Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2021

προτιμότερος ὁ ἀθεϊσμὸς ἀπὸ τὴν ἀδιαφορία


-    Ἀπεναντίας, ὁ ἀθεϊσμὸς εἶναι πιὸ ἀξιοσέβαστος ἀπ’ τὴν ἀδιαφορία ἑνὸς ἀνθρώπου τῶν κοσμικῶν κύκλων, - πρόσθεσε εὔθυμα κι ἁπλόψυχα.

-         Ἀχά, ἔτσι, ἔ;

-    Ὁ ἀπόλυτος ἀθεϊστὴς στέκεται στὸ προτελευταῖο ἐπάνω σκαλοπάτι καὶ τὸν χωρίζει ἕνα βῆμα ἀπ’ τὴν ἀπόλυτη πίστη (ἄλλο ζήτημα ἂν θὰ τὸ κάνει ἢ ὄχι αὐτὸ τὸ βῆμα) μὰ ὁ ἀδιάφορος δὲν ἔχει καμιὰ πίστη, ἐχτὸς ἀπὸ ἕναν κακὸ φόβο.

-        Ὡστόσο ἐσεῖς…διαβάσατε τὴν Ἀποκάλυψη; […]

-       Σᾶς ἔκανε ἐντύπωση ποὺ ὁ Ἀμνὸς ἀγαπάει περισσότερο τὸν κρύο παρὰ τὸν χλιαρό, - εἶπε, - καὶ σᾶς δὲν σ’ ἀρκεῖ νὰ εἶστε χλιαρός.

 

Φ. Ντοστογιέσκι, Δαιμονισμένοι, μτφρ. Ἄρης Ἀλεξάνδρου, τ. Γ´, ἐκδ. Γκοβόστη

Μ. Θεοδωράκης - 7η Συμφωνία

 

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2021

αξιο-λόγηση ανάξια λόγου

    


Το βροντερό ΟΧΙ των εκπαιδευτικών στην υποτιθέμενη αξιολόγηση δεν έχει καμία σχέση με μία συντεχνιακή εμμονή ακινησίας και οπισθοδρόμησης, αλλά με τον αγώνα και την αγωνία να παραμείνει το δημόσιο σχολείο άθικτο απ’ την αρπακτικότητα της αγοράς και την αντισυνταγματική θέσπιση διακρίσεων εντός του.

Η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, στην οποία αντιτίθεται η συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτικών, είναι μία διαδικασία διοικητικής υποκρισίας, εφόσον σκοπός της δεν είναι η ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου αλλά η μετακύλιση των κρατικών ευθυνών για κάθε έλλειψη, ανεπάρκεια και αδυναμία στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Είναι σαν για την ἔλλειψη των ΜΕΘ να φταίνε οι υγειονομικοί…

Αποτελεί τον προθάλαμο της κατηγοριοποίησης των σχολείων σε «αποδοτικά» και μη καταστρατηγώντας με τον τρόπο αυτό τη συνταγματική υποχρέωσή του για καθολική, ισότιμη και εξίσου ποιοτική παροχή δημόσιας εκπαίδευσης σε κάθε της βαθμίδα.

 Εγκαθιδρύει έναν ανούσιο γραφειοκρατικό γολγοθά, που το μόνο αποτέλεσμά του θα είναι ο πλήρης και καταστροφικός αποπροσανατολισμός του εκπαιδευτικού από τον κύριο σκοπό της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στις συνθήκες αυτές το μάθημα καθίσταται πάρεργο ελάχιστης προτεραιότητας. 

Όσο δε αφορά στην αξιολόγηση του ίδιου του εκπαιδευτικού, πρόκειται για μία διαδικασία παρωδία, καθώς οι τεχνητές συνθήκες που επιβάλλει νοθεύουν απροκάλυπτα και καθοριστικά το προς αξιολόγηση αποτέλεσμα.

Ακυρώνει αντιπαιδαγωγικά την αυτενέργεια εκπαιδευτικού-μαθητή, αφού η εκπαιδευτική διαδικασία εγκιβωτίζεται σε ασφυγκτικές νόρμες αδιαφορώντας για τον ιδιαίτερο και κάθε φορά ανεπανάληπτο χαρακτήρα των ειδικών συνθηκών κάθε τάξης.

