Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024

τὸ ἐπάγγελμα τῆς θρησκείας καὶ τὸ τοῦ πατριωτισμοῦ

 


    Ἀνάμεσα σὲ τόσα νεοπλάσματα τῶν ποικιλωνύμων συλλόγων, κοντὰ εἰς τὰς διαφόρους Ἀναστάσεις, Ἀναμορφώσεις, Ἀναγεννήσεις, Ἀναζυμώσεις καὶ Ἀναπλάσεις, τὰς ἐπαγγελομένας τὴν διόρθωσιν - ἐπειδὴ μεταξὺ ὅλων τῶν ἐπαγγελμάτων, εἰς ὅλον τὸ Γένος, περνᾷ ἐξόχως τὸ ἐπάγγελμα τῆς θρησκείας, καθὼς καὶ τὸ τοῦ πατριωτισμοῦ - ἐδοκίμασε καὶ ὁ περὶ οὗ ὁ λόγος, ὁ Θεόδωρος Χρυσοβουλλίδης, νὰ συστήσῃ καὶ αὐτὸς ἕνα σύλλογον. Εἶναι ἀληθὲς ὅτι ἐχρημάτισε πρὸς καιρὸν μέλος εἰς ὅλους τοὺς ἄνω ρηθέντας συλλόγους καὶ εἰς πολλοὺς ἄλλους ἀκόμη, πλὴν δὲν εὐδοκίμησεν. Ἡ «μπογιά του δὲν περνοῦσε», καθὼς εἶπεν εἷς ἀδιάκριτος φίλος του. […]

Ἐντοσούτῳ ὁ Θεόδωρος δὲν ἀπογοητεύετο, κ’ ἐξηκολούθει νὰ περιφέρεται εἰς ἐκκλησίας καὶ εἰς ὁμηγύρεις, νὰ βγάζῃ λόγους καὶ νὰ κηρύττῃ. Ὁ «ἀδιάκριτος φίλος του» τοῦ εἶπε μιᾷ τῶν ἡμερῶν: Τὸ βῆμα τῆς ἐκκλησίας δὲν εἶναι, ὅπως τὸ βῆμα τὸ δικανικόν, τὸ βῆμα τὸ πολιτικόν, […] Ὄχι νὰ κάμετε "ποριμὸν τὴν εὐσέβειαν", ἄνθρωποι λαϊκοί, κοσμικοί, μὲ στριμμένους μύστακας, μὲ ὀρθὰ κολλάρα. Τὶ καινοτομίαι, τὶ ξενισμοί, τὶ λεσχηνεῖαι εἶναι αὐτά; Προτεστάνται εἴμαστε ἐμεῖς ἐδῶ;

 

Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ὁ Διδάχος

 

Κυριακή 4 Φεβρουαρίου 2024

πλησίον - ὁ σκοπός τῆς αὐτονομίας

 


  Ἐκεῖνος ὁ σπινθὴρ ὁ ἐνοικῶν ἐν τῷ βάθει τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως, ἀλλ’ ἀνίσχυρος ὢν ν’ ἀκτινοβολήσῃ ἕνεκα τοῦ παχέους τείχους τῆς ἐκ τοῦ χρηματισμοῦ ὑλοφροσύνης, θὰ ἐκπέμψῃ ἄπλετον φῶς καὶ ἡ προσωπικότης θὰ ἀναλάμψῃ ἐν ἰσοθέῳ μεγαλειότητι. Τοιαύτη μεταμόρφωσις θὰ συντελεσθῇ διότι ἡ μεταβολὴ τοῦ συστήματος τῆς κυκλοφορίας τοῦ πλούτου, θὰ ἐξασφαλίσῃ ἐν πρώτοις εἰς τὸ ἄτομον τὴν εὐκαιρίαν νὰ οἰκοδομήσῃ χαρακτῆρα. […]

Ὁ χαρακτὴρ κατορθοῦται καὶ τελειοποιεῖται μόνον ὑπὸ τὸν ἥλιον τῆς αὐτονομίας ἑκάστου ἀτόμου. Ἀλλ’ ἡ αὐτονομία τοῦ ἀτόμου εἶνε ἀδύνατος ἐνόσῳ δὲν ἀναγνωρίζεται ἡ ἀρχὴ ὅτι λόγος ὑπάρξεως ἑκάστου εἶνε ἡ ὀλβιότης ὅλων. Μόνον ἐπιτυγχάνων τις τὴν αὐτονομίαν του, ἥτις ἀποτελεῖ τὰ πρωτοτόκια τοῦ ἀνθρώπου, θὰ δυνηθῃ νὰ βλέπῃ ἑαυτὸν ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ πλησίον.

