ἡ ἀβέβαιη ἀνοησία τῆς λογικῆς ἀπόδειξης

 

   Πόσος φιλόπονος ζῆλος, πόση θυσία χρόνου, επιμέλειας, γραφικοῦ ὑλικοῦ στὴν προσπάθεια τῶν σημερινῶν φιλοσόφων γιὰ νὰ πετύχουν μιὰ ἄρτια ἀπόδειξη τῆς ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ! Ἀλλὰ στὸν ἴδιο βαθμὸ ποὺ αὐξάνεται ἡ τελειότητα τῆς ἀπόδειξης, ἡ βεβαιότητα φαίνεται νὰ λιγοστεύῃ. […]

(ὑποσημ.) Ὑπάρχει μιὰ σαφέστερη διήγηση γιὰ ἕναν ἄλλο σχολαστικό, τὸν Simon Tornacensis, ποὺ πίστευε πὼς ὁ Θεὸς θἄπρεπε νὰ τοῦ χρωστάῃ εὐγνωμοσύνη μιὰ κι εἶχε ἀποδείξει τὴν ἑνότητα τῆς Ἁγίας Τριάδας· γιατὶ ἂν ἤθελε, τότε… «ἂν στ’ ἀλήθεια ἀπὸ κακία κι’ ἀντίδραση ἤθελα, θὰ μποροῦσα νὰ ἀκυρώσω τὴν ἀπόδειξη καὶ νὰ τὴν ἀναιρέσω μὲ πιὸ ἰσχυρὲς ἀποδείξεις».

 

Σόρεν Κίρκεγκαρντ, Ἡ ἔννοια τῆς ἀγωνίας, μτφρ. Γιάννης Τζαβάρας, ἐκδ. Δωδώνη, Ἀθήνα ²2013

 

κοινωνικὸς ἀγώνας καὶ ψευδαισθήσεις

 

 Τὶ εἶναι οἱ πόλεμοι ἐν γένει; Διαμοιρασμὸς περιουσιῶν. Ἡ ἀνθρωπότητα βέβαια δὲν θὰ βρεῖ τὴ λύση τῶν προβλημάτων της ἐπιδιώκοντας τὴ «δίκαιη» διανομὴ τῶν περιουσιῶν καὶ τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν. Ἀποδέχομαι ὅμως ὅλους ὅσοι ἀγωνίζονται τίμια γιὰ τὴ δικαιοσύνη στὰ ὅρια τῆς ἀντίληψης τοῦ κόσμου αὐτοῦ, γιατὶ τοὺς θεωρῶ καὶ αὐτοὺς ὑπῆρέτες τῆς Θείας Πρόνοιας. […]

Τὸ Εὐαγγέλιο βεβαίως ἀρχίζει μὲ τὸ κήρυγμα τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ποὺ ἐκφράζεται μὲ τὰ λόγια τῆς προφητείας τοῦ Ἡσαΐα (40, 4-5) […]. Καὶ ἡ Ἄνωθεν κλήση αὐτὴ μπορεῖ νὰ κατανοηθεῖ ὡς θεσμὸς ἰσότητας καὶ ἀδελφοσύνης, ἔξω ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἡ προσευχὴ «Πάτερ ἡμῶν» ἀκούγεται ἐλλιπής, καὶ εἶναι ἀδύνατον ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ νὰ φανερωθεῖ στὸ ἐπίπεδο τῆς γῆς. Ὡς ἐκ τούτου, ἐκεῖνοι ποὺ θυσιάζουν τὸν ἑαυτό τους στὸν ἀγώνα αὐτὸν γιὰ τὴ δικαιοσύνη τῆς ἀδελφοσύνης πάνω στὴ γῆ εἶναι ἄξιοι τοῦ μισθοῦ τους στοὺς αἰῶνες, ἀλλὰ δυστυχῶς πολὺ σπάνια ἐννοοῦν ὅτι οἱ δρόμοι ποὺ αὐτοὶ ἐπιλέγουν στὴ δεδομένη κατάσταση τῶν ἀνθρώπων ἀναπόφευκτα θὰ ὁδηγήσουν μόνο στὴν ἀντικατάσταση τῆς μιᾶς βίας ἀπὸ τὴν ἄλλη.