Ποσοτικοποιεί στανικά μία κατεξοχήν δυναμική λειτουργία, όπως αυτή της αλληλεπίδρασης εκπαιδευτικού-μαθητή, η οποία διέπεται σχεδόν αποκλειστικά από ποιοτικά χαρακτηριστικά και ζητούμενα. Στο εξής αγαθά όπως η διαμόρφωση και η καλλιέργεια προσωπικοτήτων, αξιών αλλά και η ανατροφοδότηση της σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητή θα αντικαθίστανται από μετρήσιμες δεξιότητες πάντα κατά τα επικαιρικά κάθε φορά κελεύσματα της αγοράς.

Όλα τα παραπάνω επιχειρούνται από ένα υπουργείο, το οποίο έχει να επιμορφώσει τους λειτουργούς του από τον πρώτο χρόνο του διορισμού τους! Κι όταν η επιμόρφωση πραγματοποιείται, κατά πάγιο αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας, αυτή έχει να κάνει με συγκυριακές διαδικασίες βιτρίνας για βιβλία που τον επόμενο χρόνο αποσύρονται, για ειδικές περιστάσεις (βλ. lockdown) που έχουν πια παρέλθει ή για νέες πρακτικές, που ήδη εφαρμόζονται, αλλά πιστοποιούνται μετά την παρέλευση ετών (βλ. Β1 και Β2 επίπεδο ΤΠΕ)! Είναι το ίδιο υπουργείο που προσλαμβάνει αναπληρωτές τον Δεκέμβριο και σε ένα μήνα τους σύρει σε ΕΔΕ διότι δεν ανταποκρίνονται στον απαιτούμενο χρόνο κάλυψης της ύλης (!), το ίδιο υπουργείο που ξέχασε να αξιολογήσει με άριστα τους εκπαιδευτικούς, που έφεραν εις πέρας την τηλεκπαίδευση όντες ανεπιμόρφωτοι και εγκαταλειμμένοι σε πρωτόγνωρες συνθήκες. Είναι το ίδιο το υπουργείο που αυτοαξιολογήθηκε με άριστα στην αντιμετώπιση της κρίσης μοιράζοντας …αλεξίπτωτα για μάσκες και κουνά τώρα το δάχτυλο του αυταρχισμού στην εκπαιδευτική κοινότητα κατασυκοφαντώντας την ως αρνήτρια της αξιολόγησης, που το ίδιο δεν δέχεται για τον εαυτό του!

Τα παραπάνω δεν αμνηστεύουν ούτε τις αστοχίες των συνδικαλιστικών σωματείων, ούτε τις όποιες ευθύνες των εκπαιδευτικών. Το κάθε τι όμως αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο αποδέκτη. Και επί του προκειμένου η ερχόμενη «αξιολόγηση» όχι απλώς δεν έχει σκοπό να αναβαθμίσει την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και να θεραπεύσει προβλήματα και αδυναμίες, αλλά τουναντίον να τα καταστήσει καθεστώς. Για να απεμπλακεί διαπαντός από τον βραχνά της διαφύλαξης και αναβάθμισης των δημόσιων αγαθών, ώστε η ισότιμη πρόσβαση όλων σε αυτά να χαρακτηρίζεται «αγκύλωση» και «λαϊκισμός». Ο χώρος της παιδείας άλλωστε δεν είναι ο μόνος που αντιμετωπίζεται ως βαρίδιο και πρόσκομμα από τη νεοφιλελεύθερη αλλεργία σε οτιδήποτε συνιστά κοινωνία.   

Ανδρέας Βιτούλας – αντιπρόεδρος ΕΛΜΕ Καστοριάς


ΕΛΜΕ Καστοριάς - ὄχι στὴν ἀξιο-καταλόγηση

 

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2021

χριστιανοὶ ἀναρχικοὶ καὶ κρατικὴ ἐξουσία

 


