 |
| σκηνὴ ἀπ' τὸν Ἀντρέι Ρουμπλιὼφ |
Ἐν πάσῃ
περιπτώσει γίνεται σαφὲς ὅτι σκοπὸς κάθε τέχνης -ἐκτὸς ἂν ἀπευθύνεται στὸν
«καταναλωτή», σὰν ἐμπορεύσιμο ἀγαθό- εἶναι νὰ ἐξηγήσει στὸν ἴδιο τὸν καλλιτέχνη
καὶ στοὺς γύρω του γιατὶ ζεῖ ὁ ἄνθρωπος, ποιὸ εἶναι τὸ νόημα τῆς ὕπαρξής του·
νὰ ἐξηγήσει στοὺς ἀνθρώπους γιὰ ποιὸ λόγο ἐμφανίστηκαν σ’ αὐτὸ τὸν πλανήτη - ἢ
τουλάχιστον νὰ τοὺς θέσει τὸ ἐρώτημα.
[…] Θὰ
μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ τέχνη εἶναι σύμβολο τοῦ σύμπαντος, ἐφόσον ἔχει σχέση
μὲ τὴν ἀπόλυτη πνευματικὴ ἀλήθεια, ποὺ μᾶς τὴν κρύβουν οἱ θετικιστικές,
πρακτικὲς ἐνέργειές μας.
Γιὰ νὰ
ἀσχοληθεῖ κανεὶς μὲ ἕνα ἐπιστημονικὸ σύστημα πρέπει νὰ φτάσει, μέσα απὸ λογικὲς
διαδικασίες σκέψης, σ’ ἕνα στάδιο κατανόησης ποὺ ἀπαιτεῖ εἰδικὴ προπαιδεία. Ἡ
τέχνη ἀπευθύνεται σὲ ὅλους, μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ ἀφήσει ἴχνη, θὰ γίνει αἰσθητή,
θὰ συνταράξει καὶ θὰ γίνει ἀποδεκτή, θὰ κερδίσει ἀνθρώπους, ὄχι μὲ ἀδειάσειστα
λογικὰ ἐπιχειρήματα, παρὰ μὲ τὴν πνευματικὴ ἐνέργεια μὲ τὴν ὁποία φορτίζει ὁ
καλλιτέχνης ἕνα ἔργο. […]
Ἡ σύγχρονη
τέχνη ἔχει πάρει λανθασμένη τροπή, καθὼς ἐγκαταλείπει τὴν ἀναζήτηση τοῦ
νοήματος τῆς ὕπαρξης καὶ ἐπικυρώνει τὴν αὐταξία τοῦ ἀτόμου. Ὅ,τι φιλοδοξεῖ νὰ
εἶναι τέχνη ἀρχίζει νὰ μοιάζει ἐκκεντρικὴ ἐνασχόληση διαβλητῶν προσώπων ποὺ
ὑποστηρίζουν ὅτι κάθε ἀτομικὴ δραστηριότητα ἔχει καθαυτὴν ἀξία, ἁπλῶς καὶ μόνο
ὡς ἐπίδειξη πεισματικῆς ἐπιμονῆς.
[…] Τὰ ἔργα
τέχνης, ἀντίθετα μὲ τὰ ἐπιστημονικά, δὲν ἔχουν πρακτικοὺς στόχους, μὲ καμία
ὑλικὴ ἔννοια. Ἡ τέχνη εἶναι μετα-γλῶσσα μὲ τὴν ὁποία οἱ ἄνθρωποι προσπαθοῦν νὰ
ἐπικοινωνήσουν, νὰ μεταδώσουν πληροφορίες γιὰ τὸν ἑαυτό τους καὶ νὰ ἀφομοιώσουν
τὴν ἐμπειρία τῶν ἄλλων –στοιχεῖα ποὺ δὲν ἔχουν σχέση μὲ πρακτικὰ ὀφέλη, παρὰ μὲ
τὴ συνειδητοποίηση τῆς ἰδέας τῆς ἀγάπης ποὺ τὸ νόημά της ἔγκειται στὴ θυσία,
στὸ ἄκρο ἀντίθετο τοῦ πραγματισμοῦ. […]
Ἡ ἰδιαίτερη
λειτουργία τῆς τέχνης δὲν εἶναι, ὅπως διατείνονται συχνά, νὰ διαδίδει ἰδέες, νὰ
μεταδίδει σκέψεις, νὰ χρησιμεύει γιὰ παράδειγμα. Σκοπὸς τῆς τέχνης εἶναι νὰ
ἑτοιμάσει τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὸ θάνατο […].
Ἀντρέι
Ταρκόφσκι, Σμιλεύοντας τὸ χρόνο, μτφρ.
Σεραφεὶμ Βελέντζας, ἐκδ. Νεφέλη, Ἀθήνα 1987
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου