«θελκτικὸ ἀντικείμενο»

Alberto Giakometti

[…] Ἡ ὕπαρξή μου εἶναι ἐπειδὴ ἔχει κληθεῖ. Καθόσον τὴν ἐπωμίζομαι, αὐτὴ ἡ ὕπαρξη ἀποβαίνει ἀμιγὴς γενναιοδωρία. Ὑπάρχω ἐπειδὴ προσφέρομαι. Οἱ ἀγαπημένες φλέβες τῶν χεριῶν μου, ὑπάρχουν ἀπὸ καλοσύνη. Ἔχω μάτια, μαλλιά, φρύδια καὶ τὰ προσφέρω ἀδιάλειπτα μὲ ἕνα ξεχείλισμα καλοσύνης στὴν ἀδιάλειπτη ἐπιθυμία διὰ τῆς ὁποίας ὁ ἄλλος ὑπάρχει ἐλεύθερα. Ἀντίθετα, προτοῦ μᾶς ἀγαπήσουν, εἴμασταν ἀνήσυχοι γιὰ αὐτὴ τὴν ἀβάσιμη καὶ ἀδικαίωτη ἀπόφυση ποὺ ἦταν ἡ ὕπαρξή μας· ἀντὶ νὰ νιώθουμε «ὑπεράριθμοι», νιώθουμε τώρα ὅτι αὐτὴ ἡ ὕπαρξη ἀνακτήθηκε καὶ ἐπιθυμήθηκε στὶς παραμικρές της λεπτομέρειες ἀπὸ μιὰν ἀπόλυτη ἐλευθερία τὴν ὁποία ταυτόχρονα καθορίζει – καὶ τὴν ὁποία θέλουμε κι ἐμεῖς μὲ τὴ δική μας ἐλευθερία. Αὐτὸ εἶναι τὸ βάθος τῆς ἐρωτικῆς χαρᾶς, ὅταν ὑπάρχει: νὰ νιώθουμε δικαιωμένοι στὴν ὕπαρξή μας. […]

Γοητεύω κάποιον σημαίνει ἐπωμίζομαι πλήρως καὶ διακινδυνεύω τὴν ἀντικειμενικότητά μου γιὰ τὸν ἄλλον, ἐκτίθεμαι στὸ βλέμμα του καὶ ἀφήνομαι στὴ ματιά του, διατρέχω τὸν κίνδυνο νά-μέ-δεῖ γιὰ νὰ κάνω ἕνα νέο ξεκίνημα καὶ νὰ προσοικειωθῶ τὸν ἄλλον μέσα καὶ διὰ τῆς ἀντικειμενικότητάς μου. Ἀρνοῦμαι νὰ ἐγκαταλείψω τὸ πεδίο ὅπου νιώθω τὴν ἀντικειμενικότητά μου· σὲ αὐτὸ τὸ πεδίο θέλω νὰ δώσω τὸν ἀγώνα ὡς θελκτικὸ ἀντικείμενο. […] Ἡ γοητεία σκοπεύει νὰ προξενήσει στὸν ἄλλον τὴ συνείδηση τῆς μηδενικότητάς του ἔναντι τοῦ γοητευτικοῦ ἀντικειμένου. Διὰ τῆς γοητείας σκοπῶ νὰ συγκροτήσω τὸν ἑαυτό μου ὡς ὀντολογικὴ πληρότητα καὶ νὰ ἀναγνωριστῶ αὐτούσιος. Ἔτσι συγκροτοῦμαι ὡς σημαῖνον ἀντικείμενο.

[…] Καθ’ ἑαυτὸς ὁ ἄλλος - ἀντικείμενο δὲν ἔχει ποτὲ ἱκανὴ δύναμη ὥστε νὰ προκαλέσει τὸν ἔρωτα. Ἂν ὁ ἔρωτας ἔχει ὡς ἰδεῶδες τὴν ἰδιοποίηση τοῦ ἄλλου ὡς ἄλλου, δηλαδὴ ὡς παρατηροῦσα ὑποκειμενικότητα, αὐτὸ τὸ ἰδεῶδες μπορεῖ νὰ προβληθεῖ ξεκινώντας ἀπὸ τὴ συνάντησή μου μὲ τὸν ἄλλον - ὑποκείμενο, ὄχι μὲ τὸν ἄλλον - ἀντικείμενο.

Ζὰν Πὼλ Σάρτρ, Τὸ Εἶναι καὶ τὸ Μηδέν, Δοκίμιο φαινομενολογικῆς ὀντολογίας, μτφρ. Κωστῆ Παπαγιώργη, ἐκδ. Παπαζήση, Ἀθήνα 2007

σημείωση Domenico: Ὅταν ἡ διακινδύνευση χειραγωγεῖται ἀπὸ ὅρια, ἡ δικαίωση φύεται νομοτελειακά, δηλαδὴ μὲ χαρὰ φαλκιδευμένη. Τὸ τέρας τῆς ἀντικειμενοποίησης βρυχᾶται ἀνίκητο. Σὰν σπαρακτικὴ διάγνωση μοιάζει, παρὰ σὰν ἀπελευθερωτικὴ κορύφωση. Ἂν τὸ τελευταῖο ἰσχύει, τότε εἶχε δίκιο ἕνας σπουδαῖος δάσκαλος ποὺ εἶπε γιὰ τὸν J. P. Sartre ὅτι εἶναι ὁ μεγαλύτερος θεολόγος τῆς Δύσης…