[…] ἂν ὁ Θεὸς ἐγκρίνει τὶς κρατικὲς ἐξουσίες, εἶναι μόνο γιὰ νὰ διατηρήσει μιὰ τάξη ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς ποὺ ἀρνοῦνται νὰ ἀκολουθήσουν τὶς ἐπιταγές του. Μὲ ἄλλα λόγια, τὸ κράτος μπορεῖ νὰ φέρει μιὰ ἐγκυρότητα γιὰ τοὺς μὴ χριστιανοὺς ἀλλὰ ἂν «ὅλοι πραγματικὰ ἀκολουθοῦσαν τὰ χνάρια τοῦ Χριστοῦ, τὸ κράτος θὰ ἐξανεμιζόταν».[1] Ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ τὸ κράτος πρὸς χάριν τῆς κοσμικῆς τάξης μόνο ἐπειδὴ δὲν ἀκολουθήθηκαν οἱ ἐντολές του γιὰ μιὰ εἰρηνικὴ καὶ δίκαιη κοινωνία. Σὲ μιὰ κοινότητα χριστιανῶν, οἱ ἐξουσίες αὐτὲς θὰ ἦταν περιττές. Ἔτσι, γιὰ πολλοὺς χριστιανοὺς ἀναρχικούς, τὸ κράτος παραμένει ἕνα ἀναγκαῖο κακὸ ἀνάμεσα στοὺς μὴ χριστιανούς, ἀλλὰ μόνο ἐπειδὴ ἀρνοῦνται νὰ ἀκολουθήσουν τὶς ἐντολὲς τοῦ Ἰησοῦ. Τὸ κράτος εἶναι βίαιο καὶ μὴ χριστιανικὸ καὶ ὁ Θεὸς ζητᾶ ἀπὸ ὅλους νὰ τὸ ξεπεράσουν. Ἀλλὰ ὅσο ἡ ἐναλλακτικὴ τοῦ Ἰησοῦ δὲν γίνεται ἀποδεκτή, τὸ κράτος παραμένει ἡ μόνη λύση γιὰ νὰ ἐπανορθώσει ὁ Θεὸς τὶς ἁμαρτίες καὶ τὶς ἀδικίες. Τὸ κράτος εἶναι ἕνα σύμπτωμα τῆς ἀνθρώπινης ἀτέλειας καὶ γίνεται ἀνεκτὸ ἀπὸ τὸ Θεὸ μόνο ἐπειδὴ ἀποδέχεται τὸ ὅτι τὸν ἔχουμε ἀπορρίψει.

Φυσικά – καὶ μὲ ἀπογοήτευση γιὰ τοὺς μὴ χριστιανοὺς ἀναρχικούς – αὐτὸ ὑπονοεῖ ὅτι ὁ χριστιανικὸς ἀναρχισμὸς προορίζει τὸν ἀναρχισμὸ μόνο γιὰ τοὺς χριστιανούς.[2] Ἀνάμεσα στοὺς μὴ χριστιανοὺς τὸ κράτος εἶναι ἕνας ἀποδεκτός, ἂν καὶ ἀτυχὴς καὶ ἀτελής, ὑπηρέτης τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ θέση σὲ καμία περίπτωση δὲν ἀκυρώνει τὴ σκληρὴ κριτικὴ τῶν χριστιανῶν ἀναρχικῶν ἐνάντια στὸ κράτος.[3] Ἄλλωστε, οἱ τελευταῖοι ἐπιζητοῦν τὴν ἀποδοχὴ τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἰησοῦ ἀπὸ τοὺς πάντες – ἐπιθυμοῦν τὴ στροφὴ ὁλόκληρης τῆς κοινωνίας στὸν ἀληθινὸ χριστιανισμό. Ἀλλὰ τὴν ἴδια στιγμή, σύμφωνα μὲ τὸν Παῦλο, πρέπει νὰ ἀνεχτοῦν τὴν παρουσία τοῦ κράτους ὡς ἕνα ἀτυχὲς σύμπτωμα τῆς ἀπόρριψης τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν κοινωνία.[4] Ὁ χριστιανισμὸς ξεπερνᾶ τὸ κράτος ὰλλὰ τὸ ἀνέχεται ἀνάμεσα στοὺς εἰδωλολάτρες. Αὐτὸ εἶναι πού, γιὰ πολλοὺς χριστιανοὺς ἀναρχικούς, ὑπονοεῖ ὁ Παῦλος στὴν Πρὸς Ρωμαίους 13. Ὑπενθυμίζει στοὺς χριστιανοὺς τοὺς λόγους ὕπαρξης τοῦ κράτους, καλώντας τους ταυτόχρονα νὰ ὑπομείνουν καὶ νὰ συγχωρήσουν αὐτὴν τὴν παγανιστικὴ ἀπόρριψη τοῦ Θεοῦ. 

