συσώρρευση κεφαλαίου - ἀποξενωμένη ζωὴ

 

    […] Αὐτὴ η ἐπιστήμη τῶν θαυμάτων τῆς βιομηχανίας εἶναι ταυτόχρονα ἡ ἐπιστήμη τοῦ ασκητισμοῦ, καὶ τὸ πραγματικό της ἰδανικὸ εἶναι ὁ ἀσκητὴς ποὺ εἶναι ἁρπακτικὸς καὶ φιλάργυρος καὶ ὁ ἀσκητὴς ποὺ εἶναι παραγωγικὸς δοῦλος. Τὸ ἠθικό της ἰδανικὸ εἶναι ὁ ἐργάτης ποὺ τοποθετεῖ ἕνα μέρος ἀπὸ τοὺς μισθούς του σὲ ἀποταμιεύσεις καὶ ἀνακάλυψε μάλιστα καὶ μιὰ τέχνη πρόθυμη νὰ ἐξυψώσει αὐτὴ τὴν εὐχάριστη μικρὴ ἰδέα καὶ νὰ παρουσιάσει μιὰ συγκινητικὴ παραλλαγή της στὴ σκηνή. Ἔτσι ἡ πολιτικὴ οἰκονομία εἶναι -μ’ ὅλη τὴν κοσμική της καὶ ἐπιδεικτικὴ ἐμφάνιση- μιὰ πραγματικὴ ἠθικὴ ἐπιστήμη, ἡ πιὸ ἠθικὴ ἐπιστήμη. Ἡ αὐταπάρνηση, ἡ ἄρνηση τῆς ζωῆς καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπινων ἀναγκῶν, εἶναι τὸ πρωταρχικό της δόγμα. Ὅσο λιγότερο τρῶς, πίνεις, ἀγοράζεις βιβλία, πηγαίνεις στὸ θέατρο, στὸ χορό, στὴν μπυραρία, ὅσο λιγότερο ἀγαπᾶς, σκέφτεσαι, γενικεύεις, τραγουδᾶς, ζωγραφίζεις, κτλ., τόσο περισσότερο ἀποταμιεύεις καὶ τόσο μεγαλύτερος, θὰ γίνει αὐτὸς ὁ θησαυρὸς ποὺ δὲ μποροῦν νὰ τὸν καταναλώσουν οὔτε ὁ σκῶρος, οὔτε τὰ σκουλήκια – τὸ κεφάλαιό σου.

Ὅσο λιγότερο εἶσαι ἐσὺ ὁ ἴδιος, τόσο λιγότερη εἶναι ἡ ἔκφραση ποὺ δίνεις στὴ ζωή σου, ὅσο περισσότερα ἔχεις, τόσο περισσότερο ἀλλοτριώνεται ἡ ζωή σου καὶ τόσο περισσότερο ἀποθηκεύεις τὴν ἀποξενωμένη σου ζωή. Κάθε τι ποὺ ὁ πολιτικὸς οἰκονομολόγος παίρνει ἀπὸ σένα σὲ ζωὴ καὶ ἀνθρωπιά, σοῦ τὸ ἀποδίδει μὲ τὴ μορφὴ χρήματος καὶ πλούτου. […] 

 

Κὰρλ Μάρξ, Οἰκονομικὰ καὶ Φιλοσοφικὰ Χειρόγραφα