Κυριακή 27 Ιουλίου 2014

π. Καμίλο Τόρρες – Διακήρυξη στὴν ἐφημερίδα El Tiempo (β´ μέρος)


Ἀπὸ τότε ποὺ ἀσκῶ τὸ ἱερατικὸ λειτούργημά μου, τὸ ἀσκῶ ἔτσι, καὶ μὲ ὅλα τὰ μέσα, ὅπως οἱ λαϊκοί, καθολικοὶ ἢ ὄχι, ἀφιερώνονται στὸν ἐπαναστατικὸ ἀγώνα. Μπροστὰ στὴν ἀπουσία μιᾶς μαζικῆς ἀνταπόκρισης τοῦ λαοῦ στὴ δράση τῶν λαϊκῶν, ἀποφάσισα νὰ ἀφιερωθῶ ὁ ἴδιος στὸν ἐπαναστατικὸ ἀγώνα, πραγματοποιώντας ἔτσι ἕνα μέρος τῆς προσπάθειάς μου, ποὺ συνίσταται στὸ νὰ ὁδηγήσω τοὺς ἀνθρώπους στὸ Θεὸ μέσα ἀπὸ τὴν ἀμοιβαία ἀγάπη. Σὰν Κολομβιανός, θεωρῶ αὐτὴ τὴ δραστηριότητα σὰν οὐσιαστικὴ γιὰ τὴ χριστιανικὴ καὶ ἱερατικὴ ζωή μου. Ἀλλὰ εἶναι μιὰ προσπάθεια ἀντίθετη μὲ τὴν πειθαρχία τῆς σημερινῆς Ἐκκλησίας.
Δὲν θέλω οὔτε αὐτὴ τὴν πειθαρχία νὰ παραβῶ, οὔτε τὴ συνείδησή μου νὰ προδώσω.
Γιὰ τοῦτο, ζήτησα ἀπὸ τὴν Αὐτοῦ Ἐξοχότητα τὸν Καρδινάλιο νὰ μὲ ἀποδεσμεύσει ἀπὸ τὶς ὑποχρεώσεις μου σὰν κληρικό, γιὰ νὰ μπορέσω νὰ ὑπηρετήσω τὸ λαὸ σὲ ἐπίπεδο κοσμικό. Θυσιάζω ἕνα ἀπὸ τὰ δικαιώματα ποὺ ἀγαπῶ πιὸ βαθιά: Τὸ νὰ μπορῶ σὰν ἱερέας νὰ τελῶ τὴ θεία λειτουργία, μὲ σκοπὸ νὰ δημιουργῶ τοὺς ὅρους ποὺ θὰ τὴν κάνουν πιὸ αὐθεντική.
Πιστεύω πὼς ἡ ὑποχρέωση ποὺ ἀνέλαβα ἀπέναντι στοὺς συνανθρώπους μου, νὰ κάνω πράξη ἀποτελεσματικὰ τὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν πλησίον, μοῦ ἐπιβάλλει αὐτὴ τὴ θυσία. Τὸ ὑπέρτατο μέτρο γιὰ τὶς ἀνθρώπινες ἀποφάσεις πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον, πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸ ὑπερφυσικό. Θὰ διατρέξω ὅλους τοὺς κινδύνους ποὺ αὐτὸ τὸ μέτρο ἀπαιτεῖ ἀπὸ ἐμένα.


Kαμίλο Τόρρες, Λαϊκὴ ἑνότητα-ἐπανάσταση καὶ ἄλλα κείμενα, μτφρ. Πέτρος Πεντελικός, ἐκδ. Μνήμη, Ἀθήνα 1974

Δευτέρα 21 Ιουλίου 2014

π. Καμίλο Τόρρες – Διακήρυξη στὴν ἐφημερίδα El Tiempo (α´ μέρος)



