατο 21 Μαρτίου 2015

ἐραστὴς ὁ μανικὸς

Δὲν εἶναι διόλου ἀπρεπὲς νὰ παραθέσουμε εἰκόνες ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα γιὰ τὸν Θεὸ σχετικὲς μὲ τὸν πόθο, τὸν ζῆλο, τὴ δουλεία καὶ τὸν ἔρωτα. Εἶναι μακάριος ἐκεῖνος ποὺ ἀπέκτησε πρὸς τὸν Θεὸ τέτοιον πόθο, ὅπως ὁ τρελλὸς ἐραστὴς γιὰ τὴν ἐρωμένη του. […]
Ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾶ ἀληθινὰ φαντάζεται πάντοτε τὸ πρόσωπο αὐτοῦ ποὺ ἀγαπᾶ καὶ μὲ ἡδονὴ περιπτύσσεται μαζί του ἐσωτερικά. Ἐκεῖνος δὲν μπορεῖ οὔτε στὸν ὕπνο νὰ ἡρεμήσει ἀπὸ τὸν πόθο του ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ μὲ τὸ ποθούμενο πρόσωπο συνομιλεῖ ἀκατάπαυστα. Ἔτσι συμβαίνει μὲ τοὺς σωματικοὺς ἔρωτες, ἔτσι καὶ μὲ τοὺς ἀσώματους ποὺ ἔχουν ὅμως σώματα.
Κάποιος ποὺ πληγώθηκε ἀπὸ αὐτὸ τὸ βέλος ἔλεγε γιὰ τὸν ἑαυτό του κάτι ποὺ ἐγὼ τὸ θαυμάζω: «ἐγὼ κοιμᾶμαι », λόγῳ φυσικῆς ἀνάγκης, «καὶ ἡ καρδιά μου ἀγρυπνεῖ», ἀπὸ τὸ μέγεθος τοῦ ἔρωτα.
Πρέπει νὰ σοῦ ἐπισημανθεῖ, φίλε μου, ὅτι μετὰ τὸν ὄλεθρο τῶν θηρίων τῆς ψυχῆς, ποὺ μοιάζει μὲ ἐλάφι, τότε αὐτὴ «ποθεῖ σφοδρὰ καὶ λειώνει γιὰ τὸν Κύριο» πληγωμένη ἀπὸ τὴ φωτιὰ τῆς ἀγάπης σὰν ἀπὸ ἀρρώστια. […]
Ἡ βασίλισσα ἀγάπη (νομίζω ὅτι καταλληλότερο θὰ ἦταν νὰ πῶ Ἐκεῖνος) σὰν νὰ ἔσκυψε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἔλεγε στὰ αὐτιὰ τῆς ψυχῆς μου: Ἐὰν δὲν ἀπαλλαγεῖς, ἐραστή μου, ἀπὸ τὴν παχύτητά σου, δὲν θὰ μπορέσεις νὰ μάθεις ποιὰ ἀκριβῶς εἶμαι.


Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, Λόγος Λ´ περὶ ἀγάπης, ἐλπίδος καὶ πίστεως 

Σάββατο 14 Μαρτίου 2015

Σταυρός-ἡ σχεδία ἐπὶ τοῦ μηδενὸς

     
Στάλκερ-Ἀντρέι Ταρκόφσκι

Ἡ λήθη ἐκτυλίσσεται σὲ δύο παρεπώνυμα: στὸ ἄτομο καὶ στὴ μάζα. Τὸ πρῶτο σταυρώνει τὴν ἑτερότητα στὸ «ὄνομα» τῆς μεταφυσικῆς ἀκηδίας, τὸ δεύτερο στὸ «ὄνομα» τοῦ ἠθικοῦ ἀκτιβισμοῦ. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις τὸ ὄνομα -ἡ κεχαριτωμένη σάρκα τῆς σχέσης- γίνεται βρώση τοῦ μηδενός: τὸ ἄτομο ὡς συμπυκνωμένη παθητικότητα καὶ ἡ μάζα ὡς ἀποστεωμένη ἐνεργητικότητα.
Ἐπὶ τοῦ μηδενὸς μπορεῖ νὰ πλεύσει ἐλευθέρως μόνο τὸ πρόσωπο, δηλαδὴ ἡ ὕπαρξη ποὺ γυμνάζεται νὰ κοινωνεῖ. Ἡ πλεύση πραγματοποιεῖται μὲ βύθιση καὶ ἀνάσυρση. Στὰ ἄδυτα τῆς ὑπαρκτικῆς ἀβύσσου συναντιέται μὲ τὸν πρωτότοκο τῶν νεκρῶν καὶ μαζί Του ἀνίσταται. Καταδύεται αὐτοβούλως στὸ μηδέν, γιατὶ ὁ θάνατος μόνο θανάτῳ πατεῖται.
Κάθε θεωρία εἶναι μιὰ κάθετη μοναχικότητα. Κάθε δράση εἶναι ἕνας ὁριζόντιος συρφετός. Ἡ ἀπώλεια στὴ λήθη, ποὺ ἐπιφυλάσσει κάθε μία ἀπὸ τὶς δύο αὐτόνομες πορεῖες, θεραπεύεται μὲ τὴν εὐχαριστιακή τους ζεύξη. Ὁ ἧλος τῆς σταυρικῆς θυσίας συνδέει τὰ πρώην διεστῶτα καὶ ἡ ὕπαρξη ἀ-ληθεύει διότι ἀποκτᾶ ὄνομα.
Ἡ ἐπώνυμος πολιτεία τοῦ Σταυροῦ δὲν ἔχει αὐταξία. Συγκροτεῖται ὅσο προσβλέπει στὴ χαρισματικὴ κένωση τοῦ μνημείου της. Εἰδάλλως τὸ μηδὲν ἀθροίζει ἐντὸς τοῦ μνημείου τὰ πτώματα τῆς ἰδεολογικοποιημένης δράσης ξερνώντας ἀπωλεσμένα παρεπώνυμα. Τὰ προσωποειδῆ φαντάσματα ἐπειδὴ δὲν εἶναι γίνονται ἱζήματα στὴν καταβόθρα τοῦ μηδενός. Τὸ πῆγμα συνιστᾶ μία τραγικὴ ἀντίφαση μὲ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του· διότι τοὺς ἁρμούς του ἀποτελοῦν ἡ μεταφυσικὴ καὶ ἡ ἠθική, οἱ ὁποῖες ἄνευ τῆς εὐχαριστιακῆς γυμνασίας ἀπωθοῦνται ὡς ὁμώνυμοι πόλοι τῆς μερικότητος.
Τὸ μηδὲν ἀσταύρωτο γιγαντώνεται.


