Κύριε καὶ Θεέ μου, Γενέθλιον ὕμνον, καὶ προεόρτιον, ᾠδήν σοι ᾂσομαι, τῷ τῇ Γεννήσει σου θείαν, ἀναγέννησιν διδόντι μοι, καὶ εἰς τὴν προτέραν με, εὐγένειαν ἀνάγοντι.
(Ὄρθρος παραμονῆς Χριστουγέννων)
[…] ἂν ὁ
Ἄνσελμος κάνει λόγο γιὰ ἀναγκαιότητα τῆς ἐνανθρωπήσεως, τὸν κάνει οὐσιαστικά,
γιατὶ θεωρεῖ τὴν ἐνανθρώπηση ὡς τὴν ἀναγκαία προϋπόθεση τοῦ θανάτου τοῦ
Χριστοῦ. Ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου ἔχει τὸ λόγο καὶ τὸ σκοπό της κατ’
ἀποκλειστικότητα στὸ θάνατο τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ. Καὶ τοῦτο, ἐπειδὴ μόνον ὁ
θάνατος ἑνὸς Θεανθρώπου θὰ μποροῦσε νὰ ἱκανοποιήσει πλήρως τὸν ἀπείρως
προσβληθέντα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία Θεό. Ἡ ἀναγκαιότητα δηλαδὴ τοῦ σωτηριώδους θανάτου
τοῦ Χριστοῦ θεμελιώνεται κατὰ τὴν ἄποψή του στὴν ἀναγκαιότητα μιᾶς παροχῆς
ἱκανοποιήσεως γιὰ τὴν ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ θεία δικαιοσύνη «ἀναγκάζει» τὸ
Θεὸ νὰ ἀπαιτήσει πλήρη ἱκανοποίηση, τὴν ὁποία παρέχει μόνον ὁ βίαιος θάνατος
τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι ἀποκαθίσταται κατὰ πρώτιστο λόγο καὶ κύριο λόγο ἡ τιμὴ τοῦ
Θεοῦ.
[…] Στὸ
προκλητικὸ ἐρώτημά του, ἂν «ὁ Θεὸς εὐχαριστεῖται τόσο πολὺ μὲ τὸ αἷμα ἑνὸς
ἀθώου ἢ ἂν τοῦ εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ συγχωρεῖ τὸν ἔνοχο μόνον μετὰ
ἀπὸ αὐτὸν τὸν θάνατο», ὁ Ἄνσελμος ἀπαντᾶ καταφατικῶς. Τὸ πιὸ σκανδαλώδες ὅμως
στὴν προκειμένη περίπτωση εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι ἕνας τέτοιου εἴδους θάνατος ἐμφανίζεται
ἀπὸ αὐτὸν ὡς σύμφωνος μὲ τὴ λογικὴ καὶ κατὰ συνέπεια ὡς λογικὰ ἀναγκαῖος. […]
Δημητρίου Ἰ.
Τσελεγγίδη, Ἡ ἱκανοποίηση τῆς θείας
δικαιοσύνης κατὰ τὸν Ἄνσελμο Καντερβουρίας, ἐκδ. Π. Πουρναρᾶ, Θεσαλονίκη
1995