Ἀνάμεσα σὲ τόσα
νεοπλάσματα τῶν ποικιλωνύμων συλλόγων, κοντὰ εἰς τὰς διαφόρους Ἀναστάσεις, Ἀναμορφώσεις,
Ἀναγεννήσεις, Ἀναζυμώσεις καὶ Ἀναπλάσεις, τὰς ἐπαγγελομένας τὴν διόρθωσιν - ἐπειδὴ
μεταξὺ ὅλων τῶν ἐπαγγελμάτων, εἰς ὅλον τὸ Γένος, περνᾷ ἐξόχως τὸ ἐπάγγελμα τῆς
θρησκείας, καθὼς καὶ τὸ τοῦ πατριωτισμοῦ - ἐδοκίμασε καὶ ὁ περὶ οὗ ὁ λόγος, ὁ
Θεόδωρος Χρυσοβουλλίδης, νὰ συστήσῃ καὶ αὐτὸς ἕνα σύλλογον. Εἶναι ἀληθὲς ὅτι ἐχρημάτισε
πρὸς καιρὸν μέλος εἰς ὅλους τοὺς ἄνω ρηθέντας συλλόγους καὶ εἰς πολλοὺς ἄλλους ἀκόμη,
πλὴν δὲν εὐδοκίμησεν. Ἡ «μπογιά του δὲν περνοῦσε», καθὼς εἶπεν εἷς ἀδιάκριτος φίλος
του. […]
Ἐντοσούτῳ ὁ Θεόδωρος
δὲν ἀπογοητεύετο, κ’ ἐξηκολούθει νὰ περιφέρεται εἰς ἐκκλησίας καὶ εἰς ὁμηγύρεις,
νὰ βγάζῃ λόγους καὶ νὰ κηρύττῃ. Ὁ «ἀδιάκριτος φίλος του» τοῦ εἶπε μιᾷ τῶν ἡμερῶν:
Τὸ βῆμα τῆς ἐκκλησίας δὲν εἶναι, ὅπως τὸ βῆμα τὸ δικανικόν, τὸ βῆμα τὸ πολιτικόν,
[…] Ὄχι νὰ κάμετε "ποριμὸν τὴν εὐσέβειαν", ἄνθρωποι λαϊκοί, κοσμικοί,
μὲ στριμμένους μύστακας, μὲ ὀρθὰ κολλάρα. Τὶ καινοτομίαι, τὶ ξενισμοί, τὶ
λεσχηνεῖαι εἶναι αὐτά; Προτεστάνται εἴμαστε ἐμεῖς ἐδῶ;
Ἀλέξανδρος
Παπαδιαμάντης, Ὁ Διδάχος