 

ἁγ. Σωφρονίου τοῦ Ἀθωνίτου, Πνευματικὰ Κεφάλαια

 

τὸ βαθὺ θρησκευτικὸ συναίσθημα τοῦ Νίτσε

 

Σωτηρία Ἀλεβίζου

    Ὁ μηδενισμὸς στὸν Nietzsche δὲν συνδέεται μὲ καμιὰ μορφὴ ἀθεϊσμοῦ. Δηλώνει τὴν ὁριστικὴ ἐγκατάλειψη ἀξιῶν ποὺ εἶχαν ὁριοθετήσει τὴν φιλοσοφία καὶ τὴν ἠθικὴ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Πλάτωνος. […] Ὅσοι κινοῦνται στὸν ὁριζόντιο χῶρο τῆς ἐμπειρίας καὶ δὲν μποροῦν νὰ ξεφύγουν ἀπὸ αὐτὸν διαβλέπουν μέσα ἐκεῖ τὴν ἔκφραση ἑνὸς «χυδαίου ἀθεϊσμοῦ». Δὲν εἶναι δήλωση ἀθεϊσμοῦ ὁ Λόγος τοῦ Nietzsche. Εἶναι συνειδητοποίηση τοῦ πεπρωμένου τῆς Δύσης. […]

Κατηγορηματικὰ ἀπομακρύνει ὁ Heidegger κάθε παρερμηνεία γύρω ἀπὸ τὸν «ἀθεϊσμὸ» τοῦ Nietzsche. Εἶναι καιρός, θὰ πεῖ, νὰ ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τοὺς ἐπιπόλαιους ἐκείνους «ἄθεους» ποὺ ζητοῦν πειραματικὴ ἀπόδειξη γιὰ τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ ὅπως πειραματίζονται στὰ ἐργαστήρια τῆς φυσικῆς καὶ τῆς χημείας. Ὁ «ἀθεϊσμὸς» τοῦ Nietzsche εἶναι ἰδιόρρυθμος. Ξεπηδάει ἀπὸ βαθὺ θρησκευτικὸ αἴσθημα.

 

Τερέζα-Πεντζοπούλου Βαλαλᾶ, Heidegger - Ὁ φιλόσοφος τοῦ λόγου καὶ τῆς σιωπῆς, ἐκδ. Βάνιας, 2001  

«ἡ βασιλεία τῆς ἀναρχικῆς ἀλληλεγγύης»

 

[

    […] τὸ ἰδεῶδες τῆς ἀναρχίας εἶνε ἡ ὕπαρξις κοινωνίας ἐν ἧ νὰ μὴν ὑπάρχῃ οὐδεμία ἐξουσία, οὐδεὶς νόμος, καὶ οὐδὲν ὅριο (σύνορον) χωρίζον τὰ ἄτομα καὶ τοὺς λαούς· ἀλλὰ νὰ βασιλεύῃ ἡ Ἀγάπη, ἡ Ἀλληλεγγύη, ἐν γένει οἱ ἠθικοὶ νόμοι· δηλαδὴ νὰ ἐξαφανισθῇ ἡ βία, διότι ἐξουσία καὶ νόμος οὐδὲν ἄλλο ἀντιπροσωπεύουν ἢ τὴν βίαν, καὶ νὰ ἄρξῃ ὁ Χριστός, δηλαδὴ ἡ Ἀγάπη, ἡ Αὐτοθυσία, ὁ Λόγος·

 

Ἐὰν πρόκηται νὰ ἐξακολουθήσῃ ἡ αἰσχρὰ καὶ κακοῦργος αὕτη τάξις τῶν πραγμάτων τῆς τυραννίας, τοῦ ψεύδους, τῆς πορνείας, […] τῶν πολέμων, τοῦ ἐλεινοῦ αὐτοῦ καὶ αἰωνίου ἀλληλοφαγώματος καὶ ἀλληλοεξευτελισμοῦ, καὶ εἶνε ἀνέφικτος ἡ βασιλεία τῆς ἀναρχικῆς ἀλληλεγγύης, ἂς ὑπάγῃ μυριάκις ἐς κόρακας ὁ πολιτισμός!

 

Ἡ πεποίθησις αὐτοῦ (τοῦ Ἕλληνος) ἐπὶ τῆς ἰδιοκτησίας ἐκλονίσθη πλέον, διότι ἐπείσθη ἐκ πείρας, ὅτι ὁ θεσμὸς οὗτος χρησιμεύει εἰς αὐτὸν ὡς σταυρὸς ἐπὶ τοῦ ὁποίου καθηλωμένος χέει αἷμα καὶ ἱδρῶτα πρὸς ὄφελος τοῦ Κράτους καὶ τοῦ Κεφαλαίου, αὐτὸς δὲ παραμένει ἐλεεινὸς ὡς καὶ πρότερον.

 

ἐφημερίδα Νέον Φῶς, ἀρ. 5 (10-11-1898)