ἐλευθερία - ἡ ὕλη καὶ ἡ μνήμη τοῦ ἔρωτα

Οἱ κεχαριτωμένοι βεβαιώνουν ὅτι «ἔστι δὲ καὶ ἐκστατικὸς ὁ θεῖος ἔρως, οὐκ ἐῶν ἑαυτῶν εἶναι τοὺς ἐραστάς, ἀλλὰ τῶν ἐρωμένων». Αὐτὸ ἀποδεικνύει ὅτι ἡ ἐλευθερία δὲν εἶναι ἡ δυνατότητα ἐπιλογῆς ἀλλὰ ἡ κενωτικὴ θραύση τῶν ὑπαρκτικῶν προδιαγραφῶν. Ὁ Θεὸς εἶναι ἐλεύθερος ἐπειδὴ ὁ Ἴδιος κάνει τὴ φύση Του νὰ εἶναι. Στὴν περίπτωση τοῦ ἀνθρώπου συμβαίνει τὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο: Ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νὰ ὑπερβεῖ τοὺς προκαθορισμοὺς τῆς κτιστῆς φύσης μόνος του, γιατὶ δὲν εἶναι ἐλεύθερος.

Τὰ ἐγκαίνια τῆς ἐλευθερίας γιὰ τὸν ἄνθρωπο πραγματοποιήθηκαν κατὰ τὴ δημιουργία. Τὸ κτιστὸ πλάστηκε κατὰ τὴν ἐρωτικὴ ἔξοδο τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸν ἑαυτό Του. Συστατική του δομὴ εἶναι ἡ κλήση νὰ μετάσχει στὴν ἐλευθερία τοῦ Κτίστη: Νὰ ὑπάρχει ἀνάρχως, ἄνευ ὑπακοῆς στὴν ἀρχὴ τῆς κτιστῆς φύσης ποὺ ἰδιοτροπεῖ. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ ἱερέας τῆς κτίσεως μὲ ἔργο νὰ τὴν καταστήσει ἐλεύθερη ἀπὸ τὴ φυσικῶς διατεταγμένη πορεία τοῦ μηδενός, ἀπὸ τὸ ὁποῖο προῆλθε. Ὁ ἐργαστηριακὸς τόπος αὐτῆς τῆς ἀνατροπῆς εἶναι ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ μετασκευάζεται ἡ φυσικὴ κλίση πρὸς τὸ μηδὲν σὲ ἀπάντηση πρὸς τὴν κλήση τοῦ Δημιουργοῦ.

Ὁ Θεὸς καλεῖ τὸ πλάσμα Του κατὰ τὴν ἐξόδιο δημιουργικὴ κίνησή Του. Ὁ μανικός Του ἔρως ὅμως δὲν ἀναπαύεται μόνο σὲ αὐτὴ τὴν ἐξ ἀποστάσεως κλήση. Κάποτε ἀναλαμβάνει νὰ κάνει τὴ δημιουργία σάρκα Του, ὥστε νὰ ἐξαλειφθεῖ παντελῶς ἡ ἀπόσταση μεταξύ τους. Ἡ φυσικὴ διαφορὰ Ἀκτίστου Θεοῦ καὶ κτιστῆς δημιουργίας ὑφίσταται ἀπαράγραπτη. Αὐτὸ ποὺ χαρίζει ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Δημιουργοῦ εἶναι ἡ δυνατότητα νὰ μηδενίζονται οἱ κτιστὲς ἀντιστάσεις κατὰ τὴν ἀγαπητικὴ ἀνταπόκριση τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος δύναται πιὰ νὰ κυριαρχεῖ στὴν a priori κυριαρχία τοῦ κτιστοῦ.

Ἡ ἐλευθερία λοιπὸν εἶναι ἡ ὕλη τῆς ἀγάπης. Ἄνευ τῆς κενωτικῆς ἐξόδου ἡ ἀπάντηση δὲν εἶναι συνάντηση· ψεύδεται σὲ πεποιθήσεις, ἄσαρκα νενομισμένα. Ἀκριβῶς δὲ ἐπειδὴ εἶναι ἄυλα γίνονται βορὰ στὴν ἀναγκαιότητα τοῦ χρόνου, λησμονοῦνται.  Εἶναι ἀδύνατο νὰ εἶναι ἐλεύθερος ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὰ βαρίδια τῆς λήθης. Ὅ,τι ἀν-α-ληθὲς λησμονεῖ πὼς ὁ ἑαυτός εἶναι γινόμενο καὶ ὄχι διαιρέτης. Ὁ σαρκωθεὶς Λόγος ὅμως εἶναι ἡ ἀλήθεια γιατὶ εἶναι ἐλεύθερος· δὲν ξεχάστηκε στὴ μεγαλειότητά Του ἀλλὰ τὴ μίκρυνε τόσο ὅσο ἀπαιτοῦσε ὁ ἔρωτας γιὰ τὸν ἀμνήμονα ἄνθρωπο.

Στὴν κρύα φάτνη τῆς Βηθλεὲμ ὁ ἔρωτας ἀπέκτησε ὕλη γιατὶ εἶχε μνήμη. Νὰ θυμόμαστε νὰ εἴμαστε ἢ ἀλλιῶς καλὴ λευτεριά!

Χριστὸς γεννέθεν χαρὰν σὸν κόσμον!    

Ἀνδρέας Γ. Βιτούλας