[…] Στὴν τωρινὴ κατάσταση τῆς ἐκκλησίας, μοῦ ἔγινε ἀδύνατο νὰ ἐξακολουθήσω νὰ ἀσκῶ τὰ θρησκευτικά μου καθήκοντα κατὰ τοὺς ἐξωτερικοὺς λατρευτικοὺς τύπους. Παρ’ ὅλα αὐτά, ἡ ἄσκηση τῶν θρησκευτικῶν λατρευτικῶν καθηκόντων, δὲν συνίσταται στὶς σύμφωνες μὲ τοὺς ἐξωτερικοὺς τύπους ἱεροτελεστίες. Ἡ λειτουργία, ποὺ εἶναι ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς ἄσκησης τῶν ἱερῶν καθηκόντων, εἶναι μιὰ πράξη βασικὰ παλλαϊκή. Ἀλλὰ ἡ χριστιανικὴ κοινότητα δὲν μπορεῖ νὰ προσφέρει τὴ θυσία κατὰ τρόπο αὐθεντικό, ἂν δὲν ἔχει κάνει πράξη πρωτύτερα τὴν ἐντολὴ γιὰ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον.
Διάλεξα τὸ Χριστιανισμὸ γιατὶ νόμιζα πὼς βρῆκα σὲ αὐτὸν τὸ πιὸ ἀγνὸ μέσο γιὰ νὰ ὑπηρετήσω τὸν πλησίον μου. Ἐκλέχτηκα ἀπὸ τὸ Χριστὸ γιὰ νὰ εἶμαι ἱερέας γιὰ πάντα σπρωγμένος ἀπὸ τὸν πόθο νὰ ἀφιερωθῶ παντοτινὰ στὴν ἀγάπη τῶν συνανθρώπων μου.
Σὰν κοινωνιολόγος, θέλησα αὐτὴ ἡ ἀγάπη νὰ εἶναι ἀποτελεσματικὴ μὲ τὴ βοήθεια τῆς τεχνικῆς καὶ τῆς ἐπιστήμης. Ἀναλύοντας τὴν κοινωνία τῆς Κολομβίας, καταστάλαξα στὸ συμπέρασμα γιὰ τὴν ἀναγκαιότητα μιᾶς ἐπανάστασης, γιὰ νὰ γίνει μπορετὸ νὰ δοθεῖ ψωμὶ σὲ ’κεῖνον ποὺ διψᾶ, νὰ ντυθεῖ ὁ γυμνὸς καὶ νὰ γίνει πραγματικότητα ἡ εὐημερία γιὰ τὴ μεγάλη μάζα τοῦ λαοῦ μας.
Θεωρῶ πὼς ὁ ἐπαναστατικὸς ἀγώνας εἶναι ἕνας ἀγώνας χριστιανικὸς καὶ ἱερατικός. Μόνον μὲ τὸν ἐπαναστατικὸ ἀγώνα θὰ μπορέσουμε νὰ κάνουμε πράξη τὴν ἀγάπη ποὺ οἱ ἄνθρωποι πρέπει νὰ ἔχουν γιὰ τοὺς συνανθρώπους τους, στὶς πραγματικὲς σημερινὲς συνθῆκες τῆς χώρας μας. […]

Kαμίλο Τόρρες, Λαϊκὴ ἑνότητα-ἐπανάσταση καὶ ἄλλα κείμενα, μτφρ. Πέτρος Πεντελικός, ἐκδ. Μνήμη, Ἀθήνα 1974

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2014

σῶμα κι ἀπουσία

Γεώργιος Βλάχου

[…] Τὶς ἑπόμενες ἑβδομάδες ἔπρεπε νὰ συνηθίσουν στὴν ἀπουσία. Ἔλειπε τὸ σῶμα της, οἱ λέξεις της οἱ σμιλεμένες ἀπ’ τὴ χροιὰ τῆς φωνῆς της, τὸ σύρσιμο ἀπ’ τὰ τσόκαρα στὸ πάτωμα τὴν ὥρα ποὺ κουβαλοῦσε τὴ μεγάλη κοιλιὰ καὶ τὰ μυστικά της. Στὶς παρουσίες, ἀκόμα καὶ στὶς πιὸ δυσάρεστες, ὑπάρχει κάτι στὸ ἀνθρώπινο σαρκίο ἕτοιμο νὰ προσαρμοστεῖ, ἕτοιμο νὰ ἀποκαταστήσει τὴ δυσαρέσκεια. Αὐτὸ τὸ κάτι τὸ νιώθεις στὸ στομάχι ὡς αἴσθηση τῆς προσαρμογῆς τῶν σπλάχνων, ἱκανότητα σωματική. Στὴν ἀπουσία, ἀντίθετα, ἔχουμε σπασμένες χορδὲς τῆς ὕπαρξης. Τὰ ἡμιτόνια, ὁ ρυθμός, ἡ διάρκεια, ὅλα κινοῦνται ἀναρμόνιστα ἢ σιωποῦν. Στὴν ἀπουσία, στὸν θάνατο, ἀναζητοῦμε ἕναν χορδιστή, καθὼς ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐρημιᾶς, ποὺ μοιάζει μὲ κλειδοκύμβαλο, μένει βουβὸς στὴ γωνιὰ καὶ σκονισμένος. […]