Ἔτσι, τὸ μήνυμα πίσω ἀπὸ αὐτὴν τὴ θέση εἶναι, γιὰ νὰ γίνει σαφές, «ὅτι οἱ χριστιανοὶ δὲν ἀποτελοῦσαν μιὰ σέκτα ἀνατροπῆς τοῦ Καίσαρα καὶ ἐπιβολῆς τῆς θρησκείας τους σὲ ὅλους».[5] Τὸ μέλημα τοῦ Παύλου εἶναι νὰ μὴν ἐμπλακοῦν οἱ χριστιανοὶ σὲ ὁποιαδήποτε βίαιη ἐξέγερση – παρόλη τὴν καταδίωξή τους.[6] Μηνύει στοὺς χριστιανοὺς τῆς Ρώμης «νὰ μείνουν μακριὰ ἀπὸ κάθε ἐπιθυμία …ἀνταρσίας,» καί, ἀντίθετα, νὰ υἱοθετήσουν μιὰ ἀγαπητικὴ «συμπεριφορὰ μὴ ἀντίστασης ἀπέναντι στὴν τυραννικὴ κυβέρνηση»,[7] μιὰ συμπεριφορὰ ποὺ ἔτσι θὰ «ἔθετε ἕνα παράδειγμα ταπεινότητας καὶ εἰρηνικῆς διαβίωσης γιὰ τοὺς ἄλλους».[8] Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ Πρὸς Ρωμαίους 13 «ἐπιδιώκει νὰ ἐφαρμόσει τὴν ἐντολὴ τῆς ὰγάπης σὲ συνθῆκες ὅπου οἱ χριστιανοὶ ἔδειχναν μιὰ ἀπέχθεια γιὰ τὶς ἀρχές».[9] Δὲν νομιμοποιεῖ τὸ κράτος ὅπως δὲν νομιμοποιεῖ καὶ ὁποιαδήποτε ἐξέγερση ἐναντίον του. Ὑπενθυμίζει στοὺς χριστιανοὺς πὼς ὁ Ἰησοῦς ἀρνήθηκε νὰ συνταχθεῖ μὰ αὐτὸν τὸν τύπο ἐπαναστατικῆς πολιτικῆς, πώς, ἀντίθετα, ἡ χριστιανικὴ ἐπανάσταση θὰ λάβει χώρα θέτοντας τὸ παράδειγμα τῆς ἀγάπης, τῆς συγχώρεσης καὶ τῆς θυσίας. […]


ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ: ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΕΦ. 13, «ΤΑ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΟΣ ΤΩ ΚΑΙΣΑΡΙ» ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ, Άρθρο δημοσιευμένο στο συλλογικό τόμο Alexandre J. M. E. Christoyannopoulos (editor), Religious Anarchism, New Perspectives, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle, 2009.

 



[1] Brock, The Political and Social Doctrines of the Unity of Czech Brethren in the Fifteenth and Early

Sixteenth Centuries (The Hague: Mouton and Co., 1957), 48.

[2] Βλ. Γιὰ παράδειγμα Vernard Eller, Christian Anarchy: Jesus’ Primacy over the Powers (Eugene: Wipf and Stock, 1987), 12.

[3] Και εδώ, για λεπτομέρειες, βλ. Christoyannopoulos, Christian Anarchism: A Political Commentary on the Gospel (Exeter: Imprint Academic, 2010).

[4] Πρέπει να σημειωθεί πως ενώ αυτή η άποψη συνοψίζει το συμπέρασμα στο οποίο φτάνουν οι

χριστιανοί αναρχικοί που δίνουν μια ευκαιρία στον Παύλο και βλέπουν τις επιστολές του ως

αυθεντικά συμβατές με τη διδασκαλία του Ιησού, δεν είναι αυτή την οποία θα συμμερίζονταν αυτοί

που τον απορρίπτουν - συγκεκριμένα ο Tolstoy. Για κάποιον σαν τον Tolstoy, που οικουμενοποιεί τις

εντολές του Ιησού με το να τις θεμελιώνει σε έναν παγκόσμιο λόγο, το κράτος είναι διαβολικό και δεν

θα έπρεπε να γίνεται ανεκτό αλλά να ξεπερνιέται – τελεία και παύλα. Και έπειτα, υπό μια έννοια, για

όλους τους χριστιανούς αναρχικούς, οι μη χριστιανοί είναι εκείνοι που δεν έχουν πλήρως κατανοήσει

ή δει την αλήθεια. Επιπλέον, όλοι οι χριστιανοί αναρχικοί συνιστούν ανοχή, αγάπη και

συγχωρητικότητα προς όλους εκείνους που σφάλλουν στεκόμενοι στο πλευρό του κακού. Έτσι,

τελικά, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτοί που απορρίπτουν τον Παύλο όσον αφορά στα

συμπεράσματα στα οποία φτάνουν αυτοί που τον αποδέχονται, είναι πιθανώς λιγότερο σημαντικές από

όσο αρχικά φαίνονταν.

