τόκος - τοῦ κακοῦ πολύγονος

Χρόνης Μπότσογλου, Ἄντρας σὲ κόκκινο προφίλ

[…] Πράγματι εἶναι ὑπερβολικὴ ἀπανθρωπιὰ ὁ μὲν ἕνας νὰ στερεῖται τὰ ἀναγκαῖα καὶ νὰ ζητᾶ δάνειο γιὰ νὰ παρηγορηθεῖ στὴ ζωή του, ὁ δὲ ἄλλος νὰ μὴν ἀρκεῖται στὰ χρήματά του ἀλλὰ νὰ ἐπινοεῖ ἀπὸ τὶς συμφορὲς τοῦ φτωχοῦ κέρδη καὶ νὰ μαζεύει ἄφθονο πλοῦτο. […] (λέγει ὁ τοκιστής:) «Ὑπάρχει κάποια παρακαταθήκη ἑνὸς φίλου μου, ποὺ μοῦ τὴν παρέδωσε γιὰ νὰ τὴν τοκίσω. Ἀλλὰ ἐκεῖνος ὅμως ὅρισε βαρεῖς τόκους. Ἐγὼ ὅμως θὰ τοὺς ἐλαττώσω καὶ θὰ σοῦ δανείσω μὲ μικρότερο τόκο». Μὲ τέτοιο τρόπο προσποιεῖται καὶ μὲ τέτοια λόγια κολακεύει καὶ δελεάζει τὸν ἐξαθλιωμένο δεσμεύοντάς τον μὲ γραμμάτια καὶ μαζὶ μὲ τὸν πόνο τῆς φτώχειας ἀφοῦ τοῦ ἀφαιρέσει τὴν ἐλευθερία, φεύγει. Γιατὶ αὐτὸς ποὺ κατέστησε τὸν ἑαυτό του ὑπεύθυνο γιὰ τόκους ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ξεπληρώσει, καταδέχτηκε ἠθελημένη δουλεία διὰ βίου. Πές μου, χρήματα καὶ πόρους ζητᾶς ἀπὸ τὸν ἄπορο; Καὶ ἂν μποροῦσε νὰ σὲ κάνει πλουσιότερο, τὶ ζητοῦσε ἐξω ἀπὸ τὴν πόρτα σου; Ζητώντας ἀντίδοτο, δηλητήριο πέτυχε. Σὰν κάποιος γιατρὸς ἐπισκεπτόμενος ἀσθενεῖς, ἀντὶ νὰ τοὺς ξαναδώσει τὴν ὑγεία, αὐτὸς τοὺς ἀφαιρεῖ καὶ τὴν παραμικρὴ ἰκμάδα τῆς δύναμής τους. Ἔτσι κι ἐσὺ μεταβάλλεις τὶς συμφορὲς τῶν ἐξαθλιωμένων σὲ ἀφορμὴ πλουτισμοῦ. Καὶ ὅπως οἱ γεωργοὶ παρακαλοῦν γιὰ βροχές, ὥστε νὰ πολλαπλασιασθοῦν οἱ καρποί τους, ἔτσι κι ἐσὺ ἀναζητᾶς τὴν ἔνδεια καὶ τὴ φτώχεια τῶν ἀνθρώπων γιὰ νὰ γίνουν ἀποδοτικὰ τὰ χρήματά σου. Ἀγνοεῖς πόση ἁμαρτία σωρεύεις ἐπινοώντας τὴν αὔξηση τοῦ πλούτου ἀπὸ τὸν τόκο; […]

Γι’ αὐτὸν τὸν λόγο αὐτὸ τὸ εἶδος τῆς πλεονεξίας ὀνομάστηκε «τόκος». Νομίζω ὅτι πῆρε τὸ ὄνομα «τόκος» γιὰ τὴ μεγάλη γονιμότητα τοῦ κακοῦ. Ἀπὸ ποῦ ἀλλοῦ; Ἢ μήπως λέγεται «τόκος» γιὰ τὶς ὁδύνες καὶ τὶς λύπες, ποὺ προκαλεῖ στὶς ψυχὲς τῶν δανειζομένων. Διότι ὅπως παρουσιάζεται ὁ πόνος σ’ ἐκείνην ποὺ πρόκειται νὰ γεννήσει, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο παρουσιάζεται ἡ προθεσμία τοῦ χρέους στὸν ὀφειλέτη. Τόκος πάνω στὸν τόκο εἶναι πονηρὸ γέννημα πονηρῶν γονέων. Αὐτὰ νὰ λὲς γεννήματα ἐχιδνῶν, τὰ γεννήματα τῶν τόκων. Λένε ὅτι οἱ ἔχιδνες γεννιοῦνται ἀφοῦ κατασπαράξουν τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας τους. Καὶ οἱ τόκοι παύουν νὰ γεννοῦν, ἀφοῦ κατασπαράξουν τὶς οἰκεῖες τῶν ὀφειλετῶν. […]

Μ. Βασιλείου, Ὁμιλία εἰς τὸν ΙΔ´ ψαλμὸν