ἡ ἀκολασία... τῆς ὑπεραξίας

[…] (Λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος) «Πολλοὶ ποὺ εἶναι βρώμικοι ἄνθρωποι, ἀκόλαστοι καὶ ἀπατεῶνες, ποὺ δὲν εἶναι ἄξιοι οὔτε τὸν ἥλιο νὰ δοῦν, οὔτε νὰ ζοῦν, οὔτε νὰ ἀναπνέουν, ἀπολαμβάνουν τὴν καλοπέρασή τους, ἀνατρέποντας τὰ πάντα, ἁρπάζοντας τὰ σπίτια ἀπ’ τὶς χῆρες, κακομεταχειρίζονται τὰ ὀρφανὰ καὶ ὑπερηφανεύονται μπροστὰ στοὺς φτωχότερους. Κι αὐτὰ τὰ κάνουν, γιατὶ θέλει ὁ διάβολος νὰ πείσει τοὺς ἀνθρώπους πὼς κάθε εἴδους πλουτισμὸς (δίκαιος ἢ ἄδικος) εἶναι δωρεὰ τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ κάνει ἔτσι τοὺς ἀνθρώπους νὰ βλασφημοῦν ἔντονα τὸ Θεό, σὰν ἄδικο.»  

[…] Πολὺ πρὸ τοῦ Μὰρξ (στὶς ἀρχὲς μόλις τοῦ Β´ αἰώνα) γράφει ὁ Ἕλληνας ἐπίσκοπος Λουγδούνου (Λιών) Εἰρηναῖος γιὰ τὴν ὑπεραξία τῆς ἐργασίας (στὴ μορφὴ τῆς δουλείας). Ἕνας ἐργάτης «δουλεύει σὲ κάποιον γιὰ πολλὰ χρόνια χωρὶς τὴν ἐλεύθερη θέλησή του (δηλαδὴ μὲ τὴ βία) καὶ τοῦ αὐξάνει τὴν περιουσία (τὸ κεφάλαιο). Ἔπειτα μὲ κάποια ἀφορμὴ (ὁ ἐργάτης-δοῦλος) φεύγει καὶ (τότε ὁ ἐργοδότης) τοῦ δίνει ἕνα μέρος (μόνον) ἀπ’ τὴν (πραγματικὴ) ἀμοιβή του, γιατὶ στὴν πραγματικότητα (ὁ ἐργάτης-δοῦλος) φεύγοντας παίρνει λίγη (ἀμοιβή, ἀπ’ ὅ,τι ἔχει ἀποδώσει) μὲ τοὺς πολλούς του κόπους καὶ τὰ μεγάλα ἀποτελέσματα τῆς ἐργασίας του. (Ἂν) κάποιος προκαλέσει (τὸ θέμα) πὼς (ὁ ἐργοδότης) δὲν φέρθηκε σωστά, (τότε) θὰ φανεῖ (καθαρὰ) πὼς αὐτὸς (ὁ ἐργοδότης) εἶναι ἄδικος κριτὴς σ’ αὐτὸν ποὺ μὲ βία τοῦ δούλευε».

Ν. Θ. Μπουγάτσου, Καπιταλισμὸς καὶ Ὀρθόδοξος Χριστιανισμὸς μὲ ἀναφορὰ στὸν Μ. Weber, Ἀθήνα 1983, ἐκδ. Μήνυμα