 


Πλάτων Δρακούλης, Ἡ προσεχὴς ἐπανάστασις

Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2023

ἡ ὕλη τῆς πνευματικότητας

 

Ὡς «πνευματικότητα» ἐννοῶ πρῶτα ἀπ’ ὅλα πὼς τὸ ἄτομο πρέπει νὰ ἀπορεῖ σχετικὰ μὲ αὐτὸ ποὺ ἀποκαλοῦμε «τὸ νόημα τῆς ζωῆς». (Σινεμὰ σὰν προσευχή)

Ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα, ποὺ γιὰ μοναδικό της σκοπὸ ἔχει νὰ γεμίζει τὸ στομάχι της, εἶναι καταδικασμένη νὰ παρακμάσει, νὰ διαλυθεῖ, νὰ ἀλληλομισηθεῖ.

Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνον…

[…] Ἔχουμε φτύσει πάνω σὲ ὅλες τὶς ἠθικὲς καὶ πνευματικὲς ἀξίες. Πῶς λοιπὸν μποροῦμε νὰ σωθοῦμε; Φυσικά, ὄχι πιστεύοντας καὶ ἀκολουθώντας κάποιους ἀρχηγούς!

[…] Αὐτὴ ἡ ἀποξένωση ἀπὸ κάθε τι πνευματικὸ μόνο τέρατα μπορεῖ νὰ γεννήσει.

Σήμερα, ὅσο ποτὲ πρίν, πρέπει νὰ ὑπερασπιστοῦμε ὁ,τιδήποτε ἔχει σχέση μὲ τὴν πνευματικότητα.

Ἀντρέι Ταρκόφσκι, Μαρτυρολόγιο, μτφρ. Ἀλέξανδρος Ἴσαρης,Ἴνδικτος 2006


Δημιουργήσαμε ἕναν πολιτισμὸ ποὺ ἀπειλεῖ νὰ καταστρέψει τὴν ἀνθρωπότητα.

Ἀπέναντι σὲ καταστροφὴ τέτοιας κλίμακας τὸ μόνο ποὺ πρέπει νὰ τεθεῖ, κατὰ τὴ γνώμη μου, εἶναι ἡ προσωπικὴ εὐθύνη τοῦ ἀτόμου καὶ ἡ προθυμία του γιὰ θυσία, χωρὶς τὴν ὁποία παύει νὰ λογίζεται ὡς πνευματικὸ ὄν.

 Ἀντρέι Ταρκόφσκι, Σμιλεύοντας τὸν χρόνο, μτφρ. Σ.Βελέντζας, ἐκδ. Νεφέλη 1987


Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023

«…θὰ εἶναι χριστιανός»

 

Miguel Hernandez



    Ὁ πρωταρχικὸς χριστιανισμὸς εἶναι κατάργηση τοῦ κράτους: ἀπαγορεύει τοὺς ὅρκους, τὴ στρατιωτικὴ θητεία, τὴν αὐτοάμυνα, καὶ τὴν ὑπεράσπιση ὁποιουδήποτε εἴδους κοινότητας, τὴ διάκριση μεταξὺ συμπατριωτῶν καὶ ξένων, καὶ ἐπίσης τὴ διαφοροποίηση τῶν τάξεων. […]

Ὅποιος θὰ ἔλεγε σήμερα: «Δὲν θέλω νὰ εἶμαι στρατιώτης», «δὲν δίνω φράγκο γιὰ τὰ δικαστήρια», «δὲν θὰ ἀξιώσω τὶς ὑπηρεσίες τῆς ἀστυνομίας», «δὲν θὰ κάνω τίποτε ποὺ νὰ διαταράξει τὴν εἰρήνη μέσα μου: καὶ ἂν πρέπει νὰ ὑποφέρω γι’ αὐτὸ τὸν λόγο, τίποτε δὲν θὰ μὲ βοηθήσει καλύτερα νὰ διατηρήσω τὴν εἰρήνη μέσα μου ἀπὸ τὸν πόνο» - θὰ εἶναι χριστιανός.

 


Φρίντριχ Νίτσε, Ἡ θέληση γιὰ δύναμη, μτφρ. Ζήσης Σαρίκας, ἐκδ. Πανοπτικόν, Θεσσαλονίκη 2014

Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2023

πειραματικὸς κομμουνισμὸς καὶ βασιλεία τοῦ Θεοῦ

 

Λέει ὁ Λαντάουερ τὸ 1915: «Ὁ σοσιαλισμὸς εἶναι ἡ ἀπόπειρα νὰ ὁδηγήσουμε τὴν κοινὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου σ’ ἕναν δεσμὸ κοινοῦ πνεύματος σὲ ἐλευθερία, δηλαδὴ σὲ θρησκεία». […]

Γιατὶ τὸ πνεύμα τῆς ἀλληλεγγύης μπορεῖ ἀληθινὰ νὰ παραμείνει ζωντανὸ μόνον ἐφ’ ὅσον ὑπάρχει ζωντανὴ σχέση μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων.  […]

