ὁ προφήτης Νίτσε

 

[…] στὴν ἀντίληψη τοῦ Νίτσε, ἡ συμμόρφωση μὲ τὶς ἐπιταγὲς τῆς χριστιανικῆς Ἠθικῆς συνεπάγεται τὴν ἐναντίωση στὴ χαρὰ τῆς ζωῆς, στὴν εὐφροσύνη τῶν αἰσθήσεων, στὴν εὐεξία τοῦ σώματος - ἰσοδυναμεῖ μὲ τὴν παραίτηση ἀπὸ τὴ ζωή. Καὶ δὲν εἶναι αὐθαίρετη αὐτὴ ἡ «ἀντίληψη» τοῦ Νίτσε: Ἡ μετα-μεσαιωνικὴ Εὐρώπη καὶ ὁ παγκοσμιοποιημένος, σήμερα πιά, πολιτισμός της χαρακτηρίζονται ἀπὸ τὴν ἐμπεδωμένη, αὐτονόητη βεβαιότητα γιὰ τὸν δυαλιστικὸ χαρακτήρα τοῦ Χριστιανισμοῦ - τὴν ἀντιθετικὴ διαστολὴ ὕλης-πνεύματος. […]

Ἡ σημασία καὶ γονιμότητα τοῦ Νίτσε γιὰ τὴ Φιλοσοφία εἶναι ὅτι λειτούργησε ὡς ὁ πλέον συνεπὴς καὶ ἀδιάλλακτος κήρυκας τοῦ ἀδιεξόδου τῆς νοησιαρχίας. Στὴ μετα-ρωμαϊκὴ Δύση, ἀπὸ τὸν Αὐγουστίνο ὣς καὶ τὸν Ἔγελο, ἡ ἀλήθεια ταυτίστηκε μὲ τὴν κατανόηση καὶ ἡ φιλοσοφία παγιδεύτηκε στὴν ἀποδεικτική, κυρίως λογική. Ὁ Νίτσε κατάγγειλε τὰ προϊόντα τῆς ἀποδεικτικῆς λογικῆς ὡς ἀνύπαρκτα, τὸν «Θεὸ» τῶν ὀρθολογικῶν τεκμηριώσεων νεκρό. […]

Ὁ Νίτσε μοιάζει ὅτι ἀξιώθηκε νὰ ποθήσει τὸν Θεὸ καὶ νὰ πεῖ τὸν πόθο του σμπαραλιάζοντας τὴ γλωσσικὴ λογική.

Μέσα ἀπὸ τὴν ὀργή, τὴν ἐπιθετικότητα, τὶς ἀχαλίνωτες ὑπερβολές του, ἡ εἰλικρίνεια τοῦ πόθου του κάνει τὸν λόγο του προφητικό, ἐλεύθερον ἀπὸ τὶς συγκυρίες. Ὀνοματίζει αὐτὸ ποὺ ποθεῖ, τὸ λέει θέωση (Vergöttlichung). Μέσα στὴν Ἱστορία, πρὶν καὶ μετὰ τὸν Νίτσε, πάπες καὶ κονκλάβια καὶ σύνοδοι, σοφοὶ πάστορες μεγαλορρήμονες καὶ στεγνωμένοι ζηλωτὲς ἱεροκήρυκες, συνεχίζουν νὰ μιλᾶνε γιὰ τὸ εὐ-αγγέλιο τῆς Ἐκκλησίας χωρὶς ἐπιθυμία ἐρωτική, μιλᾶνε γιὰ ὁδηγὸ συμπεριφορᾶς, συνταγὲς ἐγωτικῆς κατασφάλισης.

 Χρῆστος Γιανναρᾶς, Ἀντιχάρισμα στὸν Νίτσε, ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα 2020