 |
| Χαράλαμπος Κορωναῖος |
Ὕστερα ἀπὸ τὴ
διευκρίνιση, θὰ δοῦμε μέσα ἀπὸ δύο παραδείγματα πῶς ἀντιμετωπίζει ἡ Ἀποκάλυψη
τοῦ Ἰωάννη τὴν πολιτικὴ πραγματικότητα τῆς ἐποχῆς της. […]
Τὸ πρῶτο θηρίο
παρουσιάζεται μὲ τὴ γνωστὴ ἀπὸ τὸν προφήτη Δανιὴλ παραδοσιακὴ γλῶσσα, δυνατό,
ἀπάνθρωπο, βίαιο. Εἶναι ἡ ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία, ἡ ἑπτάλοφη πόλη μὲ τὴν
ἰουλιοκλαυδιανὴ δυναστεία καὶ τοὺς διαδόχους της. Κύριο γνώρισμά της οἱ
ψευτοθρησκευτικοὶ αὐτοκρατορικοὶ τίτλοι, ποὺ προβάλλουν τὴν ἀπαίτησή της γιὰ
παγκόσμια ἐπικράτηση, γιὰ ὁλοκληρωτικὴ ὑποταγὴ τῶν ἀνθρώπων στὴν ὠμὴ βία ποὺ
ντύνεται ἰδεολογικὰ μὲ θεϊκοὺς τίτλους.
[…] τὸ δεύτερο
θηρίο εἶναι ἡ ψευτοθεολογία τῆς αὐτοκρατορικῆς λατρείας, ἡ προπαγάνδα τῆς
κρατικῆς μηχανῆς τοῦ Δομιτιανοῦ γιὰ παράδειγμα, ποὺ προβάλλει τὴ θεότητα τοῦ
μονάρχη, τὶς εὐεργεσίες του, τὶς πνευματικές του δυνάμεις, τὴν καλοσύνη του, τὰ
θαύματά του, τὴν πατρική του φροντίδα γιὰ τοὺς λαοὺς τοῦ κράτους του, τὴν εὐδαιμονία ποὺ ἐξασφαλίζει μὲ τὴν ἀκώλυτη διεξαγωγὴ τῶν συγκοινωνιῶν καὶ τὴν
ἄνθηση τοῦ ἐμπορίου. […] Οἱ ἔμποροι, «οἱ δυνάστες τῆς γῆς» (18, 23), μὲ τὸν
κατάλογο τῶν ἐμπορευμάτων δείχνουν τὶ συγκρατεῖ καὶ συγκροτεῖ οὐσιαστικὰ τὴν
ψευτοθεολογικὴ ἰδεολογία τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας: τὸ κέρδος ποὺ δὲν κάνει
διακρίσεις καὶ δὲν ἔχει ὅρια, ἀφοῦ προσφέρει ἀκόμα καὶ «κορμιὰ γιὰ πούλημα» καὶ
δὲ διστάζει νὰ χρησιμοποιήσει ὡς ἐμπόρευμα «ἀκόμα καὶ ἀνθρώπινες ζωές».
