Ἰω. Χρυσόστομος - ἐξουσία αὐτοκαταργούμενη

[…] (ὁ Χρυσόστομος) συχνὰ καταγγέλλει ἀπὸ τὸν ἄμβωνα τὴ ματαιοδοξία καὶ τὴ σκληρότητα τῆς ἄρχουσας τάξης, τὴ διαφθορὰ τοῦ δικαστικοῦ συστήματος, τὸ παράλογο τῶν πολέμων ἢ τὴ βαριὰ φορολογία ποὺ γονατίζει τὸν λαό. […]  

[…] τὸ δόγμα τῆς Ἐνσάρκωσης περικλείει καὶ μιὰ ἄλλη σημαντικὴ διδαχή, κατὰ τὴν ἄποψη τοῦ Χρυσοστόμου: ἡ ἐξουσία δὲν ἀποτελεῖ ἕνα μέσο ὥστε νὰ ἱκανοποιήσει τὶς προσωπικὲς φιλοδοξίες του κανείς, ἀλλὰ νὰ θέσει τὸν ἑαυτό του στὴν ὑπηρεσία τῶν ἄλλων. Ὅσο ὑψηλότερη, ἐπίσης, εἶναι ἡ θέση τὴν ὁποία κατέχει, μὲ τόσο μεγαλύτερη αὐταπάρνηση πρέπει νὰ ὑπηρετεῖ τὸ κοινὸ συμφέρον. Ἡ πρόσληψη ἀπὸ τὸν Θεὸ τῆς ταπεινῆς «μορφῆς τοῦ δούλου» γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων ἀνάγεται στὰ χρυσοστόμεια γραπτὰ σὲ ἕνα θεῖο ἀρχέτυπο, τὸ ὁποῖο ἐναπόκειται νὰ μιμηθεῖ κάθε φορέας εἴτε τῆς ἐκκλησιαστικῆς εἴτε τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας. […] Στὴν ὁμιλία τοῦ Χρυσοστόμου Εἰς τὸν σταυρὸν παρακολουθοῦμε ἕναν φανταστικὸ διάλογο ἀνάμεσα στὸν ἴδιο καὶ τὸν ληστή, ὁ ὁποῖος καρφωμένος στὸν σταυρὸ λέει τὸ περίφημο Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου (Λκ 23,42). «Ἀπὸ ποῦ κι ὣς ποῦ, πές μου σὲ παρακαλῶ, ληστή, θυμήθηκες τὴ βασιλεία;», ρωτάει ὁ Ἰωάννης τὴ γνωστὴ φιγούρα τῆς Καινῆς Διαθήκης, ποὺ ζωντανεύει μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀκροατῶν του. «Ποῦ βλέπεις ἐσὺ τώρα τέτοιο πρᾶγμα; Ἐδῶ καρφιὰ μόνον καὶ τὸν σταυρὸ βλέπει κανείς, καὶ κατηγόριες καὶ βρισιὲς καὶ εἰρωνεῖες». «Ναί», ἀπαντάει, ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ὁ ληστής. «Ἐμένα μοῦ φαίνεται, ὅμως, ὅτι ὁ σταυρὸς εἶναι σύμβολο τῆς ἐξουσίας. Καὶ γι’ αὐτό, ἀκριβῶς, ἀποκαλῶ τὸν Ἰησοῦ βασιλιά, ἐπειδὴ τὸν βλέπω σταυρωμένο. […]»

Κωνσταντῖνος Ἀ. Μποζίνης, Ἀπόηχοι τοῦ Χρυσοστομείου ἄμβωνος στὴ Βυζαντινὴ Πολιτικὴ Φιλοσοφία, στὸ Χρυσοστομικὸ Συμπόσιο, Ἡ προσωπικότητα καὶ ἡ θεολογία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία, Ἀθήνα 2007