Σταυρός-ἡ σχεδία ἐπὶ τοῦ μηδενὸς

     

Στάλκερ-Ἀντρέι Ταρκόφσκι

Ἡ λήθη ἐκτυλίσσεται σὲ δύο παρεπώνυμα: στὸ ἄτομο καὶ στὴ μάζα. Τὸ πρῶτο σταυρώνει τὴν ἑτερότητα στὸ «ὄνομα» τῆς μεταφυσικῆς ἀκηδίας, τὸ δεύτερο στὸ «ὄνομα» τοῦ ἠθικοῦ ἀκτιβισμοῦ. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις τὸ ὄνομα -ἡ κεχαριτωμένη σάρκα τῆς σχέσης- γίνεται βρώση τοῦ μηδενός: τὸ ἄτομο ὡς συμπυκνωμένη παθητικότητα καὶ ἡ μάζα ὡς ἀποστεωμένη ἐνεργητικότητα.

Ἐπὶ τοῦ μηδενὸς μπορεῖ νὰ πλεύσει ἐλευθέρως μόνο τὸ πρόσωπο, δηλαδὴ ἡ ὕπαρξη ποὺ γυμνάζεται νὰ κοινωνεῖ. Ἡ πλεύση πραγματοποιεῖται μὲ βύθιση καὶ ἀνάσυρση. Στὰ ἄδυτα τῆς ὑπαρκτικῆς ἀβύσσου συναντιέται μὲ τὸν πρωτότοκο τῶν νεκρῶν καὶ μαζί Του ἀνίσταται. Καταδύεται αὐτοβούλως στὸ μηδέν, γιατὶ ὁ θάνατος μόνο θανάτῳ πατεῖται.

Κάθε θεωρία εἶναι μιὰ κάθετη μοναχικότητα. Κάθε δράση εἶναι ἕνας ὁριζόντιος συρφετός. Ἡ ἀπώλεια στὴ λήθη, ποὺ ἐπιφυλάσσει κάθε μία ἀπὸ τὶς δύο αὐτόνομες πορεῖες, θεραπεύεται μὲ τὴν εὐχαριστιακή τους ζεύξη. Ὁ ἧλος τῆς σταυρικῆς θυσίας συνδέει τὰ πρώην διεστῶτα καὶ ἡ ὕπαρξη ἀ-ληθεύει διότι ἀποκτᾶ ὄνομα.

Ἡ ἐπώνυμος πολιτεία τοῦ Σταυροῦ δὲν ἔχει αὐταξία. Συγκροτεῖται ὅσο προσβλέπει στὴ χαρισματικὴ κένωση τοῦ μνημείου της. Εἰδάλλως τὸ μηδὲν ἀθροίζει ἐντὸς τοῦ μνημείου τὰ πτώματα τῆς ἰδεολογικοποιημένης δράσης ξερνώντας ἀπωλεσμένα παρεπώνυμα. Τὰ προσωποειδῆ φαντάσματα ἐπειδὴ δὲν εἶναι γίνονται ἱζήματα στὴν καταβόθρα τοῦ μηδενός. Τὸ πῆγμα συνιστᾶ μία τραγικὴ ἀντίφαση μὲ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του· διότι τοὺς ἁρμούς του ἀποτελοῦν ἡ μεταφυσικὴ καὶ ἡ ἠθική, οἱ ὁποῖες ἄνευ τῆς εὐχαριστιακῆς γυμνασίας ἀπωθοῦνται ὡς ὁμώνυμοι πόλοι τῆς μερικότητος.

Τὸ μηδὲν ἀσταύρωτο γιγαντώνεται.

Ὁ δεῖξας τὸ θνητότητος ὄργανον, ζωῆς ἐργαστήριον, Κόσμῳ ἀσπαστόν, τὸν Σὸν Σταυρὸν Πανοικτίρμον, τοὺς αὐτὸν προσκυνοῦντας ἁγίασον…

Ἀνδρέας Γ. Βιτούλας