Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2024

τὸ ἀκατανόμαστο

 

Μικὲλ Χερνάντεζ



Ἄν, ἀπ’ ὅλα τὰ ὄντα, ὁ ἄνθρωπος εἶναι «τὸ μόνο πλάσμα ποὺ γεννήθηκε γιὰ νὰ εἶναι ἐλεύθερο», ἂν εἶναι, ἐκ φύσεως, ὂν ταυτισμένο μὲ τὴν ελευθερία, τότε ἡ ἀπώλεια τῆς ἐλευθερίας πρέπει νὰ ἐπιδρᾶ στὴν ἴδια τὴν ἀνθρώπινη φύση: ὁ ἄνθρωπος ἀποφυσικοποιεῖται, ἀλλάζει φύση. Ἀναμφίβολα, δὲν διαθέτει μιὰ ἀγγελικὴ φύση. Ἡ ἀποφυσικοποίηση δὲν πραγματοποιεῑται πρὸς τὰ πάνω, ἀλλὰ πρὸς τὰ κάτω, εἶναι μιὰ παλινδρόμηση. Ἀλλὰ τότε, πρόκειται γιὰ μιὰ πτώση στὴ ζωικότητα; Μὲ τίποτα, γιατὶ παρατηρεῖται ὅτι τὰ ζῶα δὲν ὑποδουλώνονται στ’ ἀφεντικά τους, παρὰ μόνο λόγῳ τοῦ φόβου ποὺ αὐτὰ τοὺς εμπνέουν. Οὔτε ἄγγελος οὔτε κτῆνος, τίποτα ἀπ’ αὐτά, ἁπλῶς ὁ ἄνθρωπος ἀποφυσικοποιημένος. Κυριολεκτικὰ τὸ ἀκατανόμαστο. Ἐξ οὗ ἡ ἀναγκαιότητα μιᾶς νέας ἰδέας γιὰ τὸν ἄνθρωπο, μιᾶς νέας ἀνθρωπολογίας. […] Ἡ ἀποφυσικοποίηση ἀποκλείει τὴν ἀνάμνηση τῆς ἐλευθερίας καί, κατὰ συνέπεια, τὴν ἐπιθυμία ἐπανάκτησής της.

Ἐτιὲν ντὲ Λὰ Μποεσί, Πραγματεία περὶ ἐθελοδουλείας, μτφρ. Παναγιώτης Καλαμαρᾶς, ἐκδ. Πανοπτικὸν