Ἰσίδωρος Ζουργός, Σκηνὲς ἀπὸ τὸν βίο τοῦ Ματίας Ἀλμοσίνο, ἐκδ. Πατάκη, Ἀθήνα 2014

Τετάρτη 9 Ιουλίου 2014

Χρόνης Μίσσιος: οἰκονομισμὸς καὶ ἠλιθιοποίηση

[…] Οὔτε πιάνει ἡ Ἀριστερὰ ὅτι στὴν Πατησίων τὸ καλοκαίρι λιποθύμησε μιὰ πόρνη, ἕνας φοιτητής, ἕνας ἐργάτης, ἕνας συνταξιοῦχος στρατιωτικός, ἀπὸ τὸ νέφος καί πῆγε στὸ νοσοκομεῖο. Δὲν πιάνει αὐτὸ τὸν ἰμπεριαλισμὸ τῆς πολυκατοικίας τῆς Ἀθήνας, αὐτῆς τῆς φρικτῆς ἀντι-ἀνθρώπινης πόλης, ἡ ὁποία μᾶς ἔχει συντρίψει, μᾶς ἔχει ἀπομονώσει, μᾶς ἔχει βάλει σ’ ἕνα σύστημα ποὺ μᾶς μετατρέπει σὲ ἠλίθιους. Δὲν ἔχει πιάσει ἀκόμα τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ παιδεία τέλειωσε πιὰ ἀκόμα καί σ’ αὐτὴ τὴν ψωροκώσταινα τὴν Ἑλλάδα, καὶ πὼς βρισκόμαστε στὴν ἐποχὴ τῆς ἐκπαίδευσης. Καὶ ἐκπαίδευση σημαίνει μετατροπὴ τῶν ἀνθρώπων σὲ βιδάκια καὶ παξιμαδάκια τοῦ συστήματος. Ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ κοινωνικὸ ὂν μετατρέπεται σ’ ἀντικείμενο παραγωγῆς καὶ κατανάλωσης ὑλικῶν ἀγαθῶν. Καὶ μέσα σ’ ἕνα κόσμο ποὺ καταστρέφει τὴν ἴδια τὴ μήτρα του, καταστρέφει τὸ περιβάλλον του, τὰ πάντα. Δὲν ἔχει ποῦ ν’ ἀναπνεύσει, ποῦ νὰ γεννήσει, ποῦ νὰ ζήσει. Αὐτὰ τὰ προβλήματα δὲν μᾶς ἀπασχολοῦν, δὲν ἀπασχολοῦν τὴν Ἀριστερά. Ἔχουμε γίνει οἰκονομιστὲς τοῦ κερατᾶ, διότι ἔχουμε μπεῖ μέσα στὸ παιχνίδι τῆς ἐξουσίας, χωρίς ταυτόχρονα νὰ ἀποφασίζουμε νὰ χτυπήσουμε τὴν ἐξουσία τουλάχιστον. […]
Ἢ ἀκόμα μὲ ἀπασχολοῦσε τὸ πρόβλημα τῆς παραγωγῆς τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς αἰσθητικῆς. Πῶς θά ’χουμε σχεδιοποιημένη οἰκονομία; Δηλαδὴ θὰ βγάζουμε ἴδιες καρέκλες γιὰ ὅλους; Ἴδια κουστούμια γιὰ ὅλους; Καὶ ποῦ εἶναι αὐτὸ τὸ ξεχωριστό, τὸ ὡραῖο τοῦ κάθε ἀνθρώπου; Θέλω νὰ βάλω ἕνα λουλούδι στ’ αὐτί μου ἤ θέλω νὰ φοράω ἕνα κουστούμι διαφορετικὸ καὶ ἰδιόμορφο. Πῶς θὰ γίνουν αὐτὰ τὰ πράγματα; Κι ἔλεγα τὰ σοβιέτ – τώρα μᾶς κάναν κι ἀντισοβιετικούς. Τὰ σοβιὲτ ὅμως τὰ κατάργησε ὁ Στάλιν κι οἱ σοβιετικοὶ ἐνῶ ἐμεῖς ἤμασταν ὑπὲρ τῆς αὐτοδιαχείρισης καὶ τῶν σοβιέτ. Ἀλλὰ εἶναι ἀπὸ τὰ σημαντικὰ προβλήματα ποὺ πρέπει νὰ ψάξουμε. Κι ἐγὼ πιστεύω ὅτι ἐκεῖνο ποὺ θὰ ξαναγεννήσει τὴν ἀριστερὰ καὶ θὰ τῆς δώσει τὴν δυνατότητα νὰ παίξει τὸν ρόλο της εἶναι ὁ ἀνθρωπισμός. Ὄχι πιὰ ὁ ἀνθρωπισμὸς στὸ γενικὸ ἐπίπεδο, ἀλλὰ στὴ λεπτομέρεια. Στὸ πῶς, παρόλα αὐτά, καὶ μέσα ἀπ’ αὐτὴ τὴν τρομαχτικὴ ἀλλοτρίωση καὶ ἠλιθιοποίηση ὅπου μᾶς ὁδηγεῖ τὸ σύστημα, θὰ παραμείνουμε ἄνθρωποι. Σὲ λίγο θὰ γίνουμε σὰν τὰ σκυλάκια τοῦ Παβλώφ. Δὲν θὰ εἴμαστε μόνο χειροκροτητὲς καὶ κουβαλητὲς τῶν πλαστικῶν σημαιῶν, ἀλλὰ θὰ χτυπᾶν ἕνα καμπανάκι καὶ ἐμεῖς θὰ ἀντιδροῦμε ἀναλόγως ἀπὸ τὸν ἦχο ποὺ θὰ μᾶς παίζει ἡ ἐξουσία ἤ ἡ αὐθεντία.


Συνέντευξη τοῦ συγγραφέα Χρ. Μίσσιου στό περιοδικό ΡΗΞΗ, τεῦχος 23-24, Ἀπρίλιος 1986

Πέμπτη 3 Ιουλίου 2014

κοινότητες καὶ κράτος

Ἱ.Ν. Ἁγίου Ἀνδρέα Περιστερᾶς, Μαρία Γεράρδη-Πασσαλῆ

Στὸ δοκίμιο «Αἱ κοινότητες τῆς Μακεδονίας καὶ ἡ Ἑλληνικὴ διοίκησις» (Πολιτικὴ Ἐπιθεώρησις, σελ. 630-631, 647-650), ὁ Ντίνος Μαλοῦχος ἐπισημαίνει ὅτι οἱ ἑλληνικὲς κοινότητες δημιούργησαν κατὰ τὴν Τουρκοκρατία ἕνα δεύτερο κράτος. Τὸ ὀθωμανικὸ δίκαιο, ἀγνοώντας τὴν πραγματικότητα τῶν κοινοτήτων, ἐπέτρεψε τὴ λειτουργία τους. Βέβαια οἱ κοινότητες ἀναπτύσσονται, καὶ μὲ τὴν ἀνάπυξή τους διασώζουν τὸν Ἑλληνισμό, κυρίως στὰ κεφαλοχώρια, ἐνῶ στὰ τσιφλίκια οἱ οἰκογένειες κολλήγων ἔχουν πολὺ περιορισμένες δυνατότητες αὐτονομίας. Οἱ μακεδονικὲς κοινότητες φροντίζουν γιὰ τὴν παιδεία, τὴ διαχείριση τῶν κοινοτικῶν βοσκοτόπων καὶ τῆς κοινοτικῆς περιουσίας, ἐνοικιάζουν τὶς ἰδιόκτητες γαῖες ποὺ εἶναι σὲ ἀγρανάπαυση, παρεμβαίνουν γιὰ τὴν εἰρηνικὴ ἐπίλυση τῶν διαφορῶν, ἐνῶ ἐκπροσωποῦν συλλογικὰ τοὺς χωρικοὺς στὴν τουρκικὴ διοίκηση. Οἱ κοινοτικοὶ ἄρχοντες ἐκλέγονται διὰ βοῆς ἀπὸ τοὺς ἀρχηγοὺς τῶν οἰκογενειῶν, σὲ ἐτήσια συνήθως συνέλευση ποὺ διεξάγεται στὴν πλατεία, στὸ σχολεῖο ἢ στὴν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ. Ὁ Μαλοῦχος ὑποστηρίζει ὅτι ἡ κοινοτικὴ ἐξουσία συνήθως κατείχετο ἀπὸ τοὺς τζορμπατζῆδες, δηλαδὴ τὴν τάξη τῶν εὐπορότερων χωρικῶν, μὲ τὴ μεγαλύτερη ἰδιοκτησία καὶ περίσσεια κεφαλαίων ποὺ στὶς περισσότερες περιπτώσεις ἐχρησιμοποιοῦντο τοκογλυφικά. Ὁ μόνος τρόπος ἀμύνης τῶν χωρικῶν ἦταν ἡ ἐκλογὴ νέων ἀρχόντων τῆς κοινότητας, ποὺ δὲν ἐλέγχονταν ἀπὸ τοὺς τζορμπατζῆδες, γεγονὸς ποὺ ὅπου ἐπραγματώθηκε εἶχε πολὺ θετικὰ ἀποτελέσματα γιὰ τὸ σύνολο τῆς κοινότητας.
Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας, ἀντὶ νὰ εὐνοήσει τὶς κοινότητες, σήμανε τὸ ἄδοξο τέλος τους, ἐνῶ κατέστησε πανίσχυρους τοὺς  τζορμπατζῆδες. Σημειώνει δὲ ὁ Μαλοῦχος: «Ἡ ἑλληνικὴ διοίκησις ΗΓΝΟΗΣΕ τὰς κοινότητας. Ναί. Τὰς κοινότητας αὐτάς, ποὺ ἀπετέλεσαν μέχρι σήμερον ζῶντας ὀργανισμοὺς μέσα εἰς τὸ τουρκικὸ κράτος, ποὺ διετήρησαν διὰ τῶν σχολείων καὶ τῶν παραδόσεων τὸ φῶς τοῦ ἀρχαίου καὶ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ, ποὺ ἐχρησίμευσαν ὡς ρυθμισταὶ τῆς οἰκονομικῆς ζωῆς τῶν χωριῶν, πού, ἂν καὶ πολλάκις ὀλιγαρχούμεναι, διετήρησαν πάντοτε τὰς δημοκρατικὰς παραδόσεις, αὐτὰς τὰς κοινότητας, ποὺ εἰμποροῦσαν νὰ καταστοῦν τὰ κύτταρα ἑνὸς πραγματικοῦ πολιτισμοῦ στὴν Μακεδονίαν, ἡ ἑλληνικὴ διοίκησις τὰς ἠγνόησεν καὶ τὰς ἀγνοεῖ μέχρι σήμερον… Καὶ ἐν πρώτοις ἡ διοίκησις παρεγνώρισεν ἐντελῶς τὴν θεμελιώδη ἀρχὴν ἐπὶ τῆς ὁποίας ἐβασίζοντο αἱ κοινότητες, τουτ’ ἔστι τὸν θεσμὸν τῆς γενικῆς συνελεύσεως τῶν κατοίκων ἐξ ἧς ἀπέρρεεν ἡ διοίκησις τῆς κονότητος, καὶ καθιέρωσε τὸν ὑπὸ τῆς διοικητικῆς ἀρχῆς διορισμὸν τῶν παρέδρων καὶ συμβούλων τῶν κοινοτήτων… Οἱ χωρικοὶ σήμερον θεωροῦν τὸν πρόεδρον τῆς κοινότητος καὶ τὰ μέλη τοῦ κοινοτικοῦ συμβουλίου, τὰ διοριζόμενα ὑπὸ τοῦ νομάρχου ἢ ὑποδιοικητοῦ, ὡς κάτι ἐντελῶς ξένον πρὸς αὐτοὺς καὶ μᾶλλον θεωροῦν τὴν ἐπίσημον κοινότητα ὡς ὄργανον τοῦ Κράτους, παρὰ ὡς ἐκπροσώπησιν τοῦ χωριοῦ των.»

Σπύρος Κουτρούλης, Ἐθνισμὸς καὶ Κοινοτισμός, Ἐναλλακτικὲς ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2004