Σφάλλει, συνεπῶς, ὁ Κροπότκιν, ὅταν ἀποδίδει τὴν κατάρρευση τῶν πειραματικῶν κομμουνιστικῶν ἀποικιῶν στὸ γεγονὸς ὅτι «θεμελιώθηκαν σ’ ἕνα ἀνάβρυσμα θρησκευτικότητας, ἀντὶ νὰ θεωρήσουν τὴν κοινότητα ἁπλῶς ἕναν τρόπο κατανάλωσης καὶ παραγωγῆς τὸν ὁποῖο ἐπέβαλε ἡ οἰκονομία». Γιατὶ ἀκριβῶς ὅπου μιὰ ἀποικία γεννιέται ὡς ἔκφραση πραγματικῆς θρησκευτικῆς ἔξαρσης καὶ ὄχι ἁπλῶς ὡς ἐπισφαλὲς ὑποκατάστατο τῆς θρησκείας, καὶ ὅπου βλέπει τὴν ὕπαρξή της ὡς ἀπαρχὴ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ - αὐτὸ συνήθως ἐνισχύει τὴν ἀνθεκτικότητά της.

 


Μάρτιν Μπούμπερ, Μονοπάτια στὴν οὐτοπία, μτφρ. Βασίλης Τομανᾶς, ἐκδ. Νησίδες

Σάββατο 4 Νοεμβρίου 2023

Εὐχαριστία καὶ κοινωνία

 


[…] Ἡ ἀληθινὴ καὶ θετικὴ ἰσότητα, ὅπως ἄλλωστε καὶ ἡ ἀληθινὴ καὶ πραγματικὴ ἐλευθερία, φανερώνεται καὶ πραγματοποιεῖται μὲ τὴν ἀλληλεγγύη, τὴν ἀλληλοσυμπλήρωση καὶ τὴν ἀδελφωσύνη ποὺ κάνουν ὥστε οἱ πολλοὶ νὰ ζοῦν σὰν ἕνα σῶμα, ὡς εἷς ἄνθρωπος. Τὸ βάπτισμα τῆς ἐλευθερίας καὶ τὸ χρίσμα τῆς ἰσότητας βρίσκουν τὸ ἐπιστέγασμα καὶ τὴν κορωνίδα τους στὸ μέγα μυστήριον τῆς Εὐχαριστίας ἢ Κοινωνίας, τὸ μυστήριο τῆς ἀδελφωσύνης, ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ποὺ άποτελεῖ ἐκπλήρωση τῆς προσευχῆς τοῦ Χριστοῦ: 'Ίνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, Πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ έν σοί (’Ιωάν. 17, 21). Ἐπισυνάγοντας ὅλους τοὺς μαθητάς του σὲ μιὰ κοινωνία, συγκεντρώνοντάς τους γύρω ἀπὸ τὸ αὐτὸ τραπέζι ὁ Ἱησοῦς Χριστὸς ἔσπασε ὅλες τὶς διακρίσεις, κοινωνικές, πολιτικές, ἐθνικές· αὐτὸς ποὺ θέλησε νὰ γίνει ὁ Ἀδελφὸς ὅλων περιέλαβε μέσα στήν ἀδελφωσύνη του ὅλες τὶς τάξεις, ὅλες τὶς κρατικὲς διαρθρώσεις, ὅλες τὶς ἐθνικὲς παραδόσεις. Καὶ ἐφ’ ὅσον αὐτὴ ἡ μυστηριώδης κοινωνία τοῦ Σώματος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀληθινὴ καὶ πραγματική, τότε μὲ τὴ συμμετοχή μας αὐτὴ γινόμαστε ὅλοι ἀδελφοί, χωρὶς καμιὰ διάκριση τάξεως, φυλῆς ἢ γλώσσας. Γι’ αυτὸ ἐὰν ἐξακολουθοῦμε νὰ μισοῦμε οἱ μὲν τοὺς δέ, νὰ πολεμοῦμε μεταξύ μας καὶ νὰ ἀλληλοφονευόμαστε, τότε ὄχι μόνο μεταφορικὰ ἀλλὰ πραγματικὰ εἴμαστε ἀδελφοκτόνοι, ὄχι μόνον ἁμαρτάνουμε, ἀλλὰ κυριολεκτικὰ σταυρώνουμε τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀποδεικνύουμε ἄδεια ἀπὸ κάθε περιεχόμενο τὴν χριστολογικὴ πίστη καὶ ὁμολογία τῆς Ὀρθοδοξίας.

 

 

Βλαντιμὶρ Σολοβιώφ, Ἡ Ὀρθόδοξη χριστολογία γιὰ τὰ κοινωνικὰ προβλήματα, μτφρ. Δημήτρης Γεωργίου, περ. Σύνορο ν. 40, Χειμώνας 1966-1967