πλοῦτος καὶ ἐξουσία στὸ χωνευτήρι τῆς ἀγάπης

[…] Ἀπευθυνόμενος λοιπὸν στοὺς πλουσίους, (ὁ Μέγας Βασίλειος), ρωτᾶ· ἂν τηροῦσες αὐτὸ ποὺ διαβεβαίωνες ἀπὸ τὴ νεότητά σου, τὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης, καὶ ἀπέδιδες στὸν καθένα ὅσα καὶ στὸν ἑαυτό σου, ἀπὸ ποῦ ἔχεις τὴν περιουσία αὐτὴ τῶν χρημάτων; Ἡ θεραπεία ὅσων ἔχουν ἀνάγκη ὁδηγεῖ στὸ νὰ δαπανηθεῖ ὁ πλοῦτος. Ἂν κρατοῦσες ὅσα εἶχες ἀνάγκη καὶ ἔδινες τὰ ὑπόλοιπα, δὲν θὰ εἶχες πλοῦτο. Αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ τὸν πλησίον του ὡς τὸν ἑαυτό του δὲν κατέχει περισσότερα ἀπὸ αὐτόν. Ἀλλὰ ἐσὺ φαίνεσαι νὰ ἔχεις πολλὰ κτήματα. Ἀπὸ ποῦ ὅλα αὐτά; Τὴν προσωπική σου εὐχαρίστηση τὴ θεώρησες προτιμότερη ἀπὸ τὴν παραμυθία τῶν πολλῶν. 

[…] «Συνήθως», λέγει, «χαρακτηρίζονται ὡς κλέφτες αὐτοὶ ποὺ κλέβουν πορτοφόλια στὰ λουτρά. Δὲν εἶναι ὅμως αὐτοὶ οἱ πραγματικοὶ κλέφτες, ἀλλὰ ἂν κάποιοι ἔχουν τὴ διοίκηση στρατοπέδων ἢ τὶς ἀρχὲς πόλεων καὶ ἐθνῶν, ἄλλα ἀφαιροῦν κρυφά, ἄλλα παίρνουν φανερὰ μὲ τὴ βία». Καὶ δὲν περιορίζεται μόνο σὲ αὐτούς. Καὶ ἐκεῖνοι «ποὺ θεωροῦνται ἄρχοντες τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν παίρνουν ἀπὸ αὐτοὺς χρήματα, εἴτε γιὰ τὴ δική τους ἀπόλαυση, μὲ πρόφαση τὴν τιμὴ ποὺ τοὺς ὀφείλεται γιὰ τὴν προστασία, εἴτε γιὰ τὸν λόγο τῆς φροντίδας τῶν φτωχῶν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, γίνονται κοινωνοὶ τῆς κλοπῆς. Ἀντὶ νὰ τοὺς ἐλέγχουν καὶ νὰ τοὺς νουθετοῦν προσπαθώντας νὰ τοὺς ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν ἀδικία τῆς κλοπῆς αὐτῆς, εὔκολα ἁπλώνουν τὸ χέρι καὶ τοὺς μακαρίζουν. Καὶ εἶναι πραγματικὰ ἀνωμαλία στὸν κόσμο μας νὰ βλέπει κανεὶς στὰ δικαστήρια νὰ τιμωροῦνται οἱ μικροὶ κλέφτες ἀπὸ τοὺς μεγάλους. Καὶ τοὺς ἀδυνάτους τοὺς μισοῦν γιὰ τὶς πράξεις τους αὐτές, ἐνῶ τοὺς ἄλλους ποὺ εἶναι οἱ μεγάλοι κλέφτες, τοὺς θαυμάζουν. Τοὺς πρώτους τοὺς στιγματίζουν ὡς κλέφτες καὶ τοὺς ἀποφεύγουν, ἐνῶ τοὺς δεύτερους, μολονότι πλουτίζουν μὲ τὴν κλοπὴ εἰς βάρος τῶν φτωχῶν, τοὺς ἀντιμετωπίζουν μὲ δέος θαυμασμοῦ».

[…] Ὁ Μέγας Βασίλειος, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, μὲ τὴν κριτικὴ καὶ τὴν ἀνάλυση τῆς ἀδικίας, προσπαθοῦν νὰ βοηθήσουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ συνειδητοποιήσουν τὶς καταστάσεις ἐκμετάλλευσης καὶ τὶς ἐξουσιαστικὲς σχέσεις καὶ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ αὐτές, ἀφοῦ δὲν συμβιβάζονται μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν δικαιοσύνη. Σκοπὸς τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ αὐτὲς εἶναι ἡ οἰκοδόμηση μιᾶς κοινωνίας καλύτερης ἀπὸ ἐκείνην στὴν ὁποία ζοῦν· μιᾶς κοινωνίας ἰσότητας, δικαιοσύνης καὶ ἀγάπης, λυτρωμένης ἀπὸ τὴν ἀδικία καὶ τὴν ἐκμετάλλευση.

Ἰωάννη Σ. Πέτρου, Δικαιοσύνη καὶ ἀλληλεγγύη, ὄψεις τοῦ κοινωνικοῦ στοχασμοῦ τοῦ Μ. Βασιλείου, περ. Νέα Κοινωνιολογία, τ. 30, Ἄνοιξη 2000.