[5] Michael Tennant,Christianarchy? (Strike the Root), http://www.strike-the-root.com/51/tennant/tennant5.html, §19.

[6] Enrico C. S. Molnár, A Study of Peter Chelčický’s Life and a Translation from Czech of Part One

of His Net of Faith, ed. Tom Lock, 110.

[7] Yoder, 202. Βλ. επίσης Ninety–Five Theses in Defense of Patriarchy, thesis 40. Penner, 90-94.

Wink, 60. Yoder, 185-187.

[8] Tennant, §19.

[9] Jacques Ellul, Anarchy and Christianity, trans. George W. Bromiley (Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1991), 170.

Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2021

Ἀναρχικὸς Ὅμιλος Πύργου: νόμοι-τυραννία καὶ Χριστὸς

 

    […] Οἱοιδήποτε νόμοι καὶ ἐὰν ψηφισθοῦν δὲν εἶναι δυνατὸν παρὰ νὰ ὑπερασπίζουν τοὺς κεφαλαιούχους, ἐκείνους δηλαδὴ ποὺ κατέχουν ἐξ ἁρπαγῆς νομίμου τοὺς ἱδρῶτας καὶ τοὺς κόπους τοῦ ἐργαζομένου κόσμου. […] Δικαιοσύνη δὲ δὲν εἶναι ᾗ ἡ παρὰ του λαοῦ αὐτοπροσώπως ἀπονεμομένη.

Ἐὰν δὲν ὑπῆρχον Βουλευταὶ καὶ Κυβερνήσεις, οὐδέποτε θὰ ἠδύναντο, οὔτε θὰ ἐτόλμων τινὲς νὰ κλέπτουν τοὺς κόπους τοῦ κοσμάκη καὶ νὰ συσσωρεύουν περιουσίας καὶ νὰ ἀποκαθίστανται τύραννοι αὐτοῦ. Ἐὰν κλέπτουν καὶ ἐὰν πλουτῶσι, κλέπτουσι καὶ πλουτῶσι τῇ βοηθείᾳ τῶν νόμων, οἵτινες οὐδέποτε ἐν τῇ ἱστορίᾳ ὑπῆρξαν ὑπὲρ τοῦ ἐργαζομένου κόσμου.

Ὄχι! Πολιτισμὸς δὲν εἶναι τὰ μέγαρα, τὰ ἀτμόπλοια, οἱ σιδηρόδρομοι, οἱ τηλέγραφοι, οἱ στρατοί, τὰ θωρηκτά, ἡ δυναμῖτις, ἡ μελανῖτις, τὰ ὑποβρύχια, τὰ ἀερόστατα, οὐδ’ αὐτὴ ἡ Ἐπιστήμη, ἀλλ’ ἡ Δικαιοσύνη, ἀλλ’ ἡ Ἀγάπη, ἀλλ’ ἡ Ἁρμονία μεταξὺ τῶν ἀνθρωπίνων ὄντων. Διὰ τοῦτο ὁ Χριστὸς εἶπε: «μὴ μεριμνᾶτε, τὶ φάγετε ἢ τὶ πίετε κτλ, ζητήσατε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ πάντα ταῦτα προστεθήσετε ὑμῖν».

Ἐν ὅσῳ ὑπάρχουσι κλέπτοντες καὶ κλεπτόμενοι, καταπιέζοντες καὶ καταπιεζόμενοι, κραιπαλοῦντες καὶ θνήσκοντες ἐξ ἀσιτίας, πλούσιοι καὶ πτωχοί, ἐν ὅσῳ δὲν ἐπέλθη πλήρης δικαιοσύνη καὶ ἁρμονία ἐν ταῖς ἀνθρωπίναις κοινωνῖαις, πολιτισμὸς δὲν ὑπάρχει.

