ἡ θρησκεία ὡς κατανάλωση

Δημήτρης Κούκος

[…] ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ «καταναλωτὴς» δὲν γεννήθηκε στὸν εἰκοστὸ αἰῶνα. Πρῶτος καταναλωτὴς ἦταν ὁ ἴδιος ὁ Ἀδάμ. Δὲν πλησίασε τὸν κόσμο ὡς ἱερέας, ἀλλὰ ὡς καταναλωτής: προτίμησε «νὰ φάει» ἀπὸ αὐτόν, νὰ τὸν χρησιμοποιήσει καὶ νὰ τὸν κυριέψει γιὰ τὸν ἑαυτό του, νὰ ὠφεληθεῖ ἀπὸ αὐτόν. Προτίμησε νὰ μὴν προσφέρει, νὰ μὴ θυσιάσει, νὰ μὴν τὸν ἔχει γιὰ Θεὸ καὶ «ἐν τῷ Θεῷ». Καὶ ὁ πιὸ τραγικὸς καρπὸς αὐτῆς τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας εἶναι ὅτι μετέβαλε ὁ ἄνθρωπος τὴν ἴδια τὴ θρησκεία σὲ «καταναλωτικὸ ἀγαθὸ» προορισμένο νὰ ἱκανοποιήσει τὶς «θρησκευτικὲς ἀνάγκες», νὰ βοηθήσει ὡς σωσίβιο καὶ θεραπεία, νὰ τὸν ἐφοδιάσει μὲ φτηνὴ αὐτοδικαίωση καὶ φτηνὲς ἐγωκεντρικὲς καὶ αὐτο-ἐξυπηρετικὲς «πνευματικότητες»· καὶ ὁ πλέον αὐταπόδεικτος ἐφοδιαστὴς ὅλων αὐτῶν ἔγινε ὁ ἱερέας, ποὺ οἱ εἰδικὲς καὶ ἱερές του δυνάμεις ὑπάρχουν γιὰ νὰ ἐγγυῶνται τὴ χρησιμότητα τῆς θρησκείας σὲ μιὰ κοινωνία καὶ σ’ ἕναν πολιτισμό, ποὺ δὲν ἔχουν τὸ παραμικρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ θεϊκὴ κλήση τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὅλης τῆς κτίσης.

Δὲν χρειάζεται νὰ ποῦμε ὅτι αὐτὴ οὔτε ἦταν οὔτε εἶναι ἡ πραγματικὴ χριστιανικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπου, τῆς θρησκείας καὶ τῆς ἱερωσύνης. […]

π. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν, Ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, μτφρ. Ἰωσὴφ Ροηλίδης, ἐκδ. Δόμος, Ἀθήνα 1984