Κώστας Λουδοβίκος, Τὸ στέμμα τοῦ θηρίου |
[…] Πολιτικὰ τὴν
ἐποχὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης ἡ ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία βρίσκεται στὸ ἀπόγειο τῆς ἐπέκτασης
τῶν ὁρίων της. Περιλαμβάνει ὅλο σχεδὸν τὸν μεσογειακὸ χῶρο καὶ μάλιστα σὲ μεγάλο
βάθος. Ὁ πληθυσμὸς τῆς ὑπαίθρου, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀστικῶν κέντρων βρίσκεται σὲ οἰκονομικὴ
ἐξαθλίωση, ἐξαιτίας πολλῶν οἰκονομικῶν κρίσεων καὶ πολέμων, ἀλλὰ καὶ ἐξαιτίας τῶν
τεράστιων δαπανῶν ποὺ ἀπαιτοῦνταν γιὰ τὴ συντήρηση τοῦ πολυάριθμου στρατοῦ καὶ τῆς
πολυδάπανης κρατικῆς μηχανῆς. Στὴν κοινωνία κυριαρχοῦν νεόπλουτοι ἐπαρχιῶτες,
ἐνοικιαστὲς φόρων καὶ μεγαλογαιοκτήμονες, ποὺ προκαλοῦν τὴν ἔντονη ἀντίδραση τῶν
λαϊκῶν στρωμάτων μὲ τὴν ἀλόγιστη κατασπατάληση τοῦ πλούτου τους. Οἱ κοινωνικὲς ἀντιθέσεις
εἶναι ὀξύτατες, ἡ διάδοση τῆς δουλείας εἶναι εὐρεία, ἡ ὠμὴ βία τῶν κρατούντων σὲ
βάρος τῶν κατακτημένων λαῶν καὶ ἡ ἀπληστία τῶν πολιτικῶν καὶ στρατιωτικῶν ἀξιωματούχων
εἶναι ἐμφανέστατες. Ἡ κοινωνία λοιπὸν αὐτὴ ποὺ βρίσκεται σὲ ἀποσάθρωση ἐπιχειρεῖται
νὰ διακυβερνηθεῖ μὲ τὴν προβολὴ τῆς λατρείας τοῦ αὐτοκράτορα. Ἔτσι ὁ αὐτοκράτορας
ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Δομιτιανοῦ ἀναγορεύεται «κύριος καὶ θεός». Ἡ θεοκρατικὴ αὐτὴ θεμελίωση
τῆς λειτουργίας τῆς ἐξουσίας, παρμένη ἀπὸ τὰ βασίλεια τῆς Ἀνατολῆς, στηρίζεται
στὸν ἐπίγειο θεό – αὐτοκράτορα. Δὲν περιορίζεται δηλαδὴ στὴ μέχρι τώρα χρήση τῆς
ἐπίσημης πολιτικῆς λατρείας, ἀλλὰ θεοποιεῖ τὸν ἴδιο τὸν αὐτοκράτορα.
[…] Ὁ Ἰωάννης
στὴν Ἀποκάλυψη ἐπιλέγει τὸν δρόμο τῆς ρήξης. Δὲν εἶναι ὅμως εὔκολο νὰ ἐκφράσει ἀνοικτὰ
τὴ στάση του αὐτή. Κάτι τέτοιο θὰ ἦταν ἐπικίνδυνο. Ἐξάλλου, στόχος του δὲν ἦταν
νὰ ἀσκήσει κριτικὴ στὴ ρωμαϊκὴ ἀρχὴ ὴ νὰ ἐκφράσει τοὺς ὅρους κάτω ἀπὸ τοὺς ὁποίους
θὰ ἦταν δυνατὸ νὰ γίνει ἀνεκτή, ὅπως λ.χ. στὴν περίπτωση τοῦ Παύλου. Ἀντίθετα
στόχος του ἦταν ἡ καλλιέργεια τῆς συνείδησης τῶν Χριστιανῶν. Γι’ αὐτὸ ἐπέλεξε ὡς
μέσο ἔκφρασης τὴ συμβολικὴ γλῶσσα καὶ χρησιμοποιεῖ σύμβολα, εἰκόνες καὶ παρεκκλίνοντες
γλωσσικοὺς τρόπους· πράγματα συνήθη στὴν τεχνικὴ τῆς ἰουδαϊκῆς ἀποκαλυπτικῆς,
κατανοητὰ μὲν ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ἀποδέκτες του, ἀκατανόητα ὅμως ἀπὸ τὶς
κρατικὲς καὶ ἀστυνομικὲς ρωμαϊκὲς ἀρχές.
[…] Ὁ Ἰωάννης ἀντιμετωπίζει
τὴν ἐξουσία ὄχι μέσα ἀπὸ μιὰ δεοντολογικὴ περιγραφὴ τοῦ ρόλου της, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν
ἐμπειρία τῆς πραγματικῆς λειτουργίας της, ποὺ εἶναι βίαιη, ἀπάνθρωπη καὶ
καταπιεστική. Γι’ αὐτὸ καὶ τὴν ἀποδίδει συμβολικὰ μὲ ἕνα θηρίο ποὺ ἔχει δέκα κέρατα
καὶ ἑπτὰ κεφάλια. Ξεμασκαρεύει τὴν υπεροπτικὴ αὐτὴ ἐξουσία τῆς ὠμῆς βίας, ποὺ ἐμφανίζεται
ὡς εὐεργέτιδα τῶν ἀνθρώπων, καὶ ἀπομυθοποιεῖ τὴ θεοκρατικὴ ἰδεολογία ποὺ
χρησιμοποιεῖ γιὰ νὰ τοὺς καθυποτάξει. […]
Ἰωάννη Σ. Πέτρου,
Ἡ πολιτικὴ τῆς Ἀποκάλυψης καὶ ὁ
κοινωνικοπολιτικὸς μύθος τῆς σύγχρονης ἀποκαλυπτικῆς στὸ «Ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη.
Προβλήματα φιλολογικά, ἱστορικά, ἑρμηνευτικά, θεολογικά.» Λευκωσία 1991