κεφαλαιοῦχος ὁ φονιὰς

Τάσος Μαντζαβίνος

Ἀλλὰ μὴ νομίσεις, ἀδελφέ, ὅτι δυσκολεύεται ὁ Θεὸς καὶ δὲν μπορεῖ νὰ θρέψει τοὺς φτωχοὺς καὶ γι’ αὐτὸ μᾶς προστάζει νὰ τοὺς ἐλεοῦμε καὶ νὰ μὴν θεωροῦμε σημαντικὴ τὴν ἐντολὴ αὐτή. Μὴ γένοιτο! Ἀλλὰ αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ ἔκανε ἐναντίον μας ὁ διάβολος μὲ τὴν πλεονεξία καὶ γιὰ τὴν ἀπώλειά μας, αὐτὸ μὲ τὴν ἐλεημοσύνη δημιούργησε γιὰ χάρη μας ὁ Χριστὸς καὶ τὸ ἔκανε γιὰ νὰ ὁδηγεῖ στὴ σωτηρία μας. Ἀλλὰ τὶ λέω; Ὁ διάβολος μᾶς πρόβαλε τὴν ἰδέα νὰ ἰδιοποιηθοῦμε καὶ νὰ ἀποθησαυρίσουμε αὐτὰ ποὺ τέθηκαν γιὰ κοινὴ χρήση, ὥστε μὲ αὐτὴ τὴν πλεονεξία νὰ μᾶς ἀγκυλώσει σὲ δύο ἐγκλήματα καὶ νὰ μᾶς καταστήσει ὑπαίτιους τῆς αἰώνιας τιμωρίας καὶ κατακρίσεως: τὸ πρῶτο ἔγκλημα εἶναι τῆς ἀνελεημοσύνης καὶ τὸ δεύτερο νὰ στηρίζουμε τὴν ἐλπίδα μας στὰ ἀποκείμενα χρήματα καὶ ὄχι στὸν Θεό. Διότι αὐτὸς ποὺ διαθέτει συσσωρευμένα χρήματα δὲν μπορεῖ νὰ ἐλπίζει πρὸς τὸν Θεό· καὶ αὐτὸ γίνεται φανερὸ ἀπὸ αὐτὰ μᾶς εἶπε ὁ Χριστὸς καὶ Θεός· «ὅπου», εἶπε, «βρίσκεται ὁ θησαυρός σας, ἐκεῖ εἶναι καὶ ἡ καρδιά σας». Αὐτὸς λοιπὸν ποὺ δίδει στοὺς πάντες ἀπὸ τὰ ἀποθησαυρισμένα του χρήματα, δὲν δικαιοῦται νὰ λάβει γι’ αὐτὰ ἀνταπόδοση (ἀπὸ τὸν Θεό), ἀλλὰ μᾶλλον εἶναι καὶ ὑπόδικος γιὰ τὴν μέχρι τότε ἄδικη ἀποστέρησή τους. Καὶ ὄχι μόνο· ἀλλὰ εἶναι καὶ ὑπεύθυνος γιὰ ὅσους κατὰ καιροὺς ἔχασαν τὴ ζωή τους λόγῳ πείνας καὶ δίψας· αὐτούς, ἐκεῖνος, ἐνῶ τότε μποροῦσε νὰ τοὺς θρέψει καὶ δὲν τοὺς ἔθρεψε, ἀσφαλίζοντας γιὰ τὸν ἑαυτό του αὐτὰ ποὺ ἀνήκουν στοὺς φτωχοὺς καὶ ἐγκαταλείποντάς τους νὰ πεθάνουν βίαια ἀπὸ τὸ κρύο καὶ τὴν πείνα, ἐκεῖνος λοιπὸν ἀποδείχθηκε φονιὰς τόσων ἀνθρώπων, ὅσων μποροῦσε νὰ θρέψει (καὶ δὲν τὸ ἔπραξε).    

Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, Κατηχητικὸς Λόγος 9

σημείωση Domenico: τὰ παραπάνω καταρρίπτουν ὁλοσχερῶς τὴν ἀλλεργία οἱωνδήποτε πρὸς τὴν ἔννοια καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς ἐλεημοσύνης. Στὴν ἐκκλησιαστική της ἐκδοχὴ δὲν ἀσκεῖται ποτὲ πρὸς δικαίωση τοῦ δότη, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ὁδηγεῖ ποτὲ σὲ ἐκμετάλλευση τοῦ δέκτη. Τὸ δὲ ἐνδεχόμενο παθητικότητας τοῦ ἐλεούμενου, ποὺ συνιστᾶ ὄντως μία σοβαρὴ παρέκκλιση ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ πράξη τῆς ἐλεημοσύνης, δὲν ἀπασχολεῖ τὸν συγκεκριμένο Λόγο τοῦ Ἁγίου Συμεὼν λόγῳ τῆς ριζοσπαστικῆς καθολικότητας τοῦ ἐλέους. Στὴν προοπτικὴ αὐτὴ τὸ ἔλεος  δὲν ἔχει σκοπὸ νὰ ἀνακουφίσει αὐτοδικαιωτικὰ πρὸς καιρὸν ἀλλὰ νὰ κατακρημνίσει βίαια σύνολο τὸ ἑωσφορικῆς ἐμπνεύσεως σύστημα τῆς πλεονεξίας. Δὲν συνιστᾶ λοιπὸν ἡ ἐλεημοσύνη χρέος ἠθικὸ ἀλλὰ συνεπῆ ἐναρμόνιση μὲ τοὺς ὅρους τῆς ἐν ἀσκήσει εὐχαριστιακῆς κοινωνίας, δηλαδὴ μὲ τὸ χρέος τῆς ἀπελεύθερωσης ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἀνάγκη αὐτῆς τῆς ἐλεημοσύνης.