Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

ἡ λογικὴ καὶ τ' ἄλλα σαράκια




Τῆς σοφίας τοῦ κόσμου ἄμοιρος ὤν,
ἐμυήθης μωρίαν τὴν τοῦ Σταυροῦ, Ἀνδρέα Ἀπόστολε


[…] Ἡ λογική, κύριοι, εἶναι καλὸ πράγμα, ἀναμφίβολα, ἀλλὰ ἡ λογικὴ εἶναι ἁπλῶς λογικὴ καὶ ἱκανοποιεῖ μόνο τὴν κριτικὴ ἱκανότητα τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῶ ἡ βούληση εἶναι ἐκδήλωση τοῦ συνόλου τῆς ζωῆς, δηλαδὴ τοῦ συνόλου τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, συμπεριλαμβανομένης καὶ τῆς λογικῆς καὶ ὅλων τῶν ἄλλων σαρακιῶν. Καὶ παρότι ἡ ζωή μας κατὰ τὴν ἐκδήλωσή της ἀποδεικνύεται ἐν μέρει χυδαία, εἶναι ὡστόσο ζωή, κι ὄχι μόνο ἡ εὕρεση μιᾶς τετραγωνικῆς ρίζας. Νά, ἐγώ, γιὰ παράδειγμα, ἐντελῶς φυσιολογικά θέλω νὰ ζήσω γιὰ νὰ ἱκανοποιήσω ὅλη τὴν ἱκανότητά μου γιὰ ζωή, κι ὄχι μόνο γιὰ νὰ ἱκανοποιήσω μόνο τὴν ἱκανότητά μου νὰ κρίνω λογικά, δηλαδὴ κάποιο ἕνα εἰκοστὸ τοῦ συνόλου τῆς ἱκανότητάς μου γιὰ ζωή. Τὶ ξέρει ἡ λογική; Ἡ λογικὴ ξέρει μόνο αὐτὸ ποὺ πρόλαβε νὰ γνωρίσει (ἄλλα, μᾶλλον, δὲν θὰ τὰ γνωρίσει ποτέ· αὐτό, δὲν εἶναι παρηγοριά, ἀλλὰ γιατὶ νὰ μὴν τὸ ποῦμε;), ἐνῶ ἡ ἀνθρώπινη φύση λειτουργεῖ καθ’ ὁλοκληρίαν, μὲ ὅλα ὅσα ὑπάρχουν μέσα της, συνειδητὰ ἢ ὑποσυνείδητα, καί, παρότι ψεύδεται, ζεῖ.
[…] ὅταν δὲν ὑπάρχει ἀγάπη δὲν ὑπάρχει καὶ λογική.


Φιοντὸρ Ντοστογιέφσκι, Ὑπόγειο, μτφρ.- πρόλογος Ἑλένη Μπακοπούλου, ἐκδ. Ἴνδικτος, Ἀθήνα 2010 

Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2014

Σταυρός, κράτος καὶ ἐλευθερία



Κωνσταντίνος Παρθένης, Θρῆνος
Πρέπει νὰ τὸ ὁμολογήσωμε ὅτι ἡ αὐτοκρατορία ποὺ διακηρύχθηκε χριστιανικὴ χτίζεται πάνω στὶς τρεῖς λύσεις τοῦ Σατανᾶ, βέβαια ὄχι ἐξ ὁλοκλήρου καὶ συνειδητά, ἀλλὰ ἀναμειγνύοντας τὸ φῶς καὶ τὸ σκοτάδι, τὸν Θεὸ καὶ τὸν Καίσαρα, τὶς ὑποβολὲς τοῦ Σατανᾶ καὶ τὶς ἀρνήσεις τοῦ Χριστοῦ. Ἡ αὐτοκρατορία εἶναι διφορούμενη, γιατὶ παρακάμπτει τὸν Σταυρό· κανένα «χριστιανικὸ κράτος», ὡς κράτος, δὲν ὑπῆρξε ποτὲ ἕνα κράτος σταυρωμένο. Μόνο γιὰ τὴν Ἐκκλησία ὁ Ἰάκωβος τοῦ Σαρούγκ θέτει τὸ ἐρώτημα: «ποιὰ σύζυγος διάλεξε ποτὲ ἕνα σταυρωμένο;». Ἀντιστρόφως, ἡ ὑποτίμησις τῆς προστατευτικῆς δυνάμεως τοῦ Σταυροῦ παραδίδει τοὺς ἡγεμόνες καὶ τοὺς πολιτικοὺς χωρὶς ἄμυνα στὶς εὐκολίες τῶν τριῶν πειρασμῶν. Ὁ Κωνσταντῖνος ἐθεμελίωσε μιὰν αὐτοκρατορία, τῆς ὁποίας τὸ μέγεθος τῆς ἀσφαλείας καὶ τῆς εὐημερίας ἦταν πιὸ ἐπικίνδυνο ἀπὸ τοὺς αἰκισμοὺς τοὺς Νέρωνος.
Αὐτὴ τὴ στιγμὴ ὁ μοναχισμὸς εἰσέρχεται στὸ προσκήνιο τῆς ἱστορίας. Εἶναι τὸ πιὸ κατηγορηματικὸ ὄχι σὲ κάθε συμβιβασμό, σὲ κάθε κονφορμισμό, σὲ κάθε συνένοχο τοῦ Πειρασμοῦ, μετεμφιεσμένο πότε μὲ τὸ αὐτοκρατορικὸ στέμμα, πότε μὲ τὴν ἐπισκοπικὴ μίτρα. Εἶναι τὸ ἠχηρὸ ναὶ στὸν Χριστὸ τῆς ἐρήμου. Δὲν ἐπιμένομε ποτὲ ἀρκετὰ στὸν σωτήριο γιὰ τὴν χριστιανωσύνη χαρακτῆρα τοῦ ἁπλοῦ γεγονότος τῆς ἐμφανίσεως τοῦ μοναχισμοῦ. […]
Ἂν ἡ αὐτοκρατορία κατασκευάζῃ τὸν κρυφὸ πειρασμό της ἀπὸ τὶς προσκλήσεις τοῦ Σατανᾶ, ὁ μοναχισμὸς οἰκοδομεῖται ἀνοιχτὰ πάνω στὶς τρεῖς ἀθάνατες ἀπαντήσεις τοῦ Χριστοῦ.
[…] Αὐτὸ τὸ ἐπιπεδο ἐλευθερίας ὑπερβαίνει τὰ ὅρια τῶν θεσμῶν καὶ προσφέρεται μέσα στὴν καθολικὴ σημασία της ὡς λύσις τοῦ ἀνθρωπίνου πεπρωμένου.

Παύλου Εὐδοκίμωφ, Ἡ πάλη μὲ τὸν Θεόν, μτφρ. Ἰ. Κ. Ππαπαδοπούλου, Θεσσαλονίκη, 51991,  


Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014

Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: ὁ πλούσιος κι ὁ φτωχὸς

Τζουλιάνο Καγκλῆς

[…] Ἂν βλέπατε ἕναν λήσταρχο νὰ ταράσσει τοὺς δρόμους, νὰ στήνει ἐνέδρες στοὺς περαστικούς, ν’ ἁρπάζει ὅ,τι βρίσκει στοὺς ἀγρούς, νὰ κρύβει τὸ χρυσάφι καὶ τ’ ἀσήμι στὶς σπηλιὲς καὶ στὰ χαντάκια, νὰ κλέβει κοπάδια, δούλους καὶ ἔπιπλα ἀπὸ τὰ σπίτια, θὰ τὸν χαρακτηρίζατε εὐτυχισμένο ἐξαιτίας αὐτοῦ τοῦ πλούτου ποὺ συσσωρεύει ἢ δυστυχισμένο ἐξαιτίας τῆς τιμωρίας ποὺ τὸν περιμένει; Ἔ, λοιπόν, νά, ἡ τύχη τῶν πλουσίων καὶ τῶν πλεονεκτῶν. Εἶναι ληστές, ποὺ στήνουν ἐνέδρες στοὺς δρόμους, ληστεύουν τοὺς περαστικούς, κλείνουν μέσα στὰ δωμάτιά τους σὰν σὲ σπηλιὲς καὶ χαντάκια τὴν ξένη περιουσία, ποὺ ἔχουν ἀποθησαυρίσει. Ὁ ληστὴς μπορεῖ νὰ γλιτώσει τὴν τιμωρία ξεφεύγοντας ἀπὸ τὰ χέρια τῶν ἀνθρώπων, ὁ πλούσιος ὅμως δὲν θὰ διαφύγει ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Ὁ πλούσιος θὰ εἶναι βυθισμένος στὴν κόλαση. Ὁ Λάζαρος θὰ ἀναπαύεται στοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ. Ἡ ἁγία Γραφὴ μᾶς διδάσκει ὅτι δὲν κλέβει κανεῖς μόνο ἀφαιρώντας τὴν περιουσία τοῦ ἄλλου· κλέβει κι ὅταν δὲν μοιράζει ὅσα ὁ ἴδιος κατέχει. […]

