ἰδιοκτησία - ἡ ὑπονόμευση τῆς δημιουργίας

[…] Ἡ ἀρχικὴ τάξη, τὸ θέλημα ἑπομένως τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἀπήχηση καὶ τῆς ἐσχατολογικῆς μακαριότητας, δὲν ἐμπεριέχει τὸ γεγονὸς καὶ τὴν ἐννοια τῆς ἰδιοκτησίας. Κατὰ τρόπο ὑπερφυή, βέβαια, ὅλα ἦταν καὶ θεωροῦνταν κοινά. Ὅλα γιὰ ὅλους, διότι ὅλα καὶ ὅλοι ἦταν καὶ ἔνιωθαν δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν εἶχαν τὶς συνήθεις βιοτικὲς ἀνάγκες.

Ἡ αἴσθηση τῆς ἰδιοκτησίας εἰσῆλθε στὴν ἱστορία μὲ τὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων. Τὴν αἴσθηση αὐτὴ περιγράφει ὁ Χρυσόστομος μὲ τὰ λεξίδια «τὸ ἐμὸν» καὶ  «τὸ σὸν» (π.χ. PG 57, 255 καὶ PG 57, 671), ὑπογραμμίζοντας πάντα ὅτι τὸ αἴσθημα τῆς ἰδιοκτησίας, «τὸ ἐμόν», ἀποτελεῖ πηγὴ «μύριων κακῶν καὶ πολέμων» (PG 57, 671). Αὐτὸ εἶναι ὑπεύθυνο γιὰ ὅλη τὴν ἀναστάτωση, τὴν ἀντινομία καὶ τὴν ἀντιπαλότητα ποὺ ταλαιπωροῦν τὶς κοινωνίες ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν ἐποχῶν.

Οἱ διαμάχες τῶν ἀνθρώπων βρίσκονται σὲ ἄμεση ἐξάρτηση ἀπὸ τὸ γεγονός, ὅτι κάποιος ἐπεμβαίνει καὶ καθιστᾶ δικό του ἕνα ἀντικείμενο ἢ κάποιο ἀγαθό. Πολὺ περισσότερο, ὅταν ἐπεμβαίνει καὶ ἀποσπᾶ κάτι ἀπὸ τὰ ἀντικείμενα, ποὺ ὁ πλησίον του ἔχει κάνει ἰδιοκτησία του. […]

Ἡ κίνηση τοῦ ἀνθρώπου γιὰ ἰδιοκτησία συνιστᾶ κίνηση διασπάσεως τῆς ἑνότητας τῆς δημιουργίας. Καὶ ἡ προσφορὰ τοῦ ἀνθρώπου μέρους τῆς ἰδιοκτησίας του στὸν πλησίον, ἢ ἔστω καὶ μερικὴ ἀπαλλαγή του ἀπὸ τὴν ἰδιοκτησία, συνιστᾶ κίνηση πρὸς ἀποκατάσταση τῆς καταστραφείσας ἀρχικῆς ἑνότητας, πρὸς τὴν ὁποία ὀφείλει νὰ στρέφεται κάθε προσπάθεια τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ ἡ ἑνότητα αὐτὴ συνιστᾶ καὶ τὴν ὑπεσχημένη πραγματικότητα τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἀφοῦ καὶ ἡ σπουδαιότερη ἀρετή, ἡ ἀγάπη, γεννᾶται μὲ τὴν βοήθεια τῆς ἀκτημοσύνης. (PG 60, 94).

Ἡ ὀρθὴ κατανόηση τῆς σχέσεως ἰδιοκτησίας καὶ ἑνότητας τῆς δημιουργίας, ἡ ἐκτίμηση τῆς ἑνότητας ὡς ὑψίστου ἀγαθοῦ καὶ ἡ διακρίβωση τῶν ἀρνητικῶν συνεπειῶν τῆς ἰδιοκτησίας, ὁδήγησαν τὸν Χρυσόστομο στὴν ἀποδοχὴ τῆς ἀκτημοσύνης ὡς τῆς ἰδεώδους καὶ ἐπιδιωκτέας καταστάσεως. […]

Στυλιανοῦ Παπαδόπουλου, Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, τ. Β´, ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία, Ἀθήνα ²2010