αὐθεντικότητα σὰν διάνοιξη

Μαρία Πασσαλῆ, Φῶς στὸ ἀμπάρι

[…] Εἶμαι-στὸν-κόσμο σημαίνει ὑπάρχω ὡς ὑπέρβαση: συνίσταμαι χρονικὰ ὡς μέριμνα καὶ συνιστῶ χρονικὰ τὸν κόσμο ὡς νοηματικὴ παραπεμπτικότητα. Ἀφοῦ ὅμως αὐτὴ ἡ ὑπερβατικὴ συμπεριφορὰ -δεδομένη ἐξαρχῆς- ὑπόκειται στὸ δυισμὸ τῆς αὐθεντικότητας-ἀναυθεντικότητας δὲν μποροῦμε νὰ ποῦμε πότε αὐτὴ ἡ ὑπέρβαση πραγματώνεται αὐθεντικὰ καὶ πότε ἐκπίπτει στὴν ἀπορρόφηση ἀπὸ τὸν περίκοσμο. Κάθε ἀλήθεια σὰν διάνοιξη ἀπαιτεῖ μιὰ συνθήκη ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ἐλευθερία. Μόνο ὅταν ἐλευθερώνομαι (ἀπὸ τὴν κατάπτωση τῆς ἀναυθεντικότητας) καθίσταμαι ἱκανὸς νὰ ὑψωθῶ στὴν ἀνώτερη δυνατότητά μου: τὴ μεταφυσικὴ ἐμπειρία τῆς ἀγωνίας. Νὰ γιατὶ ὁ Χάιντεγγερ δὲ θὰ διστάσει νὰ γράψει: οὐσία τῆς ἀλήθειας δὲν εἶναι ἡ κρίση, ἀλλὰ ἡ ἐλευθερία (De l’essence de la verité, Gallimard, σ. 173). Μὲ τὴν ἐλευθερία γίνομαι αὐτὸ τὸ «ἀνάμεσα» στὸ ὂν καὶ στὸ Εἶναι ποὺ διανοίγει τὸ χάσμα τους καὶ φέρνει στὸ προσκήνιο τὸ ἀθεμελίωτο καὶ τὸ ἀβυσσαλέο. Ἡ ἀλήθεια, μὲ ἄλλα λόγια, ἀπαιτεῖ μιὰ θεμελίωση ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ὕπαρξη∙ θεμελίωση αὐτὴ ποὺ ὁδηγεῖ στὸ ἑξῆς παράδοξο: θεμέλιο τῆς ἀλήθειας εἶναι ἕνα ὂν ποὺ δὲν ἔχει θεμέλιο.

Ἡ οὐσία τῆς ὕπαρξης, ἡ οὐσία τῆς ἐλευθερίας καὶ ἡ οὐσία τῆς ἀλήθειας τελικὰ θὰ ἀποδειχθοῦν συναφεῖς. Ἂν ἡ ἀναυθεντικότητα εἶναι ἕνα πέπλο ποὺ ἐπικαλύπτει τὰ πράγματα μὲ τὴ φλυαρία, τὴν περιέργεια, τὴν ἀμφισημαντότητα καὶ τὴν ἀπροσωπία, ἡ ἐλευθερία (ποὺ χωρὶς κίνδυνο μποροῦμε νὰ τὴ θεωρήσουμε ἄλλη ὀνομασία τῆς αὐθεντικότητας) εἶναι αὐτὴ τούτη ἡ διάνοιξη. […]

Κωστὴς Παπαγιώργης, Ἡ ὀντολογία τοῦ Μάρτιν Χάιντεγγερ, ἐκδ. Νεφέλη, Ἀθήνα, 1983