Κυριακή 11 Ιουνίου 2023

«ἀβάσταχτη ἐλευθερία»

 

ΚΑΛΙΓΟΥΛΑΣ: Ἄκουσέ με καλά, ἠλίθιε. Ἂν τὸ ταμεῖο ἔχει σημασία, τότε ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ δὲν ἔχει. Εἶναι ξεκάθαρο. Ὅσοι σκέφτονται ὅπως ἐσὺ θὰ πρέπει νὰ δεχτοῦν αὐτὸν τὸν συλλογισμὸ καὶ νὰ ξέρουν ὅτι ἡ ζωή τους δὲν ἔχει ἀξία ἀφοῦ γι’ αὐτοὺς τὸ χρῆμα εἶναι τὸ πᾶν. Ἐξάλλου, ἔχω ἀποφασίσει νὰ εἶμαι λογικός. Καὶ ἀφοῦ ἔχω τὴν ἐξουσία θὰ δεῖτε τὶ θὰ σᾶς κοστίσει ἡ λογική. Θὰ ἐξοντώσω ἀντιρρησίες καὶ ἀντιρρήσεις. Κι ἂν χρειαστεῖ, θὰ ἀρχίσω μ’ ἐσένα. […] Μόλις κατάλαβα ἐπιτέλους τὴ χρησιμότητα τῆς ἐξουσίας. Ἡ ἐξουσία δίνει δυνατότητα στὸ Ἀδύνατον. Σήμερα καὶ γιὰ ὅλον τὸν χρόνο ποὺ ἔρχεται, ἡ ἐλευθερία μου παύει νὰ ἔχει ὅρια. […] Τὶ ἀξίζει αὐτὴ ἡ τρομακτικὴ ἐξουσία ἂν δὲν μπορῶ νὰ νὰ ἀλλάξω τὴν τάξη τῶν πραγμάτων; Ἂν δὲν μπορῶ νὰ κάνω τὸν ἥλιο νὰ δύει στὴν ἀνατολή, ἂν δὲν μπορῶ νὰ ἐλαφρύνω τὸν πόνο καὶ νὰ κάνω τοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴν πεθαίνουν πιά; Ὄχι, Σεζόνια, εἶναι ἀδιάφορο ἂν κοιμᾶμαι ἢ ἂν ξαγρυπνῶ, ὅταν δὲν ἐπηρεάζω τὴ φύση τῶν πραγμάτων.

 

ΣΕΖΟΝΙΑ: Δηλαδή, θέλεις νὰ εἶσαι ἴσος μὲ τοὺς θεούς, Γάιε. Δὲν γνωρίζω χερότερη μορφὴ τρέλας.

 

ΚΑΛΙΓΟΥΛΑΣ: Κι ἐσὺ μὲ νομίζεις τρελό. Ὅμως τὶ εἶναι θεός, γιὰ νὰ ἐπιθυμῶ νὰ εἶμαι ἴσος του. Αὐτὸ ποὺ ποθῶ μὲ ὅλες μου τὶς δυνάμεις σήμερα εἶναι πάνω ἀπὸ τοὺς θεούς. Παίρνω στὴ φροντίδα μου ἕνα βασίλειο ὅπου τὸ Ἀδύνατον εἶναι βασιλιᾶς. […] γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἀγαπάει τὴν ἐξουσία, ὁ ἀνταγωνισμὸς τῶν θεῶν εἶναι κάπως ἐκνευριστικός. Τοὺς ἔχω ἀκυρώσει. Ἔχω ἀποδείξει σ’ αὐτοὺς τοὺς μάταιους θεοὺς πὼς ἕνας ἄνθρωπος, μὲ λίγη θέληση, μπορεῖ νὰ ἐξασκήσει τὸ γελοῖο τους ἐπάγγελμα.

 

Ἀλμπὲρ Καμύ, Καλιγούλας, μτφρ. Φρανσουὰζ Ἀρβανίτη, Κάπα Ἐκδοτικὴ

 

Πέμπτη 8 Ιουνίου 2023

ὁ ἀποφατικὸς θεολόγος Νίτσε

 


    Ὁ Χάιντεγκερ θὰ φτάσει νὰ πεῖ ὅτι ὁ Νίτσε δὲν ἔχει τίποτα κοινὸ μὲ τοὺς πραγματικοὺς ἄθεους· αὐτὸ τεκμηριώνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐνίοτε στηλιτεύει τοὺς ἄθεους, ποὺ κατ’ αὐτὸν εἶναι οἱ ὑποστηριχτὲς ἑνὸς «ἠθικοῦ Θεοῦ». Κηρύσσοντας τὸν θάνατο τοῦ Θεοῦ ὁ Νίτσε δὲν κάνει ἄλλο ἀπὸ «ἕνα εἶδος ἀποφατικῆς Θεολογίας».

[…] ὁ Χάιντεγκερ ἰσχυρίζεται ὅτι τόσο οἱ ἀρχαῖοι ὅσο καὶ οἱ μεταγενέστεροι φιλόσοφοι ἀσχολήθηκαν μὲ τὰ ὄντα καὶ ὄχι μὲ τὸ ἴδιο τὸ Εἶναι, κι αὐτὴ ἡ παράλειψη ἦταν ἕνας «φόνος τοῦ Θεοῦ» πολὺ πιὸ ριζικὸς ἀπὸ αὐτὸν ποὺ πέτυχε ἡ Ἐκκλησία μερικοὺς αἰῶνες ἀργότερα.

 


Γιάννη Τζαβάρα, Ἡ ἀπαξίωση τῶν ἀξιῶν, έκδ. Ἴνδικτος 2005