[…] Γι’ αὐτὸ (ὁ Ἰωάννης) ξεσκεπάζει τὴν ἀπάτη καὶ ἀποκαλύπτει τὶ κρύβεται πίσω ἀπὸ τὴν
ψευτοϊδεολογία τῆς θεοποιημένης πολιτικῆς, τὴ βία, τὴν καταπίεση, τὸν
ἐξανδραποδισμὸ τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι ἡ θεολογία ἐπιτελεῖ στὸ χῶρο τῆς πολιτικῆς
τὴν ἀληθινὴ λειτουργία της: ἐπιφέρει τὴν κάθαρση τῶν ἀνθρωπίνων παθημάτων μὲ
τὴν ἀποκάλυψη καὶ τὴν ἀπομύθευση. […] Ὁ προφήτης βλέπει καθαρὰ τὰ δεινὰ ποὺ
ἐπισωρεύονται γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ὅταν ἡ ἰδεολογία καὶ ἡ πολιτικὴ πράξη πάψουν νὰ
βλέπουν τὸν ἄνθρωπο ὡς σκοπὸ καὶ τὸν μεταβάλλουν σὲ παίγνιο τῶν δικῶν τους
στόχων, ὅταν μ’ ἕνα λόγο χάσουν τὸ χαρακτήρα τῆς «λειτουργίας» γιὰ χάρη τοῦ
κοινωνικοῦ συνόλου. […]
Θά ’ταν
ἐνδιαφέρον νὰ συγκρίνει κανεὶς αὐτὸ τὸ μεγαλειῶδες ὅραμα μὲ τὶς ἀρχαῖες
οὐτοπίες, γιὰ νὰ φανεῖ ἡ διαφορὰ καὶ κυρίως ὁ ρεαλισμὸς τοῦ Ἰωάννη ἀπὸ τὴ μιὰ
καὶ ὁ βαθιὰ ἀνθρωπιστικὸς χαρακτήρας τοῦ ὁράματός του ἀπὸ τὴν ἄλλη. […] Θὰ
ἐπισημάνουμε ἁπλῶς τὸν πανανθρώπινο χαρακτήρα τῆς νέας Ἱερουσαλήμ, τὴν
οὐσιαστικὴ ἐλευθερία ποὺ τὴ διακρίνει, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι σ’ αὐτὴν ἀπαλλαγμένος
ἀπὸ κάθε λογῆς φυσικὰ καὶ θεσμικὰ δεινά· ἀκόμα πρέπει νὰ ὑπογραμμιστεῖ ἡ
ὑπέρβαση ὅλων τῶν σχημάτων τοῦ παρόντος, τὸ νέο πνεῦμα ποὺ διέπει τὰ πάντα, ἡ
ἀπουσία κάθε μορφῆς καταπίεσης ἢ ἐκμετάλλευση, καὶ κυρίως ἡ ἠθικὴ ἀνακαίνιση -
ὁλοφάνερη στὸν ἐνδεικτικὸ κατάλογο ὅσων ἀπαγορεύεται νὰ μποῦν στὴ νέα πόλη. […]
Βλέπουμε ἔτσι
τὸ λόγο τῆς χριστιανικῆς θεολογίας νὰ λειτουργεῖ στὸ χῶρο τῆς πολιτικῆς
ἀπομυθευτικά, κριτικά, ἀπελευθερωτικά: ἐπισημαίνει τὸ πρῶτο ψεῦδος, τὴν
εἰδωλοποίηση καὶ ἀποθέωση τῆς ἐξουσίας τῶν λίγων καὶ τὴν πνευματικὴ ὑποδούλωση
τῶν πολλῶν, τὴ μεταβολὴ τῶν θεσμῶν ποὺ πρέπει νὰ λειτουργοῦν γιὰ χάρη τοῦ
ἀνθρώπου σὲ δεσμὰ ποὺ ἀποπροσανατολίζουν πνευματικά, ἐξαχρειώνουν ἠθικὰ καὶ
ἐκμηδενίζουν πρακτικὰ τὴν ἀνθρώπινη ὑπόσταση. […]
Αὐτὸ φυσικὰ δὲ
σημαίνει μεταβολὴ τῆς θεολογίας σὲ πολιτική – περιττεύει νὰ ποῦμε πὼς μὲ κανένα
πρόσχημα δὲν μπορεῖ νὰ γίνει στήριγμα γιὰ ἄσκηση κομματικῆς πολιτικῆς. Ἁπλῶς
σημαίνει συνέπεια τῆς θεολογίας, λειτούργημα ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴ δυνατότητά της
νὰ βλέπει καθαρὰ τὰ διαδραματιζόμενα στὴν ἐπίγεια σκηνή.
Βασ.
Π. Στογιάννος, Ἀποκάλυψη καὶ Πολιτική,
Λόγος ποὺ ἐκφωνήθηκε στὴ γιορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν στὶς 30/01/1985, Ἑρμηνευτικὰ
Μελετήματα, ἐκδόσεις Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 1988
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου