ἡ ἀντικειμενοποίηση τῆς ἔλλειψης και ἡ ἐλευθερία

Οὔρος Τοντόροβιτς (λεπτομέρεια)

[…] Ἂν δὲν ἔχουμε ἀγάπη μεταξύ μας, ζοῦμε ἤδη τὴν φθορά, ζοῦμε τὴν ἀρχὴ τῆς κολάσεως. Καὶ τὸ κενὸ μέσα μας καὶ μέσα στὶς σχέσεις μας, κενὸ ποὺ προκαλεῖ ἡ ἀπουσία τῆς ἀγάπης, συχνὰ προσπαθοῦμε νὰ τὸ καλύψουμε μὲ κάποια δραστηριότητα. Καὶ ὅλοι μας ἐσωτερικὰ εἴμαστε ὅπως περιγράφει ὁ Ντοστογιέφσκι (στοὺς Δαιμονισμένους, στὸ κεφάλαιο «Στὸν Τύχωνα», καὶ ἐπίσης στὸν Ἔφηβο): ὅταν οἱ ἄνθρωποι ἀπεφάσισαν ὅτι «δὲν ὑπάρχει Θεός», τὸτε προσπάθησαν νὰ καλύψουν μέσα τους τὴν ἔλλειψή Του μὲ πληθωρικὴ ὑπερδραστηριότητα. Καὶ ὅταν φανερώθηκε ὁ Χριστός, στὴν Δευτέρα Παρουσία, τότε ὅλοι κατάλαβαν ἀμέσως ὅτι Αὐτὸς ἦταν ποὺ τοὺς εἶχε λείψει, καὶ κλάψανε λέγοντας: «Μᾶς ἔλειπες ὅλον τὸν καιρό, καὶ πήγαμε νὰ καλύψουμε τὸ κενὸ μὲ τὸν ἀλτρουισμό μας, μὲ τὴν δραστηριότητά μας, μὲ τὴν ἐξωστρέφειά μας, μὲ κάθε εἴδους οὐμανισμό…».

Ἀλλὰ ὅλα ἀλλάζουν ὅταν ἔλθει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ· σὲ ὅποια κατάσταση κι ἂν εἴμαστε, ἐνάρετοι ἢ ἁμαρτωλοί, ὁ Θεὸς δὲν κοιτάζει οὔτε μετράει· ὄχι ποὺ δὲν ἔχει σημασία, ἀλίμονο, ἀλλὰ νὰ ποὺ δὲν τὰ μετράει ὁ Θεὸς ἔτσι. Διότι δὲν εἶναι δικαιοκρίτης γιὰ νὰ τὰ «ζυγίζει», διότι τότε θὰ εἶναι ἀντικειμενικός, σὰν αὐτὸ ποὺ ἔλεγε ὁ πατὴρ Γεώργιος: «λογικότητα ἀντικειμενική». Τὶ νὰ τὴν κάνω, ὅμως, μιὰ ἀντικειμενικότητα, ἀκόμη καὶ «λογικότητα», ἀκόμη καὶ ἀπόλυτη εὐτυχία, χωρὶς τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ· τὶ νὰ τὴν κάνω μιὰ «ἀγάπη τοῦ σύμπαντος», ποὺ δὲν ἔχει ἕναν ἀγαπώμενο, μιὰ ζωὴ ποὺ δὲν ἔχει ἕνα ζωντανὸ πρόσωπο; Ὡς ἄνθρωπος δὲν μπορῶ νὰ ζήσω ἀπρόσωπα, διότι αὐτὸ μὲ ἀπανθρωπίζει. […]

Λέει ἡ θωρία τοῦ Χάους: κινουμένου ἑνὸς σημείου, κινοῦνται ὅλες οἱ σταθερές· κινουμένης τῆς θελήσεώς μου, τῆς ἐλευθερίας μου, κινεῖται καὶ ἀλλάζει ὅλη ἡ σχέση μου μὲ τὸν γύρω μου κόσμο καὶ κυρίως μὲ τὸν Θεό. Ἤ, μᾶλλον, ἀπὸ τὴν σχέση μὲ τὸν Θεὸ ρυθμίζονται οἱ ὑπόλοιπες σχέσεις. Ἄρα, ὑπάρχει μέσα στὸν ἄνθρωπο δοσμένο ὡς τάλαντο, ὡς δυνατότητα, ὡς ἐν δυνάμει, ὡς capacity, ὡς ἐπιτηδειότητα, τὸ νὰ ἐπικοινωνῶ, τὸ νὰ ζῶ μὲ τὸν Θεό. […] 

ἐπ. Ἀθανασίου (Γιέφτιτς), Χριστὸς ἡ χώρα τῶν ζώντων, ἐκδ. Ἴνδικτος, Ἀθήνα 2007