[…] Τὸ πλατωνικὸ
δράμα ἐν προκειμένῳ ἔγκειται στὸ ὅτι, ἑνὼ ἡ βαθειὰ ἀπογοήτευση τοῦ Πλάτωνος λόγῳ
τῆς ἄδικης ἐξόντωσης τοῦ Σωκράτη θὰ τὸν ὁδηγήσει καταρχὴν σὲ κάποιου εἴδους
φιλοσοφικὸ ἀναχωρητισμό, μὲ τὴν ἐπινόηση ἑνὸς ἄλλου, ὑπερουράνιου κόσμου ἰδεώδους,
τοῦ κόσμου τῶν Ἰδεῶν, καὶ τὴν ἐπινόηση στὴν συνέχεια τοῦ Ἔρωτος ὡς γέφυρας μεταξὺ
τῶν δύο κόσμων, ἀκολούθως θὰ διαπιστώσει τὴν πλήρη ἀδυναμία ἀναγέννησης τῆς ἄρρωστης
ἀνθρώπινης φύσης μὲ τὸν τρόπον αὐτό. Θὰ καταστεῖ λοιπόν, μετὰ τὴν νέα αὐτὴ βαθύτερη
ἀκόμη ἀπογοήτευση, μέσα ἀπὸ μιὰ διαδικασία δραματικῆς ἐσωτερικῆς μεταστροφῆς πρὸς
τὰ ἐγκόσμια, ἱδρυτὴς καὶ πατέρας τῆς ὁλοκληρωτικῆς πολιτείας, ταυτιζόμενος κατ’
οὐσίαν μὲ κείνους οἱ ὁποῖοι σκότωσαν κάποτε τὸν Σωκράτη, τὸν βαθειὰ ἐλεύθερο καὶ
ἀντιολοκληρωτικὸ στοχαστὴ τῆς διαλεκτικῆς καὶ ἐρωτικῆς ἀναζήτησης τοῦ Ἀγαθοῦ.
[…] Ὁ Πλάτων
στρέφεται στὴν (ὁλοκληρωτικὴ) διευθέτηση τοῦ ἀνθρώπινου βίου βαθειὰ ἀπογοητευμένος,
ἀφοῦ ἡ σύγκραση Ἑνὸς καὶ κόσμου, ἡ Ἀνάστασή της, ἡ θέωσή της, μὲ τὴν πραγματική,
ψυχοσωματικὴ μάλιστα, μετοχὴ στὸ Ἓν τοῦ φαίνεται -ἀνθρωπίνως- ἀδύνατη. Καὶ εἶναι
σ’ αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ ἔγκειται ἡ βαθύτατα προφητική, θεολογική του μαρτυρία.
Μαρτυρία, ἐξ ἀντιθέτου,
γιὰ τὸ ὅτι καμιὰ ἰδεαλιστικὴ ἀναχώρηση ἀπὸ τὸν κόσμο δὲν ἀρκεῖ πρὸς σωτηρία, ἀλλὰ
ταυτόχρονα μόνον μιὰ πραγματικὴ καὶ ἀπόλυτη ὀντολογικὴ
κοινωνία μὲ τὸ Ἓν/Ἀγαθὸ θὰ μποροῦσε νὰ ἀλλάξει, ὡς Ἐνσάρκωση πλέον τοῦ Ἀγαθοῦ,
τὸν κόσμο…
[…] Ὁ πλατωνικὸς θεολογικὸς (καὶ πολιτικὸς) ὁλοκληρωτισμὸς εἶναι λοιπὸν μᾶλλον ἀγωνιώδης δίψα γιὰ
θέωση τοῦ ὑλικοῦ κόσμου καὶ τῆς Ἱστορίας, θέωση ἀνέφικτη ἐξ ὁρισμοῦ, ποὺ τὸν ὠθεῖ
σὲ καταστροφικὸ ἐγκλεισμὸ τοῦ κοσμικοῦ Εἶναι μέσα στὴν θεότητα γιὰ τὴν ἀναγκαστική
του σωτηρία. Πρόκειται ἴσως γιὰ τὸ μεγαλύτερο θεολογικὸ δράμα τῆς ἀρχαιότητας: ὁ
μυστικὸς γίνεται Νομοθέτης γιὰ νὰ περισώσει τὰ ἴχνη τοῦ ἀνέφικτου μυστικοῦ του ὁράματος…
π. Νικόλαος
Λουδοβῖκος, Θεολογικὴ ἱστορία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας, βιβλίο αˊ, ἐκδ.
Π. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 2003