Ὁ δεῖξας τὸ θνητότητος ὄργανον, ζωῆς ἐργαστήριον, Κόσμῳ ἀσπαστόν, τὸν Σὸν Σταυρὸν Πανοικτίρμον, τοὺς αὐτὸν προσκυνοῦντας ἁγίασον…



Ἀνδρέας Γ. Βιτούλας

Κυριακή 8 Μαρτίου 2015

Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: θρῆνος γιὰ τοὺς ἀνέραστους

Θωμᾶς Παπαδοπεράκης - Σύνθεση
Τώρα λοιπὸν ὁ Θεὸς βλέπεται μὲ αὐτὸν τὸ τρόπο ἀπὸ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι καθάρθηκαν μὲ τὴν ἀγάπη, τότε ὅμως λέγει πὼς θὰ ἰδωθεῖ πρόσωπο πρὸς πρόσωπο. Ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἔπαθαν τὰ θεῖα οὔτε πιστεύουν ὅτι μπορεῖ ὁ Θεὸς νὰ ἰδωθεῖ ὡς φῶς ὑπὲρ φῶς, ἀλλὰ ὅτι αὐτὸ μπορεῖ νὰ συμβεῖ μόνο μὲ τὴ βοήθεια τῆς λογικῆς, μοιάζουν μὲ τυφλούς, οἱ ὁποῖοι ἀντιλαμβάνονται μόνο τὴ θέρμη τοῦ ἥλιου καὶ δὲν πιστεύουν ἐκείνους ποὺ βλέπουν ὅτι ὁ ἡλιος εἶναι καὶ γελαστὸς καὶ χαρούμενος. Ἂν λοιπὸν οἱ τυφλοὶ προσπαθοῦν νὰ μεταπείσουν αὐτοὺς ποὺ βλέπουν ὅτι δὲν εἶναι φῶς ὁ ἥλιος, ποὺ εἶναι λαμπρότερος ἀπὸ ὅλα τὰ αἰσθητά, θὰ γίνουν καταγέλαστοι σὲ αὐτοὺς ποὺ βλέπουν αἰσθητῶς. Ἐκεῖνοι λοιπὸν ποὺ παθαίνουν παρόμοια (βλάβη) σχετικὰ μὲ τὸν ἥλιο τῆς δικαιοσύνης, ποὺ ὑπέρκειται πάντων, θὰ προκαλέσουν θρῆνο ὄχι μόνο σὲ αὐτοὺς ποὺ ὄντως βλέπουν νοερὰ ἀλλὰ καὶ σὲ αὐτοὺς ποὺ πιστεύουν στοὺς ὁρῶντες. Θὰ θρηνηθοῦν γιατί, ἐνῶ ὁ Θεὸς ἀπὸ τὴν ὑπερβολὴ τῆς πρὸς ἡμᾶς ἀγάπης Του συγκαταβαίνει νὰ γίνεται ἀπὸ τὴν ἀνέκφραστη ἀκαταληψία Του ἀνεξήγητα μεθεκτὸς ἀπὸ τὸν νοῦ, αὐτοὶ μένουν ἀνέραστοι πρὸς τὸν καταφανέστατο ἐμπειρικῶς καὶ αὐτονόητο αὐτὸν ἔρωτα.        


Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, Ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων, Λόγος 1, 3, 10