Ἐὰν ἦσαν καλοὶ οἱ νόμοι καὶ αἱ ἐξουσίαι καὶ ἐὰν ἦτο δυνατὸν νὰ ἐπέλθη τι καλὸν ἐξ αὐτῶν, θὰ εἶχεν ἤδη ἐπέλθει κατὰ τὸ μακραίωνον τοῦ βίου τῆς Ἀνθρωπότητος διάστημα. Πᾶσα ἐλπὶς τῆς βελτιώσεως τῆς τύχης τῶν πασχουσῶν τάξεων ἐκ τῶν νόμων εἶναι πλέον μισητὸς ἀναχρονισμός. Τετέλεσται. Τὸ περικάλυμμα ἤρθη· τὰ προσχήματα κατέπεσον· ἡ θηριώδης τοῦ νόμου οὐσία ἐξεσκεπάσθη· διὰ τὴν ἀνθρωπότητα δὲν εἶναι πλέον μυστήριον ότι οἱ νόμοι εἶναι ἡ βία τῶν ἰσχυρῶν ὅπως ἐπιβάλλωσι τὰ δίκαιά των.

 


Ἀναρχικὸς Ὅμιλος Πύργου, ἐφημερίδα Νέον Φῶς, Πύργος 31/1/1899

(ἀκολουθήθηκε ἡ ὀρθογραφία τοῦ πρωτοτύπου)

Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2021

ἀτομικὴ ἰδιοκτησία καὶ χριστιανικὴ πίστη

 


    […] Μποροῦμε νὰ συνοψίσομε τὸ κεφάλαιο ποὺ ἀναφέρεται στὴν ἰδιοκτησία μ’ αὐτὲς τὶς λέξεις: «ἀλλὰ ἂν κάποιος ποὺ ἔχει τὰ πλούτη τοῦ κόσμου δεῖ τὸν ἀδερφό του σὲ κατάσταση ἀνάγκης καὶ δὲν τὸν σπλαχνιστεῖ, πῶς ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς νὰ ἔχει μέσα του ἀγάπη γιὰ τὸ Θεό;» (Α´ Ἰω. 3, 17).

Γνωρίζομε μὲ ποιὰ σταθερότητα οἱ πατέρες τῆς ἐκκλησίας δίδαξαν, ποιὰ πρέπει νὰ εἶναι ἡ στάση αὐτῶν ποὺ κατέχουν ἔναντι ἐκείνων ποὺ βρίσκονται σὲ ἀνάγκη: «Δὲν εἶναι τμῆμα τῶν ἀγαθῶν σου αὐτὰ ποὺ δίνεις στὸν φτωχό…», ἔτσι ἔλεγε ὁ ἅγιος Ἀμβρόσιος. «Αὐτὸ ποὺ τοῦ δίνεις τοῦ ἀνήκει γιατὶ ἰδιοποιεῖσαι ὅ,τι δόθηκε γιὰ ὅλους. Ἡ γῆ δόθηκε γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ ὄχι μόνο γιὰ τοὺς πλούσιους».

Ἡ ἀτομικὴ ἰδιοκτησία δηλαδή, δὲν ἀποτελεῖ γιὰ κανέναν δικαίωμα ἀπόλυτο καὶ χωρὶς προϋποθέσεις. Δὲν ὑπάρχει κανένας λόγος νὰ κρατᾶς γιὰ ἀποκλειστικὴ χρήση
 αὐτὸ ποὺ ξεπερνᾶ τὴν προσωπική σου ἀνάγκη, ὅταν οἱ ἄλλοι δὲν ἔχουν τὰ ἀπαραίτητα.

Μὲ μιὰ λέξη: τὸ δικαίωμα τῆς ἰδιοκτησίας δὲν πρέπει ποτὲ νὰ ἐξασκεῖται μὲ ζημία τῆς κοινῆς ὠφέλειας, κατὰ τὴν παραδοσιακὴ διδασκαλία τῶν πατέρων τῆς ἐκκλησίας καὶ τῶν μεγάλων θεολόγων. Ἂν φθάσομε σὲ σύγκρουση ἀνάμεσα στὰ ἀποκτημένα ἀτομικὰ δικαιώματα καὶ τὶς ἀρχέγονες κοινοβιακὲς ἀπαιτήσεις, ἡ λαϊκὴ Ἐξουσία ἔχει τὸ δικαίωμα καὶ τὸ καθῆκον νὰ βρῆ μιὰ λύση μὲ τὴν ἐνεργὸ συμμετοχὴ τῶν ἀτόμων καὶ τῶν κοινωνικῶν ὁμάδων. […]

 

Ντὸν Χέλντερ Καμάρα, Δημοκρατία-Πανεπιστήμιο-Ἀνάπτυξη, μτφρ. Ἐ. Ὀρεινοῦ, ἐκδ. Μήνυμα 1974