Εἰς τὸν πτωχὸν Λάζαρον, Λόγος Α´

[…] Ὁ φτωχός, ἀπαλλαγμένος ἀπὸ τὰ δεσμὰ ποὺ καταντοῦν τὸν πλούσιο σκλάβο παρὰ κύριο, εἶναι λιοντάρι, τὸ ὁποῖο ἀπὸ τὰ ρουθούνια του βγάζει φωτιά. Ὑψωμένος πάνω ἀπὸ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου, δὲν ὑπάρχει τίποτε ποὺ νὰ μὴν τὸ ἀναλαμβάνει καὶ νὰ μὴν τὸ ἐκτελεῖ γιὰ τὸ καλὸ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀκόμη κι ἂν ἔμελλε νὰ ἐκτεθεῖ στὶς ἔσχατες ἀνάγκες καὶ νὰ ὑπομείνει διωγμὸ γιὰ τὸν Χριστό, ποιὸς θὰ τὸν ἐμπόδιζε νὰ ἐκπληρώσει ὡς πιστὸς χριστιανὸς τὸ καθῆκον του; Ἔχει περιφρονήσει τὴ ζωή. Γιὰ ποιὸ πράγμα μπορεῖ νὰ φοβηθεῖ μήπως τοῦ τὸ ἀφαιρέσουν; Γιὰ τὰ πλούτη; Δὲν ἔχει τίποτε. Γιὰ τὴν πατρίδα του; Ἡ γῆ ὁλόκληρη εἶναι πατρίδα του. […]


Εἰς Ἀκύλαν καὶ Πρίσκιλλαν, Ὁμιλία Β´

Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2014

Μικέλης Ἄβλιχος - Ὁ μοχθηρὸς ψευτοφιλόπατρις


Τὸ πρόσωπό του ἐκεῖνο τὸ γιωμένο 
ποὺ τῆς καρδιᾶς του δείχνει τὴ σκουριὰ 
τὸ γέλιο τὸ κρυφὸ καὶ λυσσιασμένο 
ποὺ ἡ δυστυχία τῶν ἄλλων τοῦ γεννᾶ.

Τὸ φθονερό του μάτι τὸ σβησμένο 
ποὺ δείχνει βουλιμιὰ γιὰ συμφορὰ 
μᾶς ἐξηγοῦν γιατ' εἶναι διψασμένο 
τ’ αχείλι του καὶ πόλεμο ζητᾶ.

Διψάει νὰ ἰδεῖ στὰ μαῦρα φορεμένους 
πατέρες καὶ μαννάδες ποὺ μισεῖ, 
νὰ τοὺς ἰδεῖ στὰ δάκρυα τους πνιγμένους:

                                   Θάναι δροσιὰ στὴν ἔρμη του ψυχή. 
                                   Γιὰ τοῦτο ὑπὲρ Πατρίδος σκούζει, κράζει 
                                   ὄρνιο, ποὺ γιὰ κουφάρια ἀναστενάζει!


τεῦχος ἀρ. 683 (1920) τοῦ περιοδικοῦ «Νουμᾶς»

http://adrahti.blogspot.gr/2013/11/blog-post_13.html




Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2014

Ὁ Κώστας Ἀξελὸς γιὰ τὸν Μάρτιν Χάιντεγκερ

                                                                                                                                                          




[…] ἡ πίστη ποὺ δὲν ἐκτίθεται ἀδιαλείπτως στὴ δυνατότητα τῆς ἀπιστίας, δὲν εἶναι πίστη, ἀλλὰ μιὰ ἐπανάπαυση καὶ μιὰ συμφωνία μὲ τὸν ἑαυτό της, νὰ προσκολληθῆ μελλοντικῶς στὸ δόγμα, ὅπως τοῦτο τὸ κομίζει ἡ παράδοση. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν εἶναι οὔτε πίστη οὔτε ἐρωτηματοθεσία, παρὰ ἀδιαφορία, ἡ ὁποία τοῦ λοιποῦ μπορεῖ νὰ ἀσχολῆται μὲ τὰ πάντα, ἴσως καὶ μὲ πολὺ πάθος, τόσο μὲ τὸ πιστεύειν ὅσο καὶ μὲ τὸ ἐρωτᾶν. […]  
1. Ὁ καθορισμὸς τῆς οὐσίας τοῦ ἀνθρώπου ποτὲ δὲν εἶναι ἀπάντηση, ἀλλὰ οὐσιαστικὸ ἐρώτημα.
2. Ἡ θέση αὐτοῦ τοῦ ἐρωτήματος καὶ ἡ ἀπόφαση ἡ σχετικὴ μὲ αὐτὸ εἶναι ἱστορική, καὶ μάλιστα ἀποτελεῖ τὴν οὐσία τῆς ἱστορίας. […]  



Μάρτιν Χάιντεγκερ, Εἰσαγωγὴ στὴ Μεταφυσική, εἰσαγωγή-μετάφραση-σχόλια Χρήστου Μαλεβίτση, ἐκδ. Ἁρμὸς