ὁ πειρασμὸς τοῦ Ἰούδα Α´ μέρος

Ἀλέκος Κοντόπουλος

[…] ˗ Ἡ Ἐκκλησία στὶς κατὰ παράδοση ὀρθόδοξες χῶρες μοιάζει ἔτσι νὰ ἔχει ἐγκλωβιστεῖ σὲ μιὰ ἀμιγῶς ἐνδοϊστορικὴ καὶ ἐθνοκεντρικὴ διάσταση, στὸν περιορισμὸ τῆς ἀποστολῆς της «στὴν πραγματοποίηση τῶν πεπρωμένων τῆς φυλῆς καὶ τοῦ ἔθνους (!), στὴ μετατροπὴ τοῦ κηρύγματος τῆς ἐρχόμενης Βασιλείας τοῦ Θεοῦ σὲ κήρυγμα ἐθνικῆς σωτηρίας καὶ διαφύλαξης τοῦ ἐνδόξου ἐθνικοθρησκευτικοῦ παρελθόντος. Λογικὴ καὶ φυσικὴ συνέπεια εἶναι ἡ ταύτιση τοῦ θρησκευτικοῦ μὲ τὸ ἐθνικό, τῆς ἐθνικῆς μὲ τὴ χριστιανικὴ ταυτότητα ποὺ θεωροῦνται ἔτσι ὡς κάτι τὸ ἐνιαῖο καὶ ἀδιαίρετο, ἂν καὶ στὸ τέλος βέβαια ἡ χριστιανικὴ ταυτότητα ἐκπίπτει σὲ συστατικὸ στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς. Ἡ «χριστιανικὴ» ταυτότητα ἐν προκειμένῳ δὲν ἀναφέρεται στὴ μετοχὴ στὴν εὐχαριστιακὴ καὶ ἐσχατολογικὴ κοινότητα ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία καὶ στὶς συνακόλουθες ἠθικές, κοινωνικὲς καὶ πολιτικὲς συνέπειες ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὴν ἔνταξη σὲ αὐτὴ τὴν κοινότητα, διότι ἡ μετοχὴ αὐτὴ παραμένει δυναμικὰ ἀπροσδιόριστη, πέρα ἀπὸ κάθε a priori ἀντικειμενικὸ προσδιορισμό. Ἡ «χριστιανικὴ» ταυτότητα ἀναφέρεται μᾶλλον σὲ μία ἐκ τῶν προτέρων καθορισμένη συλλογικὴ πραγματικότητα ποὺ τὰ ὅριά της ταυτίζονται μὲ τὰ ὅρια τοῦ ἔθνους καὶ ὅπου τὸ ἐπίθετο «χριστιανικὸς» δὲν εἰσάγει κατ’ ἀνάγκην κριτήρια καὶ ἀπαιτήσεις ἐκλησιαστικῆς νοηματοδότησης τῆς προσωπικῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς, ἀλλὰ συνδέεται μὲ παραδοσιακοὺς πολιτιστικοὺς καὶ ἱστορικοὺς ἐπικαθορισμούς. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸν κατεστημένο ἐκκλησιαστικὸ λόγο τὰ γεγονότα-σταθμοὶ τῆς ἱστορίας τῆς θείας οἰκονομίας ὄχι μόνο δὲν ἐντάσσονται στὴν προοπτικὴ ὑπέρβασης τῶν συνεπειῶν τῆς ἁμαρτίας καὶ πραγματοποίησης τῆς σωτηρίας καὶ τῆς ὑπὲρ τὰ ἔθνη ἑνότητος, ἀλλὰ συνδέονται συμβολικὰ καὶ φορτίζονται συναισθηματικὰ μὲ γεγονότα καὶ περιπέτειες τοῦ ἐθνικοῦ πεπρωμένου τῶν ὀρθοδόξων λαῶν, στὴν πραγματοποίηση τοῦ ὁποίου φαίνεται νὰ κατατείνουν. Σημειώνεται ἔτσι μία σημαντικὴ μετατόπιση, μιὰ πλήρους νοήματος διολίσθηση ἀπὸ τὴν ἱστορία τῆς θείας οἰκονομίας στὴν ἱστορία τῆς ἐθνικῆς παλιγγενεσίας, ποὺ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἡ λογικὴ κατάληξη τοῦ πειρασμοῦ τοῦ Ἰούδα καὶ τοῦ ἐγκοσμιοκρατικοῦ μεσσιανισμοῦ. […]

Παντελῆ Καλαϊτζίδη, Ὀρθοδοξία καὶ Πολιτικὴ θεολογία, στὸ Βιβλικὴ Θεολογία τῆς ἀπελευθέρωσης, Πατερικὴ Θεολογία καὶ ἀμφισημίες τῆς νεωτερικότητας, Ἱερὰ Μητρόπολις Δημητριάδος, Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν, ἐκδ. Ἴνδικτος