[…] Ὁ κλασικὸς ἰμπεριαλισμὸς
εἶναι τόσο κραυγαλέος καὶ τόσο ὠμός, ποὺ ἡ ρηματικὴ καταδίκη του δὲν εἶναι δύσκολη
ὑπόθεση, ίδίως ἀπὸ ὅσους ζοῦν ἔξω ἀπὸ τὸν χορό, τοπικὰ καὶ χρονικά. Ἀκριβῶς, ὅμως,
αὐτὴ ἡ εὐκολία δὲν πρέπει νὰ λειτουργήσει σὰν εὐσεβὲς λεξοτανὶλ ποὺ θὰ μᾶς χαρίζει
ἕναν προμελετημένο ὕπνο τοῦ δικαίου. Ἄν, γιὰ παράδειγμα, δὲν εἰσβάλλεις μὲν σὲ
μιὰ χώρα μὲ τὰ ἐθνικὰ στρατεύματά σου, ἀλλὰ στηρίζεις ἰδεολογικά, οἰκονομικά,
κ.λ.π. ἐπ’ ἀμοιβαιότητι τοὺς ἀποικιοκράτες καὶ τοὺς ἀχυρανθρώπους τους, πόσο
μπορεῖς νὰ νίπτεις τὰς χεῖρας σου στὸ νερὸ τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος σου; Δὲν ἀσκεῖς,
ἄραγε, ἰμπεριαλισμὸ νέου τύπου ὅταν δὲν μπορεῖς νὰ φανταστεῖς τὴν ἐκκλησία ἔξω ἀπὸ
τὸν πολιτισμικό σου ὀρίζοντα καὶ ὅταν, συνακόλουθα, κατανοεῖς καὶ ἐνεργεῖς τὴν ἱεραποστολὴ
ὡς ἐξαγωγὴ τοῦ ἐθνικοῦ σου πολιτισμοῦ, ὅταν θέλεις νὰ μετατρέψεις τοὺς Ἀφρικανοὺς
σὲ Ἕλληνες ἐπὶ παντὸς ἐπιπέδου (ἐκκλησιαστικῆς ζωγραφικῆς, τρόπου ψαλμώδησης, δόμησης
τῆς λειτουργίας, ἱερατικῶν ἀμφίων καὶ -τὸ σποιυδαιότερο- τρόπου θεολόγησης) καὶ
ὅταν μαζὶ μὲ τὰ εἰκονάκια καὶ τὶς καραμέλλες τοὺς μοιράζεις ἑλληνικὲς σημαῖες
καὶ συνδέεις τὴν ὀρθοδοξία τους μὲ τὴν 28η Ὀκτωβρίου; Ἂς μποῦμε τουλάχιστον
στὸν κόπο νὰ διερωτηθοῦμε μήπως γινόμαστε μικροϊμπεριαλιστὲς καὶ νεοαποικιοκράτες
μέσῳ ἄλλων, ἐκσυγχρονισμένων καὶ εἰρηνόμορφων ὁδῶν. Δὲν ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῆς Κομπανίας,
ζοῦμε ὅμως στὴν ἐποχὴ τοῦ Μάρκετινγκ!
[…] Ὅταν ἡ Ἐκκλησία
μίλησε γιὰ τὴ σάρκωση, τὴν ἀπερινόητη ἔλευση τοῦ Υἱοῦ, μίλησε γιὰ κένωση καὶ γιὰ ξενιτεία του.
Κένωση εἶναι νὰ
εἶμαι πρόθυμος νὰ κενώσω τὴ λευκότητά μου, τὴν εὐρωπαϊκότητά μου καὶ τὸν ἐθνικισμό
μου καὶ νὰ γίνω, λόγου χάρη, ἀφρικανὸς στὴν Ἀφρική, γιὰ νὰ οἰκοδομηθεῖ
πραγματικὰ τοπικὴ ἐκκλησία, κι ὄχι ὑποκατάστημα κάποιου ἐθνικοῦ ἢ πολιτισμικοῦ
κέντρου. […]
Ξενιτεία εἶναι
κάτι πολὺ διαφορετικὸ ἀπὸ τὰ ταξίδια ἑνὸς μάνατζερ. Εἶναι νὰ δεχτῶ νὰ γίνω ξένος
σ’ ἕναν ξένο τόπο, κι ἔτσι νὰ ζήσω στὸ πετσί μου τὴν ἀποξένωση καὶ τὴ διαίρεση τῆς
ἀνθρωπότητας, κρατώντας ὅμως ταυτόχρονα τὴν πίστη ὅτι ὅλη ἡ οἰκουμένη εἶναι
πατρίδα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ «τοῦ Κυρίου εἶν’ ἡ γῆ καὶ ὅτι τὴ γεμίζει·
ἡ οἰκουμένη κι ὅσοι μένουνε σ’ αὐτὴν» (Ψαλμ. 24 [23]:1). […]
Θανάσης Ν. Παπαθανασίου,
Ἡ Ἐκκλησία γίνεται ὅταν ἀνοίγεται, ἡ ἱεραποστολὴ
ὡς ἐλπίδα καὶ ὡς ἐφιάλτης, ἐκδ. Ἐν πλῷ, Ἀθήνα 2008, σ. 290-291·297-299