Π. Νέλλας - Ὀρθοδοξία καὶ πολιτικὴ

[…] σύμφωνα μὲ τὸ πρότυπο τῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, οἱ ἄνθρωποι καλοῦνται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία νὰ κρατοῦν καὶ αὐτοὶ μόνιμα τὴν ἰσορροπία ἀνάμεσα στὸ γεγονὸς ὅτι ἔχουν μιὰ φύση, καὶ κατ’ ἐπέκταση πρέπει νὰ ἔχουν μιὰ καὶ κοινὴ ζωή, καὶ στὸ ὅτι ἀποτελοῦν πολλὰ ἐλεύθερα πρόσωπα, πρᾶγμα ποὺ κατοχυρώνει ὀντολογικὰ τὴν ἀνάγκη τοῦ ἀπόλυτου σεβασμοῦ τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας.

Δὲν ὑπάρχει ἀληθινὴ ἑνότης, ὅταν δὲν διασφαλίζεται ταὐτόχρονα ἡ προσωπικὴ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου καὶ δὲν εἶναι πραγματικὴ ἡ ἐλευθερία ἐκείνη, ποὺ δὲν σέβεται καὶ δὲν ἀγωνίζεται γιὰ τὴν ἑνότητα. Αὐτὸ τὸ Τριαδικὸ ἰδανικὸ ἀποτελεῖ στὸν πυρήνα του τὸ κοινωνικὸ κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, πιστὴ στὸ Ἀρχέτυπό της, καλεῖται κατὰ συνέπεια νὰ κηρύττη μὲ θάρρος μέσα στὸν ἐνθουσιασμὸ καὶ τοῦ πιὸ δίκαιου πολέμου τὴν ἀγάπη, τὴν κατανόηση, τὴν Εἰρήνη, ἀλλὰ καὶ μέσα στὸ πιὸ στυγνὸ δικτατορικὸ καθεστὼς τὸ ἀπαραβίαστο τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου, τὴν ἱερότητα τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τὴν Ἐλευθερία. Τὸ ἂν δὲ μιὰ Ἐκκλησία κηρύττει παντοῦ καὶ πάντοτε, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς ἱστορικὲς συνθῆκες στὶς ὁποῖες βρίσκεται, τὸ ἰδανικὸ αὐτὸ καὶ στὶς δυό του πτυχὲς ἀποτελεῖ κριτήριο τῆς ὀρθοδοξίας της… […].

Αὐτὰ τὰ κριτήρια -ὅπως π.χ. εἶναι: τὸ ἀπαράβατο θεμέλιο τῆς ἱερότητος τοῦ ἀνθρώπου· ὁ σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις σεβασμὸς τῆς ἐλευθερίας τοῦ προσώπου· ἡ μὴ χρήση βίας στὴν ἐπιβολὴ τῆς ὁποιασδήποτε λύσεως· ἡ μὲ ὅλους τοὺς τρόπους ἐξυπηρέτηση τῆς εἰρήνης· ἡ διαρκὴς ἀνανέωση καὶ πρόοδος, τὸ ἀσταμάτητο δηλαδὴ ξεπέρασμα ὅλων τῶν κατεστημένων μορφῶν· ἡ κοινωνικὴ δικαιοσύνη· ἡ ἰσότης κ.λπ.- αὐτὰ τὰ κριτήρια εἶναι ἀνάγκη νὰ τὰ μελετάη πάντοτε σὲ βάθος ἡ ὀρθόδοξη θεολογία καὶ νὰ τὰ συσχετίζη μὲ τὰ πολιτικὰ προβλήματα τῆς κάθε ἐποχῆς. Καλεῖται ἔτσι ἡ ὀρθόδοξη θεολογία -γιὰ νὰ δώσουμε μερικὰ παραδείγματα- νὰ δείξη στὶς μέρες μας ποιὰ εἶναι ἡ ἐφαρμογὴ τῆς ἀρχῆς τῆς δικαιοσύνης, στὸ πρόβλημα τοῦ Τρίτου Κόσμου (Tiers-Monde)· τῆς ἀξιοπρέπειας τοῦ ἀνθρώπου, στὸ πρόβλημα τῶν φυλετικῶν διακρίσεων· τῆς ἰσότητος, στὸ πρόβλημα τῆς «συμμετοχῆς» (partcipation)· τῆς ἐλευθερίας, στὸ πρόβλημα τοῦ καταναλωτικοῦ μηχανισμοῦ· τῆς πρωτοβουλίας, στὸ πρόβλημα τῆς ἀλλοτριώσεως τῆς παιδείας· να μελετήση θεολογικὰ τὸ πρόβλημα τῆς «ἀναπτύξεως» (developpment)· τῆς πολλαπλότητος (pluralisme)· τῆς ἐπαναστάσεως· τῆς κρίσεως τῆς νεότητος κ.λ.π. […].

Παναγιώτης Νέλλας, Ὀρθοδοξία καὶ πολιτική, τρεῖς βιβλικὲς προϋποθέσεις στὸ πρόβλημα, στὸ Μαρτυρία Ὀρθοδοξίας, ἐκδ. Βιβλιοπωλεῖον τῆς «Ἐστίας», Ἀθήνα 1971